Wniesienie składników majątkowych do fundacji rodzinnej – skutki podatkowe

Wniesienie składników majątkowych do fundacji rodzinnej przez fundatora w celu pokrycia funduszu założycielskiego, w szczególności w postaci posiadanych akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego, nie będzie skutkować powstaniem dochodu po stronie fundatora – potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 września 2023 r.

Fundacja rodzinna

W Polsce jest obecnie zarejestrowanych ponad 2,6 mln aktywnych firm z czego niemal co trzecia to firma rodzinna. W dniu 22 maja 2023 r. weszła w życie ustawa o fundacji rodzinnej, która reguluje zasady organizacji i funkcjonowania takiej fundacji, prawa i obowiązki beneficjenta oraz fundatora. Za jej pomocą przedsiębiorcy mogą dokonywać skutecznej i bezpiecznej sukcesji mienia i firmy. Jest to więc instytucja wciąż młoda w krajowym porządku prawnym, stąd założyciele i uczestnicy fundacji rodzinnych napotykają liczne wątpliwości w tym zakresie.

Założenie fundacji rodzinnej

Jeden z przedsiębiorców w oparciu o nową ustawę utworzył fundację rodzinną. Obawiał się o to, że w przyszłości jego spadkobiercy, rozdrobnią gromadzony latami majątek wykorzystując go na własne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą cele. Jego zamiarem było więc zabezpieczenie dalszej integracji majątku i umożliwienie zarządzania nim w sposób pozwalający na zachowanie aktywności gospodarczej i dostarczanie środków utrzymania przyszłym pokoleniom. Na potrzeby pokrycia funduszu założycielskiego fundacji zdecydował wnieść do niej posiadany majątek, w szczególności akcje w spółce akcyjnej lub udziały w spółkach prawa handlowego. W efekcie fundacja miała stać się akcjonariuszem spółki akcyjnej oraz udziałowcem pozostałych spółek. Przedsiębiorca stał się jednocześnie fundatorem oraz beneficjentem fundacji.

Wątpliwości podatkowe fundatora

W przyszłości fundacja będzie mogła dokonywać okresowych wypłat posiadanych środków na rzecz beneficjentów. Będą nimi, oprócz przedsiębiorcy-fundatora, osoby należące do jego najbliższej rodziny. Warunki wypłaty precyzyjnie reguluje jej statut. Fundator powziął jednak wątpliwość, czy dokonane w opisany sposób wniesienie składników majątkowych do fundacji nie zrodzi po jego stronie dochodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Fundator zaznaczył, że wnosząc udziały w spółkach nie otrzyma w zamian żadnych udziałów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego do fundacji majątku lub do uzyskania od fundacji innego świadczenia.

W opublikowanej 27 września interpretacji indywidualnej Dyrektor KIS potwierdził, że ustanowione od 22 maja 2023 r. przepisy ustawy o PIT wskazują jako moment powstania przychodu wyłącznie ewentualne przychody otrzymane od fundacji, zarówno w trakcie jej istnienia, jak i uzyskane wskutek jej rozwiązania. Żaden z przepisów nie stanowi, aby w momencie wniesienia do fundacji majątku na pokrycie jej funduszu założycielskiego, także w postaci udziałów i akcji, dochodziło do powstania po stronie fundatora przychodu (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.655.2023.1.JŚ).

Podsumowanie

Zgodnie z założeniami ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, fundacja jest osobą prawną tworzoną w celu gromadzenia majątku i zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Jej cel określa fundator w statucie fundacji. Co ważne beneficjentami są z założenia członkowie rodziny fundatora, jednak mogą nimi być także inne osoby przez niego wskazane. Beneficjentem może być również sam fundator, tak jak to ma miejsce w opisanej sprawie. Fundacja rodzinna może przekazywać zyski, składniki majątku, swoim beneficjentom, pokrywać koszty utrzymania lub kształcenia beneficjenta, jak i wspierać działalność pożytku publicznego. Ideą fundacji rodzinnych, fundacji prywatnych, jest właśnie owa prywatność i dyskrecjonalny charakter wewnętrznego zinstytucjonalizowania rodzinnych spraw i interesów.

Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców