Rozliczenie dochodów z zagranicy po brexicie

Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej w styczniu 2021 roku wywołało zmiany nie tylko w sferze celnej, ale i formalno-prawnej dotyczącej sytuacji osób fizycznych i przedsiębiorców uzyskujących przychody na terytorium UK. Czy dotyczy to także rozliczeń dochodów osiągniętych w 2021 roku przez polskich obywateli Wspólnoty Europejskiej?

Rezydenci i nierezydenci Polski

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu w PIT od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia ich źródeł. O identyfikacji miejsca zamieszkania na potrzeby ustalenia rezydencji podatkowej decyduje spełnienie jednego z dwóch warunków:

a) posiadanie przez podatnika na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych, zwanych przez ustawę o PIT – centrum interesów życiowych, lub

b) przebywanie na tym terytorium dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zatem osoby o statusie rezydenta podatkowego Polski podlegają obowiązkowi podatkowemu przed polskim fiskusem zarówno w zakresie dochodów osiąganych w kraju, jak i za granicą. Z kolei osoby, które swoje miejsce zamieszkania przeniosły do UK, podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a więc odpowiadają przed tutejszym fiskusem tylko w zakresie dochodów osiąganych na terytorium RP.

Umowy ws. unikania podwójnego opodatkowania

O to, by ciężary podatkowe nie były nadmierne dbają dwustronne umowy międzynarodowe w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. W przypadku Polski i UK jest to Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisana w Londynie dnia 20 lipca 2006 roku (Dz.U. 2006 nr 250 poz. 1840).

Dopóki Wielka Brytania należała do Unii Europejskiej część kwestii podatkowych regulowały przepisy i zasady unijne. Po 31 grudnia 2020 roku przestały one jednak obowiązywać, stąd zagadnienia z nimi związane pozostały podległe regulacjom polsko-brytyjskiej konwencji, odrębnym regulacjom ustawodawstw obu krajów, jak i wiążących wciąż oba państwa międzynarodowych umów i konwencji.

Polsko-brytyjska konwencja

Jak wyjaśnia art. 2 ust. 1 wspomnianej konwencji, dotyczy ona podatków od dochodu i od zysków majątkowych bez względu na sposób ich poboru. W ust. 3 precyzuje natomiast, że swoimi regulacjami obejmuje:

1. w Wielkiej Brytanii:

a) podatek dochodowy (income tax);

b) podatek od spółek (corporation tax);

c) podatek od zysków majątkowych (capital gains tax);

2. w Polsce:

a) podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),

b) podatek dochodowy od osób prawnych (CIT).

Istotny jest ust. 4, który ustanawia, iż konwencja ma zastosowanie także do wszystkich podatków takiego samego lub podobnego rodzaju, które po podpisaniu konwencji będą pobierane przez którekolwiek z umawiających się państw obok istniejących podatków lub w ich miejsce.

Opodatkowanie przedsiębiorstw

Kwestia opodatkowania uzyskanych z działalności gospodarczej dochodów została uregulowana w art. 7 konwencji. Stanowi on, że zasadniczo zyski przedsiębiorstwa podlegają opodatkowaniu w państwie tego przedsiębiorstwa, chyba że prowadzi ono w drugim umawiającym się państwie działalność poprzez położony tam zakład. Wówczas zyski mogą zostać opodatkowane w tym drugim państwie, ale tylko ta ich część, którą można przypisać temu zakładowi. Konwencja w kolejnych przepisach uszczegóławia tę zasadę, precyzując zwłaszcza reguły opodatkowania:

• dochodów osiąganych przez podmioty powiązane.;
• dywidend wypłacanych przez spółkę z siedzibą w jednym państwie na rzecz wspólnika mającego miejsce zamieszkania w drugim umawiającym się państwie;
• przychodów z odsetek, należności licencyjnych;
• zysków majątkowych.

Zmiany w opodatkowaniu firm po brexicie

Co zmienia brexit? Z pewnością polscy przedsiębiorcy prowadzący interesy w Wielkiej Brytanii muszą się zmierzyć z dostosowaniem do nowych stawek i obowiązków celnych, reguł transportowych, a także zmienionych rozliczeń w zakresie opodatkowania VAT. Po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE nie ma już bowiem w relacjach z polskimi firmami mowy o WNT (wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów) i WDT (wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów) w transakcjach pomiędzy oboma krajami.

Ponieważ UK od 1 stycznia 2021 roku nie jest już państwem członkowskim UE, polski podmiot wypłacając należności brytyjskiemu podmiotowi powiązanemu, zobowiązany jest do poboru 20% podatku u źródła, czego nie musiał robić przed brexitem. Ważne jest w tym zakresie przeanalizowanie regulacji wspomnianej konwencji dwustronnej pomiędzy Polską a Wielką Brytanią, bowiem na jej mocy mogą znaleźć zastosowanie niższe stawki opodatkowania, jak w przypadku np. wypłat należności licencyjnych, gdzie, jak stanowi art. 12 ust. 2, ich opodatkowanie nie może przekroczyć 5%.

Gdy UK należała do struktur unijnych zwolnieniu z podatku u źródła podlegała również wypłata dywidend dokonywana pomiędzy podmiotami powiązanymi położnymi w innych, ale noszących miano państw członkowskich UE krajach. Po brexicie takiej możliwości już nie ma, jednak zastosowanie może znaleźć również obniżona stawka opodatkowania wynikająca z ww. konwencji. Jakie jeszcze zmiany podatkowe mogą odczuć przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy nie odliczą już od podstawy opodatkowania CIT w Polsce darowizn dokonanych na terytorium Wielkiej Brytanii. Ponadto instytucje wspólnego inwestowania posiadające siedzibę w UK, jak i podatnicy z siedzibą w UK prowadzący program emerytalny w zakresie dochodów związanych z gromadzeniem oszczędności na cele emerytalne nie są już zwolnieni z CIT.

Dochody z pracy

W przedmiocie przychodów uzyskiwanych przez pracownika kwestie te reguluje art. 14 konwencji. Stanowi on, że pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia zamieszkującego w jednym państwie, a otrzymywane za pracę najemną opodatkowane są w tym państwie. Jeśli jednak praca wykonywana jest przez niego w drugim umawiającym się państwie, wówczas wynagrodzenie za nią może być opodatkowane w tym drugim państwie.

W polsko-brytyjskich realiach wynagrodzenia pracownicze podlegają opodatkowaniu w państwie, w którym pracownik ją świadczy. Drugie państwo może sobie również rościć pretensje do opodatkowania takiego przychodu, jednak w tej sytuacji zastosowanie znajduje, obowiązująca od 1 stycznia 2020 roku metoda, wyrażona w Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzona w Paryżu dnia 24 listopada 2016 roku, podpisanej w Paryżu dnia 7 czerwca 2017 roku (która pomimo brexitu wciąż obejmuje oba państwa), znanej lepiej jako Konwencja MLI. To metoda proporcjonalnego odliczenia, która ma służyć unikaniu podwójnego opodatkowania. W przypadku, gdy mający zamieszkanie w Polsce pracownik wykonywał pracę w UK, to wynagrodzenie za nią podlega opodatkowaniu w UK. Jeśli polski fiskus również będzie domagać się zapłaty PIT, wówczas pracownik ten będzie mógł pomniejszyć opodatkowanie w Polsce o podatek, który zapłacił w UK.

W pierwszym roku po brexicie na pewno warto skorzystać z pomocy doradcy podatkowego, kancelarii prawnej, by skonsultować kwestie rozliczeniowe, w tym zwłaszcza możliwości uzyskania ewentualnego zwrotu nadpłaconego podatku.

Opodatkowanie dochodów z pracy po brexicie

Wielka Brytania z momentem opuszczenia UE przestała być podmiotem przywilejów podatkowych przysługujących jej w relacjach z innymi państwami członkowskimi UE na mocy prawa stricte wspólnotowego. I tak np., od 1 stycznia 2021 roku:

• polski i brytyjski rezydent podatkowy nie mogą już dokonywać wspólnych rozliczeń małżonków oraz rozliczeń przeznaczonych dla osób samotnie wychowujących dzieci (każde z małżonków będzie musiało rozliczyć się indywidualnie);
• nie można już pomniejszyć podstawy opodatkowania o składki na ubezpieczenie społeczne zapłacone w innym państwie UE (składki zapłacone w UK nie będą podlegały odliczeniu w Polsce);
• nie można już odliczyć od podstawy opodatkowania PIT w Polsce darowizn dokonanych na terytorium Wielkiej Brytanii;
• nie można już skorzystać z ulgi mieszkaniowej, chroniącej przed 19% opodatkowaniem w Polsce dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości poprzez wydatkowanie go na własne cele mieszkaniowe w Wielkiej Brytanii (przed 2021 roku taki cel realizował np. zakup w UK nieruchomości, spłata kredytu/pożyczki w brytyjskim banku);
• nastąpiła utrata prawa do zwolnienia z PIT wygranych w grach hazardowych urządzanych na terytorium UK;
• zwolnione z PIT nie są już świadczenia uzyskane w związku z uczestniczeniem w nieodpłatnych szkoleniach z zakresu opieki paliatywnej lub hospicyjnej organizowanych przez organizacje mające siedzibę lub działające na terytorium UK.

Podsumowanie

Rok 2021 jest pierwszym pełnym rokiem rozliczeniowym, w którym Wielka Brytania nie należy już do struktur Unii Europejskiej ani do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Sprawia to, że rozliczanie wielu działań podatników, zarówno przedsiębiorców, jak i nieprowadzących działalności gospodarczej osób fizycznych, stało się utrudnione. Dopóki Zjednoczone Królestwo było państwem członkowskim UE, transakcje gospodarcze, usługi, świadczenie pracy przez polskie firmy i obywateli na terytorium UK, korzystały z udogodnień, zwolnień i uproszczeń rozliczeniowych. Po brexicie realizacja obowiązków podatkowych może być utrudniona. Podatnicy utracili bowiem sporo ulg, jakie przysługiwały w ramach czynności wewnątrzwspólnotowych, a z drugiej strony przybyło im nowych obowiązków z uwagi na przybranie przez Wielką Brytanię roli państwa trzeciego, np. w zakresie sprawozdawczości w obszarze cen transferowych, czy dotyczących podmiotów powiązanych.

Bez względu więc na status podatnika: czy to osoby prawnej, czy fizycznej, przedsiębiorcy czy zwykłego konsumenta warto skonsultować się z doradcą podatkowym, księgową, radcą prawnym, lub kancelarią podatkowo-prawną, by w pełni bezpiecznie i przy zachowaniu możliwie największych korzyści przebrnąć przez pierwszy rok rozliczeniowy po brexicie.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.