Przesłanki stosowania pracowniczych kosztów autorskich

Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec
ul. Maciejki 13
02-181 Warszawa
sekretariat|kancelaria-skarbiec.pl| |sekretariat|kancelaria-skarbiec.pl
22 586 40 00
www.kancelaria-skarbiec.pl
Podwyższone koszty uzyskania przychodów są preferencją podatkową, która dla wielu osób powoduje znaczące zmniejszenie zobowiązania podatkowego i tym samym wzrost wypłacanego wynagrodzenia netto. Narzędzie to może być wykorzystywane przez firmy, aby przyciągnąć najlepszych pracowników z rynku, jako rodzaj podatkowego benefitu wdrożonego przez firmę. Należy jednak pamiętać, że podwyższone koszty uzyskania przychodów dla pracowników, jak każda preferencja podatkowa, podlegają istotnym ograniczeniom w możliwości zastosowania, dlatego przed wdrożeniem tego rozwiązania warto się dobrze przygotować. Uwagę na stosowanie ograniczeń wynikających z ustawy zwrócił także NSA w sprawie o sygn. II FSK 1557/19.
Istota podwyższonych kosztów uzyskania przychodów
Zgodnie z art. 22 ust 9 pkt 3) ustawy o PIT koszty uzyskania niektórych przychodów określa się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami - w wysokości 50% uzyskanego przychodu, co oznacza, że pracownik może zamiast bardzo niskich ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu, skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu.
Jakiego rodzaju przychody podlegają uldze?
Należy zaznaczyć, że nie każdy pracownik będzie mógł skorzystać z 50% KUP. Ustawodawca zdecydował bowiem o ograniczeniu katalogu przychodów, które podlegają uldze (zgodnie z art. 22 ust 9b ustawy o PIT). W praktyce ulgę tę stosuje się bardzo często do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności twórczej w zakresie programów komputerowych oraz do działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej na uczelni działalności dydaktycznej.
Podsumowując więc, można wskazać na kryteria zastosowania 50% KUP wskazane w wyroku NSA z dnia 2022-04-12, sygn. II FSK 1557/19:
- praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
- pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez pracownika wynika z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami;
- stosunek prawny łączący pracownika i pracodawcę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego pracownikowi za część związaną z korzystaniem z praw autorskich i część związaną z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych oraz pracodawca prowadzi stosowną dokumentację w tym zakresie, np. prowadzi szczegółową ewidencję przekazanych utworów;
- określenie tej wartości lub procedur jej obliczania powinno być jasno i precyzyjnie zawarte w dokumentach regulujących treść stosunku pracy w czasie jego istnienia
- przychody muszą być uzyskiwane z tych rodzajów działalności, o których mowa w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT.
Co ciekawe z dotychczasowego stanowiska organów podatkowych wynika, że program komputerowy, jak każdy inny utwór, nie musi mieć postaci ukończonej, aby korzystać z autorsko-prawnej ochrony. Nawet krótkie fragmenty programu mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego. Innymi słowy, aby programista mógł skorzystać z ulgi nie musi wcale skończyć programu, lecz wystarczy, że udokumentuje twórczy charakter powstałej części pracy.
Działalność twórcza
Pojęciem, które przewija się w ramach omawiania kryteriów skorzystania z ulgi jest pojęcie działalności twórczej. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że przedmiotem prawa autorskiego jest tylko taka działalność twórcza, która prowadzi do powstania utworu korzystającego z ochrony praw autorskich. Zatem musi być to skonkretyzowana działalność twórcza, polegająca na powstaniu lub dążeniu do powstania utworu chronionego prawem autorskim. Zatem ulga co do zasady nie powinna przysługiwać w przypadku tworzenia odtwórczych prac i działalności bieżącej takiej jak helpdesk.
Nabycie następcze
Ustawa o prawie autorskim przewiduje możliwość, aby pracodawca i pracownik uzgodnili w umowie o pracę, iż majątkowe prawa autorskie do programu komputerowego stworzonego (współtworzonego) przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracownikowi, a nie pracodawcy (art. 74 ust. 3). Wówczas stosuje się zasadę wtórnego nabycia przez pracodawcę majątkowych praw autorskich do programu za odpowiednim wynagrodzeniem i uchylona zostaje – stanowiąca wyjątek od tej zasady – ustawowa regulacja pierwotnego nabycia przez pracodawcę całości majątkowych praw autorskich do programu.
Ustalenie czasu pracy
Zasadą powinno być, że preferencję 50% KUP stosujemy w stosunku do pracownika, który poświęca ściśle określony czas na stworzenie (tworzenie) konkretnego dzieła. W praktyce częstym rozwiązaniem jest rejestrowanie czasu pracy twórczej w odrębnym dokumencie (np. w ewidencji prowadzonej papierowo lub w formie elektronicznej), lub przy użyciu specjalnie do tego stworzonego oprogramowania, czy ewentualnie w oświadczeniu składanym pracodawcy za określony okres, np. miesiąc, kwartał, półrocze lub rok. Czas pracy poświęcony na działalność twórczą powinien zostać zaakceptowany lub przynajmniej uzgodniony z pracodawcą.
Należy jednak zaznaczyć, że do zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów nie jest konieczne kwotowe wyodrębnienie honorarium twórcy utworu. Tak wynika orzeczenia, o którym mowa na wstępie, a także z wyroków NSA o sygn. akt II FSK 1552/19, II FSK 1510/19 – art. 29 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT nie zawiera norm regulujących sposób bądź zasady ustalania wynagrodzenia z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi.
Autor: Agnieszka Stachurska, dyrektor Biura Rachunkowego Skarbiec Corporate Services należącego do Grupy Kancelarii Prawnych Skarbiec specjalizującej się doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców

Deklaracja dochodów i zwrot podatku w Europie: odpowiedzi na pytania Polaków

BCC: Podatkowe podsumowanie 2024 roku

Faktura korygująca - poprawienie błędów na dokumencie pierwotnym
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Konsument

Polacy nie korzystają z hossy trwającej na warszawskiej giełdzie. Na wzrostach zarabiają głównie inwestorzy zagraniczni
Od października 2022 roku na rynkach akcji trwa hossa, nie omija ona także warszawskiej giełdy. Mimo to inwestorzy indywidualni odpowiadają zaledwie za kilkanaście procent inwestycji, a o wzrostach decyduje i na nich zarabia głównie kapitał z zagranicy. Widać to również po napływach i odpływach do i z funduszy inwestycyjnych. Zdaniem Tomasza Koraba, prezesa EQUES Investment TFI, do przekonania Polaków do inwestowania na rodzimej giełdzie potrzeba zysków z akcji, informacji o tych zyskach docierającej do konsumentów oraz czasu.
Polityka
Obowiązek zapełniania magazynów gazu w UE przed sezonem zimowym ma zapewnić bezpieczeństwo dostaw. Wpłynie też na stabilizację cen

Unia Europejska przedłuży przepisy z 2022 roku dotyczące magazynowania gazu. Będą one obowiązywać do końca 2027 roku. Zobowiązują one państwa członkowskie do osiągnięcia określonego poziomu zapełnienia magazynów gazu przed sezonem zimowym. Magazyny gazu pokrywają 30 proc. zapotrzebowania Unii Europejskiej na niego w miesiącach zimowych. Nowe unijne przepisy mają zapewnić stabilne i przystępne cenowo dostawy.
Infrastruktura
Gminy zwlekają z uchwaleniem planów ogólnych zagospodarowania przestrzennego. Może to spowodować przesunięcie terminu ich wejścia w życie

Reforma systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego rozpoczęła się we wrześniu 2023 roku wraz z wejściem w życie większości przepisów nowelizacji ustawy z 27 marca 2003 roku. Uwzględniono w niej plany ogólne gminy (POG) – nowe dokumenty planistyczne, za których przygotowanie mają odpowiadać samorządy. Rada Ministrów w kwietniu br. uchwaliła jednak ustawę o zmianie ustawy z 7 lipca 2023 roku, a jej celem jest zmiana terminu obowiązywania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin na 30 czerwca 2026 roku. Wskazana data może nie być ostateczna z uwagi na to, że żadna z gmin nie uchwaliła jeszcze POG.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.