Mówi: | Leszek Zabielski |
Funkcja: | Notariusz |
Obciążony długami spadek można odrzucić. Nie da się go zrzec na rzecz wybranej osoby.
Zaletą sporządzenia testamentu jest swoboda decydowania, komu chce się przekazać majątek, a także to, że spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Bliscy spadkodawcy mogą uniknąć zapłacenia podatku od nabycia spadku, o ile zdążą w wymaganym terminie. Spadek z długami można odrzucić, ale nie w każdym wypadku jest to możliwe.
– Osoby zaliczone do tak zwanej grupy zerowej: dzieci, wnuki, rodzeństwo i rodzice w ogóle nie podlegają opodatkowaniu, czyli podatek jest według skali 0 proc., jeżeli w terminie 6 miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku zgłoszą się do urzędu skarbowego i zgłoszą spadek do opodatkowania – wyjaśnia notariusz Leszek Zabielski.
Osoba należąca do najbliższej rodziny, którą spadkodawca pominął w testamencie, ma prawo do zachowku. Zachowek polega na tym, że dzieciom, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy mieliby ustawowe prawo do spadku, należy się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli uprawnione dziecko jest małoletnie; w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.
– Taki zachowek w polskim prawie wynosi połowę tego, co bym dostał, gdybym dziedziczył. Na konkretnym przykładzie: Henio Malinowski ma piekarnię i tylko jednego syna, a całą piekarnię zapisał pięknej blondynie. Otóż syn Heńka Malinowskiego, gdyby nie ten testament, dziedziczyłby całą piekarnię. W konsekwencji może wystąpić do tej pani o zachowek odpowiadający wartości połowy piekarni – tłumaczy Leszek Zabielski.
Odrzucenie spadku z długami
Przepisy dopuszczają możliwość odrzucenia spadku, obarczonego długami spadkodawcy.
– Jeżeli stwierdzam, że pasywa spadku, czyli długi, przewyższają jego wartość, to oczywiście mogę spadek odrzucić. Odrzucenie może nastąpić tylko w okresie sześciu pierwszych miesięcy. Milczenie przez sześć miesięcy oznacza, że spadek przyjąłem i odrzucić go nie mogę. Natomiast polskie prawo zabrania przyjmowania aktywów spadku, a odrzucania pasywów. Mogę albo cały spadek przyjąć z aktywami i długami, albo cały spadek odrzucić – wyjaśnia Leszek Zabielski.
Nie można zrzec się spadku na rzecz innej osoby, ale jego odrzucenie ma swoje konsekwencje dla dalszych spadkobierców.
– Jeśli odrzucam spadek, to prawo uważa mnie za osobę, która nie dożyła otwarcia spadku. Na moje miejsce wchodzą moje dzieci; jeżeli dzieci odrzucą, to na ich miejsce wchodzą wnuki i tak dalej. Jeżeli wszyscy w linii prostej go odrzucą, to spadek przejdzie na tych z linii bocznej: rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, wnuki rodzeństwa i tak dalej – tłumaczy Leszek Zabielski.
Jeśli wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek, przejmuje go gmina. W niektórych wypadkach sąd może orzec o bezskuteczności odrzucenia spadku z długami. Chodzi o ochronę praw wierzycieli, którzy mają prawo dochodzić zaspokojenia wierzytelności z majątku spadkowego.
– Polskie prawo zabrania konstrukcji spadków nieobjętych – ktoś spadek musi objąć. Na końcu tym kimś jest gmina.. Gdyby zaś się okazało, że nasze odrzucenie spadku ma na celu tylko i wyłącznie pokrzywdzenie wierzycieli, to wierzyciel ma taką drogę prawną, która uznaje nasze odrzucenie spadku za bezskuteczne. I gdyby sąd uznał, że nasze odrzucanie spadku jest bezskuteczne, wtedy odpowiadalibyśmy za długi spadkowe mimo odrzucenia spadku – reasumuje Leszek Zabielski.
Formy testamentu
Kodeks cywilny przewiduje kilka form sporządzania testamentu zwykłego.
– Polskie prawo przewiduje, że testament można sporządzić u notariusza, ale także własnoręcznie. Przy tej drugiej formie spadkodawca sporządza testament pismem własnoręcznym, czyli sam pisze datę, kto, komu, co zapisuje i go podpisuje. Testament własnoręczny ma taką samą moc prawną jak testament notarialny – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes notariusz Leszek Zabielski.
Pod względem mocy dowodowej testament własnoręczny ma mniejszą moc i łatwiej go podważyć niż ten zawarty przed notariuszem.
Jeszcze inną formą testamentu zwykłego jest testament tzw. allograficzny. Jego sporządzenie polega na tym, że spadkodawca w obecności dwóch świadków oświadcza swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. To oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, np. z powodu choroby, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.
Kodeks cywilny dopuszcza także możliwość sporządzenia testamentu szczególnego, jeżeli zachodzi obawa szybkiej śmierci spadkodawcy albo w sytuacji, gdy zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. W takim wypadku spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
Czytaj także
- 2025-07-23: W UE trwa dyskusja o większej kontroli przesyłek e-commerce o wartości poniżej 150 euro. Zwolnienie z cła jest nadużywane
- 2025-07-15: ZPP: Działania administracji narażają na szwank wysiłek deregulacyjny. Niektóre niosą znamiona dyskryminacji i nękania przedsiębiorców
- 2025-07-21: Zwalczanie mobbingu wciąż bardzo trudne. Prawo jest nieprecyzyjne, a inspektorzy pracy nie mają wystarczających narzędzi
- 2025-06-24: Tegoroczne zmiany w podatku od nieruchomości budzą dużo pytań. Przedsiębiorcy apelują o doprecyzowanie przepisów
- 2025-06-13: Kobietobójstwo jest typem przestępstwa niedookreślonym przez polskie prawo. Świadomość na ten temat jest wciąż zbyt mała
- 2025-02-06: OECD chwali Polskę za sprawne przejście przez kryzysy. Rekomenduje też rewizję podatków i wydatków budżetowych
- 2025-01-31: Zmieni się definicja mobbingu. Nowe prawo da skuteczniejsze narzędzia ochrony nękanym pracownikom
- 2025-01-20: Czterodniowy tydzień pracy testuje coraz więcej organizacji. Przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i firmom
- 2025-01-14: Eksperci apelują o zmiany w konstrukcji podatków od nieruchomości. Danina od wartości byłaby bardziej sprawiedliwa i transparentna
- 2024-07-10: Banki mogą nie być w stanie sfinansować wielkich inwestycji w gospodarce. Sektor apeluje o zmiany w formule opodatkowania
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Handel

Mercosur to tylko wierzchołek góry lodowej. UE ma ponad 40 umów handlowych, które mogą destabilizować rynek rolny
Umowa handlowa między UE a krajami Mercosur może znacząco zaburzyć konkurencję na rynku rolnym i osłabić pozycję unijnych, w tym polskich, producentów – ostrzegają rolnicy i producenci żywności. Umowie sprzeciwia się część krajów unijnych, które domagają się klauzuli ochronnych oraz limitów importowych. – Problemem jest jednak nie tylko ta konkretna umowa. Chodzi o cały system wolnego handlu, który się kumuluje z dziesiątek innych porozumień – podkreśla Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności.
Firma
Dzięki zdalnej weryfikacji tożsamości z wykorzystaniem AI firmy zminimalizowały liczbę oszustw. Rozwiązania wykorzystuje głównie sektor finansowy

Z najnowszych danych Eurostatu wynika, że w 2024 roku 5,9 proc. polskich firm korzystało z rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji. W 2023 roku był to odsetek na poziomie 3,67 proc. Wciąż jednak jest to wynik poniżej średniej unijnej, która wyniosła 13,48 proc. Jednym z obszarów, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców, jest weryfikacja tożsamości przez AI, zwłaszcza w takich branżach jak bankowość, ubezpieczenia czy turystyka. Jej zastosowanie ma na celu głównie przeciwdziałać oszustwom i spełniać wymogi regulacyjne.
Prawo
Daniel Obajtek: Własne wydobycie i operacyjne magazyny to filary bezpieczeństwa. Zgoda na magazyny gazu poza krajem to rezygnacja z suwerenności energetycznej

Były prezes Orlenu ostrzega przed zmianami w ustawie o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego. Jego zdaniem przygotowana przez rząd nowelizacja tzw. ustawy magazynowej i ujednolicanie unijnej polityki energetycznej to zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. W jego opinii tylko silna spółka narodowa, własne wydobycie, krajowe magazyny i zbilansowany miks energetyczny zapewnią Polsce bezpieczeństwo i konkurencyjność.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.