Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji ma wystartować w tym roku. Polskie wojsko coraz szerzej korzysta z tej technologii

– Opracowujemy koncepcję funkcjonowania Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji. Szkolimy też odpowiednio naszych inżynierów, współpracujemy z uczelniami wyższymi w tym aspekcie, aby mieć gotowy odpowiedni potencjał intelektualny – mówi gen. dyw. Karol Molenda, dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni. Nowa formacja będzie odpowiadać za opracowywanie i wdrażanie rozwiązań AI na potrzeby działań militarnych. Podobne instytucje są już powoływane przez inne kraje NATO.

Jak wskazuje Sztab Generalny Wojska Polskiego, współczesne siły zbrojne coraz częściej korzystają z zaawansowanych systemów AI, które wspomagają żołnierzy. Od dronów monitorujących teren, przez systemy analizy danych, po autonomiczne pojazdy bojowe – sztuczna inteligencja staje się kluczowym elementem nowoczesnych strategii wojskowych. Dzięki niej żołnierze mogą działać efektywniej, bezpieczniej i z większą precyzją. Narzędzia sztucznej inteligencji szeroko wykorzystują też m.in. Wojska Obrony Cyberprzestrzeni – specjalistyczny komponent sił zbrojnych, odpowiedzialny za zapewnienie bezpieczeństwa w przestrzeni cyfrowej, utworzony w 2022 roku w odpowiedzi na zagrożenia związane z rozwojem nowych technologii.

– Sztuczna inteligencja bez wątpienia zmieni sposób, w jaki walczymy, dlatego w DKWOC podjęliśmy już szereg inicjatyw mających na celu implementację rozwiązań sztucznej inteligencji na potrzeby Sił Zbrojnych. Wykorzystujemy je, żeby poszukiwać adwersarzy w naszych sieciach, żeby im przeciwdziałać. Ale widzimy to zagadnienie szerzej: chcemy, żeby sztuczna inteligencja została zaimplementowana także w innych rozwiązaniach, żeby pomagała podejmować decyzje dowódcom. Wyobrażam sobie taki scenariusz, w którym dowódca otrzymuje propozycje kolejnych rozkazów, kolejnych decyzji wypracowanych przez AI, która bazuje na ogromnej ilości danych otrzymanych z sensorów. Dzięki temu z ogromnym prawdopodobieństwem może określić, jak dana decyzja, jak dany rozkaz może wpłynąć na prowadzenie operacji wojskowych – mówi agencji Newseria gen. dyw. Karol Molenda.

W maju 2024 roku wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz zapowiedział utworzenie nowej jednostki – Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji (CISI), podlegającej DKWOC i finansowanej z budżetu MON. Ma ona pełnić rolę centrum kompetencyjnego, odpowiedzialnego za realizację prac B+R i wdrażanie rozwiązań AI na potrzeby działań militarnych. Do zakresu działania centrum, zgodnie z planami MON, należeć będą: wspieranie rozwoju i wykorzystania sztucznej inteligencji w sektorze obronnym, umożliwianie i koordynowanie szybkiego rozwoju, dostarczania i skalowania projektów AI zapewniających osiągnięcie przewagi strategicznej, zapewnienie dostępu do podstawowych usług cyfrowych, danych i źródeł wiedzy specjalistycznej, realizacja współpracy z przemysłem i środowiskami akademickim i naukowym w celu zapewnienia synergii podejmowanych wysiłków oraz umożliwienia dwukierunkowego przepływu talentów oraz weryfikowanie przydatności pojawiających się na rynku rozwiązań komercyjnych dla zastosowań wojskowych. Centrum ma też opracować zestaw niezbędnych dokumentów ukierunkowujących prace związane z implementacją AI. Podobne instytucje są już powoływane przez inne kraje NATO, jak m.in. USA, Francja czy Wielka Brytania.

– W tej chwili opracowujemy koncepcję funkcjonowania tego centrum. Natomiast nie zasypiamy gruszek w popiele i budujemy już potencjał naszych inżynierów, odpowiednio ich szkolimy, współpracujemy z uczelniami wyższymi w tym aspekcie, aby mieć gotowy odpowiedni potencjał intelektualny. Oczywiście otwarcie centrum będzie kamieniem milowym tego projektu, ale już w tej chwili budujemy nasze kompetencje i analizujemy przypadki, w których to sztuczna inteligencja mogłaby działać na rzecz Sił Zbrojnych – mówi dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.

Wśród kadr CISI znajdą się zarówno specjaliści wojskowi, jak i cywilni. W celu zapewnienia nowej jednostce szerokiego dostępu do wykwalifikowanych specjalistów planowane są zmiany w programach kształcenia na uczelniach wojskowych, aby w większym stopniu uwzględniały one zagadnienia związane z AI.

– W cyberprzestrzeni nie liczy się liczba, ale jakość osób, które u nas pracują. Bardzo nam zależy, żeby służyli i pracowali u nas ci, którzy są światowej klasy ekspertami w danej domenie, którzy mogą zmieniać oblicze Sił Zbrojnych, ale też uczyć kolejne pokolenia, przekazywać swoją wiedzę i doświadczenie – mówi gen. dyw. Karol Molenda.

W Wojskach Obrony Cyberprzestrzeni, działających na „cyfrowym polu bitwy”, utworzono trzy specjalistyczne jednostki, zdolne do realizowania w cyberprzestrzeni pełnego spektrum działań – od obronnych, przez rozpoznawcze, po ofensywne. Obecnie WOC to ponad 6,5 tys. żołnierzy i pracowników w 13 jednostkach rozlokowanych w całej Polsce, którzy m.in. opracowują nowoczesne metody wykrywania incydentów w cyberprzestrzeni, projektują rozwiązania do ochrony i zabezpieczenia informacji, rozwijają metody kryptograficzne oraz odpowiadają za utrzymanie i monitorowanie sieci i systemów, zarówno jawnych, jak i niejawnych, na potrzeby całych Sił Zbrojnych. W tym celu bazują na innowacyjnych rozwiązaniach, opartych również na AI.

W październiku br. Ministerstwo Obrony Narodowej opublikowało „Resortową strategię sztucznej inteligencji do roku 2039”. To pierwszy taki dokument, który ma zapewnić spójne, skoordynowane podejście do działań podejmowanych w tym obszarze. Jak wskazano, w ciągu nadchodzących 15 lat implementacja systemów AI ma być jednym z głównych priorytetów w planowaniu rozwoju polskich Sił Zbrojnych. Będzie to jeden z warunków ich zdolności do efektywnej realizacji odstraszania i obrony. „Systemy sztucznej inteligencji będą odgrywać znaczącą rolę w działaniach militarnych, co zrewolucjonizuje sposób zarządzania i prowadzenia operacji wojskowych w przyszłym, zdigitalizowanym środowisku walki” – wskazano. Resort obrony podkreślił przy tym, że wdrożenie systemów AI do powszechnego użytku w MON i Siłach Zbrojnych będzie jednak wymagać m.in. zmian w kulturze organizacyjnej, zbudowania  odpowiednich kompetencji, inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną oraz stymulacji prac badawczo-rozwojowych.

– Bez wątpienia umiejętna implementacja rozwiązań AI pozytywnie wpłynie na aspekty związane z obronnością, odbędzie się z ogromną korzyścią dla Sił Zbrojnych. To jest przełomowa technologia – zaznacza dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni. – Jestem też przekonany, że nasi przeciwnicy już robią wszystko, co tylko możliwe, żeby również implementować u siebie rozwiązania bazujące na sztucznej inteligencji. To jest tak naprawdę wyścig zbrojeń: kto będzie lepszy i kto będzie mógł zaimplementować to szybciej.