Polskie przedsiębiorstwa rejestrują coraz mniej wzorów przemysłowych

W ubiegłym roku polscy przedsiębiorcy zgłosili w urzędzie wspólnotowym o połowę mniej wzorów przemysłowych niż w latach poprzednich. Liczba zgłoszeń nie wzrasta mimo rosnącej innowacyjności polskich firm. Wynikać to może przede wszystkim z hamowania gospodarki. Nowelizacja prawa przygotowywana przez Ministerstwo Gospodarki ma uprościć procedury przed Urzędem Patentowym, a jednocześnie dzięki niej Polska wypełni zobowiązania międzynarodowe w zakresie ochrony wzorów przemysłowych. 

 W latach 2003-2012 do Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante (urzędu wspólnotowego) polscy przedsiębiorcy zgłosili około 14,5 tys. wzorów przemysłowych – wynika z danych Urzędu. Wśród nich najaktywniejsi byli producenci z sektora meblarskiego, branży budowlanej, ale także urządzeń i artykułów sanitarnych.

– W ostatnim roku można było zaobserwować tendencję malejącą. Szczytowy okres przypadł na lata 2009-2011. 2009 rok był punktem kulminacyjnym, zostało zgłoszonych około 2600 wzorów przemysłowych przez polskich przedsiębiorców – mówi Agencji Informacyjnej Newseria Marta Ziółkowska-Nasińska, radca prawny z Kancelarii Prawnej Baker & McKenzie. – W ubiegłym roku zgłoszeń było przeszło o połowę mniej, co może być związane ze spowolnieniem gospodarczym.

Wzorem przemysłowym – według Prawa własności przemysłowej – są cechy towarów, np. ich linia, kształt, kolorystyka, struktura, materiał lub jego ornamenty.

– Wzory przemysłowe dotyczą estetycznych lub ozdobnych cech np. kształtu towaru lub opakowania. Wzorem przemysłowym będzie np. wygląd lampy, ale nie będą już nim cechy, które decydują o tym, że lampa działa, czyli jej cechy funkcjonalne. Wzory przemysłowe dotyczą np. mebli, zabawek, czy też sprzętu elektronicznego – mówi mecenas Ziółkowska-Nasińska.

Jeżeli ktoś stworzył wzór przemysłowy i chce go chronić jako własny, ma kilka możliwości. Zakres tej ochrony zależy m.in. od tego, czy chcemy chronić swój wzór przemysłowy w Polsce, w całej Unii Europejskiej, czy też w innych państwach, poza UE.

– Jeżeli chcemy i działamy tylko i wyłącznie na terytorium Polski, wówczas najczęściej przedsiębiorcy zgłaszają krajowe wzory przemysłowe w Urzędzie Patentowym i wtedy ochrona jest ograniczona tylko i wyłącznie do terytorium Polski. Natomiast jeżeli z naszą produkcją chcielibyśmy wejść na teren UE i działać również poza Polską, to wówczas można rozważyć tzw. wspólnotowy wzór przemysłowy. Wówczas prawo jest udzielane na terytorium całej UE na podstawie jednego zgłoszenia i jednej opłaty do urzędu wspólnotowego w Alicante. Natomiast jeżeli nasza działalność wychodzi poza terytorium UE, wówczas rekomendowane byłoby zastanowienie się nad tzw. międzynarodowym wzorem przemysłowym – wyjaśnia Marta Ziółkowska-Nasińska.

W takim wypadku, gdy ochrona wzoru przemysłowego ma mieć charakter międzynarodowy, obejmujący także kraje spoza UE, podanie składa się do Biuro ds. Własności Intelektualnej w Genewie. Ochrona jest udzielana na terytorium tych państw, które wskaże w podaniu zgłaszający. W zależności od zgłaszanego wzoru bądź państw, które wskazujemy jako terytorium ochrony, różne mogą być opłaty związane z rejestracją wzoru.

Będzie łatwiej o rejestrację

Pewnym utrudnieniem w rejestrowaniu wzorów przemysłowych może być obowiązek korzystania z profesjonalnych pełnomocników. Zasadniczo w Polsce nie jest wymagane korzystanie z usług pełnomocnika zarówno przy dokonywaniu zgłoszenia wzoru przemysłowego, jak i w trakcie postępowania przed Urzędem Patentowym. Należy jednak pamiętać, że pełnomocnikiem w tych sprawach może być tylko rzecznik patentowy. Obowiązek korzystania z usług rzecznika patentowego w zakresie postępowania przed Urzędem Patentowym dotyczy tylko podmiotów zagranicznych. W przypadku zgłaszania wspólnotowych wzorów przemysłowych, zgłaszający z UE mogą działać samodzielnie. Możliwe jest również korzystanie z usług rzecznika patentowego posiadającego uprawnienia do występowania przed urzędem wspólnotowym.

– Na przedsiębiorców z zagranicy polska ustawa nakłada obowiązek korzystania w postępowaniu przed polskim Urzędem Patentowym z profesjonalnego pełnomocnika, jakim jest rzecznik patentowy. Podobny obowiązek istnieje w postępowaniach przed urzędem wspólnotowym. To znaczy, jeżeli decydujemy się na skorzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, powinien to być rzecznik patentowy posiadający uprawnienia do występowania przed urzędem wspólnotowym – wyjaśnia Marta Ziółkowska-Nasińska.

To, czy wzór przemysłowy zostanie zarejestrowany szybko, zależy np. od tego, czy wniosek został złożony prawidłowo oraz czy wniosek był złożony w polskim, czy wspólnotowym urzędzie patentowym . Czas trwania procedury rejestracji zależy przede wszystkim od prowadzonego przez właściwy urząd badania oraz stwierdzenia, czy w zgłoszeniu wystąpiły braki. W Polsce czas oczekiwania na udzielenie prawa z rejestracji wynosi około 6 miesięcy a w Unii Europejskiej około 6-8 tygodni.

– Jeżeli urząd nie ma żadnych obiekcji względem naszego zgłoszenia rejestracja jest szybka. Zdecydowanie szybszy w tym względzie jest urząd wspólnotowy. W przypadku urzędu krajowego jest to trochę bardziej czasochłonna procedura. – mówi Marta Ziółkowska-Nasińska.

Ministerstwo Gospodarki przygotowało założenia zmian w ustawie Prawo własności przemysłowej, która mają m.in. dostosować prawo polskie do umów międzynarodowych i uprościć procedurę przed Urzędem Patentowym. Nowe przepisy mają być bardziej przejrzyste, wyeliminować luki prawne i wątpliwości interpretacyjne . Ustawa ma trafić pod obrady Rady Ministrów w II kwartale tego roku.