Pozostało nam tylko 31% żyjącej planety. To, co jesz, ma znaczenie [RAPORT]

W ciągu blisko 50 lat różnorodność biologiczna skurczyła się o prawie 70%. Wpływa to na zasoby wody i dostępność pożywienia, podczas gdy populacja ludzi rośnie – dzisiaj jest nas już 8 miliardów, a do 2050 roku będzie już blisko 10. Wiedząc, że do ratowania środowiska przyczynia się każda nasza decyzja: także to skąd pochodzi żywność, którą jemy, oraz jak jest wytwarzana, Fundacja WWF oraz Lidl Polska stworzyły program edukacyjny dla szkół podstawowych, popularyzujący dietę planetarną. Trwa ostatni dzień rekrutacji.

Obecnie jest nas 8 miliardów ludzi  i szacuje się, że zużywamy znacznie więcej zasobów niż nasza planeta jest w stanie naturalnie odtworzyć - ekwiwalent 1,75 zasobów Ziemi[1].  Tymczasem, do 2050 roku globalna populacja osiągnie 9,7 miliarda osób[2], a zapotrzebowanie na żywność podwoi się. Oznacza to, że w ciągu niespełna 30 lat zwiększone zapotrzebowanie na żywność będzie wywierać presję na zasoby środowiska poprzez wzmożoną działalność rolniczą, akwakulturę i rybołówstwo, które już silnie oddziałują na przyrodę i klimat. Tymczasem, jak pokazuje najnowszy raport WWF „Living Planet Report 2022”, różnorodność biologiczna planety z każdym rokiem jest w coraz gorszym stanie. W ciągu blisko pięćdziesięciu lat (od 1970 do 2018 roku) populacja dzikich gatunków zwierząt, w tym: ssaków, ptaków, gadów, płazów i ryb, spadła o 69 proc.! Największych spadków w porównaniu z innymi grupami doświadczyły populacje gatunków słodkowodnych, które w opisanym okresie zmniejszyły się średnio o 83 proc. Wszystko to efekt działalności człowieka: intensywnego rolnictwa, przełowienia mórz i oceanów, niszczenia ekosystemów rzek, wycinki lasów, ale także zanieczyszczeń środowiska. Jednym z głównych czynników utraty różnorodności biologicznej jest niezrównoważona produkcja żywności. Globalny system żywieniowy odpowiada za ok. 27 proc. emisji gazów cieplarnianych, 70 proc. zużycia wody pitnej oraz jest głównym czynnikiem wylesiania[3]. Do produkcji żywności wykorzystujemy aż 40 proc. spośród 71 proc. terenów lądowych, zdatnych do użytkowania przez ludzi. Spośród nich aż 84 proc. służy chowowi zwierząt i uprawie roślin na pasze; jedynie 16 proc. uprawie do bezpośredniego spożycia przez ludzi[4].

Nie jesteśmy bezradni!

Naukowcy z Komisji EAT-Lancet opracowali sposób żywienia i gospodarowania żywnością korzystny dla zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Tzw. dieta planetarna (The Planetary Health Diet), oparta głównie na produktach roślinnych i tych o niskim śladzie węglowym, ma szansę ograniczyć emisyjność i ocalić kolejne gatunki przed wyginięciem.

Budowanie społeczeństwa przyjaznego przyrodzie nie będzie jednak możliwe bez zaangażowania młodych. Wiedzą o tym organizatorzy programu edukacyjnego „Dieta przyjazna planecie”: Fundacja WWF Polska oraz Lidl Polska. Dzięki zaangażowaniu nauczycieli, intendentów, szkolnych szefów kuchni i żywieniowców, uczniowie poznają sieci powiązań między różnorodnością biologiczną, klimatem, żywnością oraz ludźmi. Ze specjalnie przygotowanych materiałów edukacyjnych dowiedzą się, jak dbać o planetę: jedząc zdrowiej, dbając o zasoby przyrody, ograniczając marnowanie żywności czy robiąc odpowiedzialne zakupy. Personel szkoły odpowiadający za tworzenie szkolnego jadłospisu i przygotowywanie posiłków, zostaje z kolei wyposażony w wiedzę na temat założeń diety planetarnej oraz wsparcie merytoryczne ekspertów WWF Polska w ramach szkoleń i konsultacji online. Organizatorzy przygotowali też proste przepisy kulinarne z roślinnymi alternatywami dla mięsnych posiłków.

„Badania pokazują, że potrzebujemy bardziej zrównoważonej produkcji i konsumpcji, zwłaszcza żywności. Obecnie ogromne tereny oddane są pod produkcję paszy dla zwierząt, których hodowla – według Nature – odpowiada za nawet ponad połowę toksycznych emisji gazów cieplarnianych. Rozwiązaniem jest dieta planetarna, którą poprzez program <<Dieta przyjazna planecie>> wspólnie z Fundacją WWF staramy się promować wśród najmłodszych oraz klientów Lidl Polska. Odpowiedzialność za środowisko spoczywa na barkach firm, ale również każdego z nas – musimy działać razem i musimy działać mądrze” – mówi Aleksandra Robaszkiewicz, Head of Corporate Communications and CSR Lidl Polska.

„Od każdego z nas zależy, czy ukształtujemy świat tak, aby potrzeby człowieka i przyrody zostały spełnione sprawiedliwie dla wszystkich. Pozostało nam tylko 31 proc. <<żyjącej planety>>. Do ratowania środowiska naturalnego możemy przyczyniać się przez każdy nasz posiłek uwzględniając to, skąd pochodzi żywność oraz jak jest wytwarzana. Poprzez materiały edukacyjne skierowane do szkół, budujemy nie tylko świadomość, ale też wrażliwość dzieci na problemy związane z klimatem. Kształtujemy poglądy kolejnych pokoleń i docieramy do ich rodziców, opiekunów” – mówi dr inż. Julia Dobrzańska, koordynatorka programu „Dieta przyjazna planecie” z ramienia WWF Polska.

Partnerstwo Lidl Polska

Wśród kluczowych obszarów strategii zrównoważonego rozwoju Lidl Polska na lata 2020-2025 znajdują się: bioróżnorodność (w tym zapobieganie wylesianiu), ochrona zasobów oraz klimat. Firma przyjęła politykę klimatyczną, w ramach której do 2030 roku chce zredukować swoje emisje operacyjne scope 1 i 2 o 80 proc. (w stosunku do 2019 roku). Sieć nieustannie podejmuje też działania w kierunku osiągnięcia pełnej neutralności klimatycznej: ogranicza marnowanie żywności, wykorzystuje zielone źródła energii, bierze też pod lupę sprzedawane produkty odzwierzęce i zachęca swoich dostawców do podnoszenia standardów hodowli poszczególnych gatunków zwierząt. Już dziś Lidl Polska nie prowadzi sprzedaży żywych ryb, a 50 proc. świeżych jaj sprzedawanych w sklepach firmy stanowią jaja z chowu zrównoważonego (ściółkowego, wolnego wybiegu oraz ekologicznego).

Rekrutacja do programu „Dieta przyjazna planecie” trwa do 18 listopada br. Zgłoszenia przyjmowane są poprzez stronę: https://www.wwf.pl/dieta-przyjazna-planecie.

Więcej informacji o raporcie WWF „Living Planet Report 2022” znajduje się na stronie: https://www.wwf.pl/living-planet-report-2022.

[1] Global Footprint Network (https://www.footprintnetwork.org/)

[2] Szacunki Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych ONZ (https://www.un.org/development/desa/en/news/population/world-population-prospects-2019.html)

[3] WWF (2020), Bending the curve: The restorative power of planet-based diet

[4] WWF (2021), Bringing It down to Earth: Nature Risk and Agriculture