Czym są gwarancje środowiskowe?

Gwarancja ubezpieczeniowa środowiskowa to produkt dla firm, których działalność może powodować skutki szkodliwe dla środowiska. Przeznaczony jest dla przedsiębiorców prowadzących działalność w oparciu o zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, którzy zgodnie z art. 48a ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. zobowiązani są ustanowić finansowe zabezpieczenie swojej działalności gospodarczej.

Jakie są zalety gwarancji środowiskowych?

Gwarancje są dokumentami honorowanymi przez właściwe organy i zabezpieczają interesy Skarbu Państwa i organów administracji publicznej w przypadku niewywiązania się  podmiotów prowadzących działalność ze swoich zobowiązań. Najważniejszą zaletą gwarancji ubezpieczeniowej jest to, że wypłata dla wskazanego w niej beneficjenta odbywa się bezwarunkowo, tzn. nie ma w takim produkcie żadnych wyłączeń czy ograniczeń zakresu ochrony. Co więcej, umowa gwarancji jest bardzo prostym w treści kilkustronicowym dokumentem – nie zawiera skomplikowanych klauzul ani trudnych zapisów. Oznacza to, że nie trzeba być ubezpieczeniowym specjalistą, aby zrozumieć działanie gwarancji, a jednocześnie można pozyskać dokument, który w odpowiednim urzędzie otwiera drzwi do otrzymania pozwolenia na prowadzenie działalności.

Dla kogo są przeznaczone?

O gwarancję środowiskową mogą ubiegać się podmioty, które działają w oparciu o pozwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów. Jakakolwiek sytuacja, która doprowadzi do utraty płynności finansowej takiego przedsiębiorstwa, np. pożar, szkody w środowisku czy czynniki ekonomiczne, rodzi w konsekwencji problem, kto ma ponieść koszty wywozu i utylizacji zebranych przez firmę odpadów. Nie można przecież zostawić dużej ilości śmieci bez nadzoru - stworzyłoby to ogromne ryzyko pożarów, skażenia gleby, zanieczyszczenia wód lub innych szkód w środowisku. Teren z porzuconymi odpadami przejmuje gmina i to ona ponosi koszty jego uprzątnięcia. Potencjalne koszty pozbycia się powstałego „bałaganu” są ogromne i stanowią problem dla gminnego budżetu.  

Podsumowując – zabezpieczenie w postaci gwarancji jest przeznaczone dla firm, które zajmują się gospodarką odpadami i są zobligowane przepisami do jego posiadania. Jednocześnie gwarancje chronią gminy na wypadek problemów przedsiębiorstwa z prowadzeniem działalności. Kłopoty mogą wynikać z błędów w zarządzaniu albo też sytuacji losowych, na które w wielu scenariuszach nie mamy wpływu.

Umowa gwarancji czy umowa ubezpieczenia?

Z uwagi na wyłączenia, które standardowo występują w umowach ubezpieczeniowych, polisa środowiskowa nie zawsze była akceptowana przez urzędy. Gwarancja środowiskowa eliminuje ten problem, bo nie ma w niej wyłączeń. Z drugiej strony należy pamiętać, że gwarancja chroni wskazanego w niej beneficjenta, a nie samego klienta. W pełni spełnia rolę zabezpieczenia roszczeń urzędu, ale nie można jej traktować jako instrumentu przeniesienia na ubezpieczyciela odpowiedzialności za potencjalne szkody. Mechanizm gwarancji nakłada  bowiem na jej posiadacza obowiązek zwrotu poniesionych przez ubezpieczyciela kosztów. Transfer ryzyka może spełnić wyłącznie umowa ubezpieczenia, dzięki której firma nie musi obawiać się kosztów, jakie powstaną wskutek przypadkowego zanieczyszczenia środowiska. Gwarancje i ubezpieczenia to produkty komplementarne. Posiadanie obu łączy spełnienie wymogu prawnego oraz ochronę płynącą z zawartej umowy ubezpieczenia.

Autorem artykułu jest Łukasz Jastrzębski Menedżer ds. Oceny Ryzyka Ubezpieczeń Środowiskowych w polskim oddziale Colonnade Insurance S.A.