Zrównoważony transport – gwałtowny hamulec w branży taxi?

Niekontrolowany wzrost indywidualnego ruchu samochodowego jest problemem większości dużych miast na całym świecie. Coraz więcej mieszkańców większych miast zauważa przeciążenie ruchem infrastruktury drogowej. Rozwiązaniem jest wprowadzenie zrównoważonych sposobów poruszania się i wykorzystanie zalet przewozów taksówkami w celu zapewnienia ich komplementarności względem całego transportu publicznego. Eksperci szacują, że odpłatne usługi taksówkarskie świadczy obecnie ok. 65 tysięcy kierowców, a wartość rynku sięga nawet 7 mld zł i ciągle rośnie.

W kierunku zrównoważonego transportu

Polski rynek przewozów taksówkarskich rozwija się niezwykle dynamicznie i stanowi ważne uzupełnienie zrównoważonego transportu publicznego. Powodów jest co najmniej kilka.

– W porównaniu z ruchem aut prywatnych, wykorzystanie taksówek zmniejsza negatywne zjawisko ruchu generowanego w poszukiwaniu wolnych miejsc parkingowych, który dotyka przede wszystkim mieszkańców dużych miast. Zmniejsza także emisyjność szkodliwych substancji, ponieważ w przewozach taxi coraz częściej wykorzystuje się samochody hybrydowe i elektryczne – zauważa Łukasz Witkowski, Co-founder Natviol, aplikacji rozliczeniowej dla kierowców i kurierów.

Taksówki jako uzupełnienie transportu publicznego

Od 2012 do 2022 r. średnia liczba aut w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w całej Unii Europejskiej zwiększyła się o 14,3% (z 490 do 560 pojazdów) *. Oznacza to nie tylko wzmożony ruch na drogach i blokowanie ruchu zwłaszcza w centrach większych miast, ale także deficyt miejsc do legalnego parkowania. Stąd postulat Komisji Europejskiej, w którym proponuje się większą integrację przewozów taxi z transportem publicznym i mobilnością aktywną – pieszą i rowerową. Chodzi tutaj przede wszystkim o zwiększanie dostępności przewozów taksówkarskich jako dowóz i odwóz do przystanków autobusowych, tramwajowych, bądź stacji kolejowych lub metra.

Jak podkreśla Łukasz Witkowski z Natviol, lepsze wykorzystanie potencjału taksówek możliwe jest poprzez wdrażanie nowoczesnych narzędzi cyfrowych umożliwiających m.in. inteligentne układanie tras przejazdu i optymalizację czasu oczekiwania na przejazd. Takie rozwiązania nie tylko umożliwiają natychmiastowe łączenie kierowców i potencjalnych klientów, ale także ograniczenie liczby tzw. „pustych przebiegów”.

W jakim kierunku zmierzamy?

Sektor przewozów taksówkarskich zamawianych za pośrednictwem aplikacji mobilnych stanowi obecnie większość rynku taksówkarskiego. Obecnie roczna wartość tego rynku szacowana jest na ok. 6,5-7 mld zł, co oznacza wpływy do budżetu państwa z tytułu opłat i podatków na poziomie ok. 350-400 mln zł. Niestety, od kilku lat przewozy aplikacyjne są nadmiernie regulowane przez coraz to nowe przepisy prawne wchodzące w życie. W maju 2023 r. znowelizowano prawo o ruchu drogowym, wprowadzając wymogi w zakresie weryfikacji dokumentów dotyczących kierowców i pojazdów, a od połowy 2024 roku nałożono na kierowców aplikacyjnych obowiązek posiadania polskiego prawa jazdy.

– Pojawienie się na polskim rynku kierowców aplikacyjnych nie tylko zwiększyło wartość całego rynku przewozów, ale przede wszystkim zagospodarowało dotychczas nieobsługiwany popyt, zgłaszany przez mniej zamożnych konsumentów, w szczególności młodzież – zauważa ekspert z Natviol. - Spowodowało to zarówno spadek cen przejazdów, jak i wzrost ich dostępności. Niestety, obecnie obserwujemy nie tylko zahamowanie rozwoju całej branży, ale ryzyko powiększania się tzw. „szarej strefy”, a z nią zagrożeń nie tylko dla polskiej gospodarki, ale i każdego klienta indywidualnie.

Szacuje się, że nowe przepisy ograniczyły liczbę dostępnych kierowców o 10-30%, co znacznie wydłużyło czas oczekiwania na przejazd i spowodowało wzrost cen nawet o 40-60%. Tymczasem, zdaniem ekspertów, odroczenie obowiązku posiadania polskiego prawa jazdy przez kierowców aplikacyjnych z zagranicy, pozwoliłoby na przygotowanie bardziej kompleksowego i systemowego rozwiązania, które zapewniłoby płynny rozwój całej branży. Odsunięcie w czasie wspomnianych zmian pozwoliłoby także dokonać pełnej oceny, czy nowe regulacje są wystarczające w zakresie zapewnienia oczekiwanego bezpieczeństwa w przewozach taksówkarskich.

Eksperci rekomendują stworzenie platformy wymiany informacji i współpracy w zakresie regulacji dotyczących weryfikacji kierowców aplikacyjnych, która byłaby wsparciem w procesie konsultowania i przygotowywania zmian w prawie, tak by były one oparte na konkretnych danych i dopasowane do specyfiki danego rynku. Nadmierne i nieuzasadnione faktycznymi potrzebami regulacje prawne są niezwykle szkodliwe dla gospodarki. Przede wszystkim hamują innowacje, zniechęcając do inwestowania firm w nowe technologie i odstraszając potencjalnych inwestorów z zagranicy.

*Raport Zespołu Doradców Gospodarczych TOR „Mobilność miejska a zmiany w Prawie o ruchu drogowym” z 18. kwietnia 2024 r. Wszystkie dane finansowe i statystyczne pochodzą z raportu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR z 18.04.2024 r. - „Mobilność miejska a zmiany w Prawie o ruchu drogowym”