Pracownicy systemu ochrony zdrowia w obronie dzieci: jak reagować na przemoc?

Dzięki codziennym kontaktom z dziećmi, personel medyczny i pozamedyczny ma wyjątkową szansę zauważania i identyfikacji przypadków przemocy. Teraz, dzięki obowiązkowi wdrożenia przez podmioty prowadzące działalność leczniczą standardów ochrony małoletnich (SOM), ich pracownicy zyskają jasne wytyczne, jak reagować i zgłaszać podejrzenie krzywdzenia najmłodszych. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przypomina, że każda placówka oraz organizacja pracująca z dziećmi ma obowiązek wdrożenia SOM do 15 sierpnia 2024 roku.

Wprowadzone na mocy nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich standardy ochrony małoletnich to zbiór zasad, które mają na celu stworzenie bezpiecznego i przyjaznego środowiska dla dzieci we wszystkich placówkach, które z nimi pracują. Nowe regulacje, które weszły w życie 15 lutego 2024 r., a wdrożone muszą zostać najpóźniej do 15 sierpnia 2024 r., ujednolicają procedury i zwiększają efektywność działań ochronnych na rzecz dzieci.

Kluczowe wytyczne i konkretne potrzeby

Standardy ochrony małoletnich wskazują kluczowe dla ochrony dzieci rozwiązania, które następnie każdy podmiot medyczny musi wewnętrznie dostosować do swoich specyficznych potrzeb. Wśród nich znajdują się m.in. weryfikacja osób przyjmowanych do pracy, a także opracowanie kodeksu bezpiecznych relacji między personelem a dziećmi, czyli określenie co jest w kontakcie z małym pacjentem działaniem akceptowanym, a co jest niedopuszczalne. Każda placówka musi także ustanowić procedury interwencji w przypadku podejrzenia, że dziecko doświadcza krzywdzenia ze strony rodzica lub opiekuna (przemoc domowa), innego dorosłego, także pracownika placówki oraz innego dziecka (przemoc rówieśnicza), oraz regularnie przeglądać i aktualizować swoje standardy, co najmniej  raz na dwa lata.

Wprowadzenie standardów ochrony małoletnich wzmocni skuteczną ochronę małych pacjentów oraz zapewni personelowi narzędzia do adekwatnej reakcji na każdy sygnał krzywdzenia dziecka.

Bezpieczne i szczęśliwe dzieciństwo

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę zachęca wszystkie placówki medyczne oraz organizacje pracujące z dziećmi do pilnego wdrożenia SOM przed 15 sierpnia 2024 roku. Aby pomóc w sprostaniu nowym przepisom, opracowała szereg narzędzi i materiałów informacyjnych: broszur zawierających wzory dokumentów, webinarów i podcastów. Kluczem do sukcesu jest współpraca wszystkich zaangażowanych stron – personelu medycznego i pozamedycznego, a także rodziców.

Wprowadzenie standardów ochrony małoletnich to krok milowy w zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom. Pracownicy ochrony zdrowia są jedyną służbą, która ma możliwość zbadania dziecka, dzięki czemu mogą zauważyć, że dziecko jest krzywdzone, i podjąć interwencję, czyli działania w celu przerwania tej sytuacji. Teraz, dzięki jasnym wytycznym i odpowiednim szkoleniom, personel będzie mógł wdrożyć skuteczne działania profilaktyczne – powiedziała Urszula Kubicka-Kraszyńska, specjalistka ds. standardów ochrony dzieci w FDDS.

Ustawa wymaga, aby w każdej placówce medycznej wyznaczyć osobę lub osoby odpowiedzialne za przyjmowanie i rejestrowanie zgłoszeń o podejrzeniu krzywdzenia dziecka, podejmowanie interwencji, a także udzielanie wsparcia dziecku skrzywdzonemu. Istotnym elementem wdrożenia standardów jest przygotowanie personelu do ich przestrzegania – a zatem odświeżenie wiedzy o tym, czym jest przemoc wobec dzieci i na jakie sytuacje należy reagować oraz zapoznanie wszystkich pracowników z przyjmowanymi zasadami. Standardy ochrony małoletnich powinny być udostępnione na stronie internetowej podmiotu oraz w widocznym miejscu w jego siedzibie. Powinny mieć również swoją wersję dla dzieci – sformułowaną w sposób zrozumiały, dostosowany do ich wieku i możliwości, zawierający najważniejsze dla nich informacje – czyli opisanie zasad bezpiecznych relacji między dorosłymi a dziećmi oraz przekazanie dzieciom informacji, do kogo mogą się zwrócić w sytuacji, gdy doświadczyły przemocy. 

Wprowadzenie standardów ochrony małoletnich to nie tylko formalność, ale też realna szansa na stworzenie bezpieczniejszego świata dla najmłodszych. Myślę, że warto o tym pamiętać, opracowując te zasady lub ucząc się - jako pracownicy i pracownice placówki medycznej lub jakiejkolwiek innej - ich stosowania. Standardy mogą także dać większy komfort pracy dorosłym. Jasno określają zachowania akceptowane i nieakceptowane w relacjach z dziećmi oraz tworzą klarowne reguły postępowania w sytuacjach krytycznych, gdy trzeba działać szybko i skutecznie, aby zatrzymać eskalację przemocy – powiedziała Agata Sotomska, koordynatorka programu standardy ochrony dzieci w Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.