Jakie projekty architektoniczne zdobywają nagrody?

Architekci stoją dziś przed ogromnym wyzwaniem. Projektowanie w miastach wymaga bowiem odpowiedzialnego podejścia do zagospodarowania przestrzeni. Powstające budynki muszą korespondować z istniejącą już – niekiedy historyczną – zabudową. Architektura musi także nadążać za zmianami społecznymi: łączyć funkcje czy oferować nowe możliwości. Jakie zatem projekty zdobywają dziś największe uznanie na światowych konkursach?

Czego wymaga się dziś od projektów architektonicznych?

Nagradzane projekty mają przede wszystkim wnosić istotny wkład w rozwój technologii i nowych idei urbanistycznych. Szczególnie ważne jest dbanie o zrównoważony rozwój, nieszablonowe podejście do przestrzeni, praktyczne rozwiązania czy nadążanie za zmianami społecznymi. Architekci muszą myśleć o swoich pracach długofalowo, ale także wykazywać się wnikliwą obserwacją trendów i rozumieniem potrzeb społeczeństwa.

Równie znaczące są walory estetyczne, które mają kształtować krajobraz miast. Projekty zgłaszane do konkursów powstają bowiem nierzadko w prestiżowych lokalizacjach: przy głównych arteriach dużych miast czy przy brzegu rzeki. Obiekty te często są ważnymi punktami na mapach metropolii.

Światowe konkursy z tradycją

W świecie architektury istnieje wiele konkursów – niektóre z długoletnią tradycją, gdzie w jury zasiadają różnorodni eksperci z zakresu projektowania i urbanistyki. Jednym z najbardziej znanych jest Nagroda Pritzkera – co roku przyznawana architektom, którzy mają istotny wpływ na wzbogacanie środowiska człowieka. Po raz pierwszy została wręczona w 1979 roku. W gronie laureatów znajdują się projektanci m.in. z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Japonii, Francji, Hiszpanii czy Szwajcarii. 

Równie dużym poważaniem cieszy się nagroda Unii Europejskiej w konkursie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohe. Przyznawana jest od 1987 roku co dwa lata – za projekty mające szczególne znaczenie dla rozwoju urbanistyki. Aż trzykrotnie nagrodzono obiekty mieszczące się we Francji (Biblioteka Narodowa Francji autorstwa Dominique Perrault, Parking i dworzec tramwajowy Hœnheim Nord – Zaha Hadid oraz Projekt deFlatKleiburg – renowacja zespołu mieszkalnego – NL Architects i XVW architectuur), a dwukrotnie – mieszczące się w Hiszpanii (Stadion Badalona – Esteve Bonell i Francesc Rius oraz kompleks Kursaal – Rafael Moneo) i Wielkiej Brytanii (nowy terminal lotniska Stansted – Norman Foster & Partners oraz Waterloo Station – Nicholas Grimshaw & Partners). W gronie nagrodzonych znalazł się również projekt mieszczący się w Polsce. To Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie, zaprojektowana przez zespół Alberto Veiga & Fabrizio Barozzi.

Polskie pracownie nagradzane w międzynarodowych konkursach

Z kolei w tegorocznym Global Future Design Awards 2020 zostało nagrodzone wyłącznie jedno biuro architektoniczne z Polski. To AP Szczepaniak, pracownia założona w 1999 roku przez braci Artura i Pawła Szczepaniaków. Zespół liczy dziś około 50 architektów. Ich projekt – Atal Warta Towers w Poznaniu – uzyskał 2. miejsce w międzynarodowym konkursie Global Future Design Awards 2020 w kategorii „Mixed Use Concept”. Wśród nagrodzonych prac znalazły się także projekty CWRU & Cleveland Clinic w Wielkiej Brytanii autorstwa Foster + Partners czy Guitar Tower w Stanach Zjednoczonych (Hollywood) autorstwa Klai Juba Wald Architecture + Interiors.

Nagrodzona inwestycja projektu AP Szczepaniak – Atal Warta Towers w Poznaniu – jest obecnie w trakcie realizacji. Znajdą się w nim 352 mieszkania, lecz również funkcje usługowe czy przestrzenie wspólne. 

– Parter zbudowaliśmy na planie odwróconej litery P – z ogólnodostępnym placem miejskim wewnątrz. Znajdą się w nim lokale handlowe i usługowe. Projektując budynek, staraliśmy się również uzyskać jak najlepszy widok na Wartę i Stare Miasto – tłumaczy główny projektant, Artur Szczepaniak. Jak dodaje: – To nie pierwszy raz, kiedy jesteśmy nagrodzeni w tym konkursie. W ubiegłym roku uzyskaliśmy nagrodę główną za projekt Atal Towers we Wrocławiu – również w kategorii Mixed use. Wówczas drugie miejsce w tej samej kategorii uzyskało biuro Valdemar Coutinho Arquitectos za pracę E. Conde da Carreira w Portugalii. 

W tej edycji konkursu stanęły również projekty z Brazylii, Stanów Zjednoczonych, Chin czy Nowej Zelandii. Nagradzane były zarówno obiekty kulturalne, jak i edukacyjne, mieszkaniowe, biurowe czy multifunkcyjne.

Konkursy wyznaczają trendy i promują podejście zorientowane na człowieka

Nagrody architektoniczne są poświadczeniem dla inwestorów i partnerów biznesowych rzetelności biura architektonicznego. To dowód innowacyjności i rozumienia wyzwań, jakie stoją obecnie przed osobami odpowiedzialnymi za kształtowanie miast. Konkursy mają przede wszystkim wyznaczać trendy w projektowaniu. Promują podejście skupione na człowieku i zmianach społecznych. Nagradzani architekci są często prekursorami nowych kierunków, dostosowywanych do ewoluującego stylu życia i potrzeb ludzi. 

Trend tworzenia inwestycji łączących w sobie różnorodne funkcje jest odpowiedzią na zmieniające się potrzeby ludzi – jak choćby większą popularność pracy zdalnej czy oczekiwania bliskości usług i biur względem miejsca zamieszkania. Zabieg ten sprawia, że okolica jest użytkowana przez całą dobę – nie tylko w godzinach pracy bądź wieczorami, co jest istotne dla rozwoju miejsca. 

Obecny czas jest dobrym sprawdzianem użyteczności takich obiektów – gdy nie wszystkie lokale mogą być otwarte, budynek wciąż jest wykorzystywany. Dzięki konkursom promującym innowacyjne podejście do projektowania multifunkcyjnych przestrzeni rodzi się szansa, że kategoria ta zyska jeszcze szerszą reprezentację.