Aktywiści spytają urzędników czy ich miasta są gotowe na zabójcze fale upałów.

Przyspieszenie zmiany klimatu zwiększyło szanse na wystąpienie  fal upałów zagrażających życiu Polaków. Aktywiści klimatyczni skierowali do Urzędu Miasta Wrocławia szereg pytań o to na ile miasto jest na nie przygotowane. To początek ogólnopolskiej kampanii, kolejne wnioski trafią m.in. do władz Warszawy, Krakowa i Poznania. 

16 maja na wrocławskim Rynku odbyła się konferencja prasowa organizacji i grup działających w ramach koalicji Wrocławska Ochrona Klimatu, w tym m.in. Fundacji FOTA4Climate (polska część międzynarodowego ruchu WePlanet), Fundacji Ekorozwoju czy Extinction Rebellion Wrocław. Aktywiści przedstawili wniosek o udzielenie informacji publicznej, który skierowali do Urzędu Miasta. Pytają w nim o przygotowania do fal upałów, które mogą pozbawić życia setki mieszkańców Wrocławia.

Kwiecień 2024 był 11. miesiącem z rzędu, w którym globalne temperatury osiągnęły rekordowy poziom. Średnia temperatura globalna ostatnich 12 miesięcy była o 1,58 °C wyższa od tej z lat 1850-1900. Rekordy temperatury padły w tym roku w Meksyku (51°C), Mjanmie (46°C), Tajlandii (44°C) czy Bangladeszu (42°C). 

Wyniki ankiety opublikowane przez Guardiana nie napawają optymizmem. Spośród blisko 400 czołowych klimatologów, którzy udzielili odpowiedzi, 80% przewiduje co najmniej 2,5°C,  a połowa co najmniej 3°C wzrostu temperatury do roku 2100 w porównaniu z okresem przedindustrialnym. 

Bardzo ciepło jest także w Polsce. Luty był o 5,8 °C cieplejszy od wieloletniej średniej. Marzec był o 3,6 °C cieplejszy, a temperatury ustanowiły nowy rekord tego miesiąca: 26 °C.

„Nie wiemy czy obserwowane w ostatnich 11 miesiącach silne ocieplenie to jednorazowa anomalia, czy też przejaw gwałtownego przyspieszenia zmian klimatycznych. Niezależnie od tego możemy stwierdzić, że szanse na wystąpienie zabójczych fal upałów w Polsce bardzo wzrosły. Jako bardzo niebezpieczną w naszych warunkach można uznać pogodę 4 dni z rzędu z temperaturą ponad 40°C i tropikalnymi nocami (tj. powyżej 20 °C).”

powiedział Krzysztof Drozdowski, fizyk, specjalista  meteorologii, ekspert Fundacji FOTA4Climate.

„Chcemy dziś zapytać wrocławskich urzędników w jaki sposób nas na to przygotowują. Mamy poważne obawy, że Wrocław nie jest gotowy na takie upały i że grozi nam powtórka tego, co wydarzyło się we Francji w 2003”

powiedział Adam Błażowski, inżynier, publicysta, współtwórca koalicji Wrocławska Ochrona Klimatu i międzynarodowego stowarzyszenia ekologicznego WePlanet.

Przypomnijmy: w sierpniu 2003 z powodu fali upałów we Francji zmarło ok. 30 tys. ludzi, a w całej Europie ok. 70 tys. Temperatury we Francji dochodziły wówczas do 44°C, ale w Niemczech czy Wielkiej Brytanii wystarczyło ok. 40°C by spowodować tysiące ofiar. Według analizy opublikowanej w „PLoS Medicine", w latach 1990-2019 liczba ofiar śmiertelnych upałów wynosiła na świecie średnio 153 tys. osób rocznie. 

Dotychczasowy rekord Polski (39,5 °C) jest niebezpiecznie blisko groźnych wartości i może (choć nie musi) zostać pobity tego lata.

Wniosek o dostęp do informacji publicznej skierowany do Urzędu Miasta powołuje się m.in. na zapisy Planu Adaptacji Miasta Wrocławia do Zmian Klimatu przyjętego 5 września 2019 r. uchwałą nr XIII/342/19 Rady Miejskiej Wrocławia.

„Ten plan zawiera wiele poprawnych wniosków i wskazań co powinno zostać zrobione, aby chronić Wrocławian przed falami upałów. Mamy jednak wrażenie, że wiele z nich nie jest realizowane lub jest realizowane w niewystarczającym stopniu.”

uważa Krzysztof Smolnicki, prezes Fundacji Ekorozwoju.

Plan adaptacji w części “Podniesienie bezpieczeństwa miasta w sytuacjach ekstremalnych zjawisk pogodowych”, zawiera ogólne sformułowania takiej jak:

·        rozwój systemu monitorowania zagrożeń,

·        rozwój systemu ostrzegania i alarmowania,

·        przegląd i ocena planu zarządzania kryzysowego,

·        przegląd i ocena procedur reagowania kryzysowego,

·        uruchomienie niezbędnych sił oraz środków potrzebnych na m.in. modernizację i  zakup nowoczesnego sprzętu, aparatury, oprogramowania.

Społecznicy chcą się dowiedzieć co konkretnie zostało wykonane w każdym z tych punktów. Pytają także jakie działania są zawarte w „planie i procedurach reagowania kryzysowego w reakcji na fale upałów”.

Podobne plany i procedury we Francji zawierają bardziej sprecyzowane działania, takie jak:

·        uruchomienie centrów chłodzenia,

·        reakcja na zwiększone zużycie energii elektrycznej, w związku z potrzebami chłodzenia,

·        ewakuacja najbardziej zagrożonych mieszkańców z ich mieszkań do centrów chłodzenia,

·        działanie infolinii,

·        wygospodarowanie dodatkowych przestrzeni w szpitalach dla osób dotkniętych upałem.

W perspektywie długoterminowej Wrocławską Ochronę Klimatu interesują dotychczasowe postępy i plany w zakresie  zwiększenia powierzchni zacienionej przez drzewa  i retencja wód opadowych. Takie informacje powinny się znaleźć w raporcie z wdrażania Planu Adaptacji. Wg Planu Adaptacji (część “Monitoring realizacji Planu Adaptacji”) taki raport powinien zostać przygotowany raz na 3 lata i zawierać podstawowe informacje o zainicjowanych, przygotowanych, realizowanych działaniach adaptacyjnych prowadzonych w okresie sprawozdawczym. Raport powinien być udostępniony w sposób umożliwiający opinii publicznej zapoznanie się z jego treścią. WOK pyta więc czy raport powstał, a jeśli nie to kiedy powstanie. 

Wniosek do władz Wrocławia jest pierwszym etapem kampanii, w której podobne pytania zostaną zadane władzom największych miast Polski.