Mówi: | prof. dr hab. Joanna Tyrowicz, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski dr hab. Michał Brzeziński, profesor uczelni na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego |
Nagroda Nobla z ekonomii przyznana za badanie nad kryzysami finansowymi. Eksperci uspokajają: kolejny nam w tej chwili nie grozi
Tegoroczna nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii została przyznana za wieloletnie badania nad bankami i kryzysami finansowymi. Otrzymali ją Douglas W. Diamond, Philip H. Dybvig i Ben S. Bernanke, czyli były prezes amerykańskiego Fedu. – Większość dzisiejszych regulacji, które dotyczą sektora bankowego, wynika właśnie z ich badań – mówi prof. dr hab. Joanna Tyrowicz z Uniwersytetu Warszawskiego.
– Jako społeczeństwo potrzebujemy lepszego regulowania banków, żeby ich błędy nie przekładały się na duże koszty społeczne w postaci kryzysów, bezrobocia, utraty miejsc pracy i biedy. I tym właśnie zajmowali się Ben Bernanke, Douglas Diamond i Philip Dybvig. Ci trzej panowie poświęcili dużą część swoich badań naukowych zrozumieniu, skąd się biorą kryzysy bankowe – mówi prof. dr hab. Joanna Tyrowicz z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii to najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie można otrzymać w tej dyscyplinie. W przeciwieństwie do przyznawanych od 1901 roku nagród: pokojowej, z chemii, fizyki, fizjologii lub medycyny oraz literatury, Alfred Nobel nie ustanowił jej w swoim testamencie. Jej fundatorem od 1969 roku jest Bank Szwecji.
Laureata nagrody wybiera grono złożone z profesorów ekonomii Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk. Otrzymują oni medale z wizerunkiem Alfreda Nobla, kaligrafowane dyplomy oraz nagrody pieniężne w wysokości 10 mln koron szwedzkich (ok. 900 tys. dol.). Podobnie jak uczeni z innych dyscyplin nagrodę odbierają z rąk króla Szwecji podczas oficjalnej uroczystości 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.
Dotychczas Nobla z ekonomii przyznano 53 razy, wyróżniając łącznie 89 ekonomistów. Niestety jak na razie nie ma wśród nich żadnego Polaka. W tym roku wyróżnieni zostali natomiast trzej Amerykanie, z których najbardziej znanym jest Ben S. Bernanke – były prezes Fedu w latach 2006–2014, który kierował amerykańskim bankiem centralnym podczas poprzedniego kryzysu finansowego w latach 2008–2009.
– Można powiedzieć, że Ben Bernanke był pewniakiem. To wybitny ekonomista, były szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej, a jego prace na temat wielkiego kryzysu lat 30. są znane właściwie wszystkim ekonomistom. I rzeczywiście on był od wielu lat wymieniany jako jeden z potencjalnych laureatów – mówi dr hab. Michał Brzeziński, wykładowca na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Ben Bernanke specjalizuje się w tematyce kryzysów finansowych i wykazał, że to właśnie banki odegrały ważną rolę w trakcie amerykańskiego wielkiego kryzysu lat 30. XX wieku, czyli największej katastrofy gospodarczej w historii kapitalizmu. Natomiast dwaj pozostali laureaci, czyli Douglas W. Diamond i Philip H. Dybvig, są znani ze stworzenia modelu Diamonda–Dybviga, który opisuje zjawisko tzw. paniki bankowej.
– Diamond–Dybvig to jest pierwszy model, którego uczy się na zajęciach z ekonomii. Wszystkie późniejsze modele wyrastają właśnie z Diamonda i Dybviga, więc ci dwaj panowie musieli tam być – mówi prof. dr hab. Joanna Tyrowicz.
Jak podkreśla, badania prowadzone przez trzech tegorocznych laureatów nagrody Nobla z ekonomii błyskawicznie przeniknęły do bieżącej polityki gospodarczej już na przełomie lat 80. i 90. Większość dzisiejszych regulacji, które dotyczą sektora bankowego, opiera się właśnie na nich.
– To jest coś, z czym żyjemy na co dzień jak z powietrzem. Nawet nie mamy świadomości, że dzięki tym badaniom nasze życie jest dużo łatwiejsze – mówi badaczka z UW.
Część ekspertów sądzi też, że na tegoroczny wybór laureatów Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk mogła wpłynąć obecna, niestabilna sytuacja gospodarcza na całym świecie, rekordowa inflacja i duże podwyżki stóp procentowych, które powodują niepewność dotyczącą stabilności sektora bankowego i ryzyko kolejnego krachu finansowego.
– Na dziś nie ma jednak żadnego, bieżącego zagrożenia kryzysem finansowym. Wydaje mi się, że – po tych kilku latach, kiedy Komitet Noblowski wybierał bardziej bieżące tematy – w tym roku wrócił do wieloletniej tradycji przyznawania nagród za istotny wkład do ekonomii bez oglądania się na aktualną sytuację. I jest w tym pewna wartość, bo jest to święto nauki, a nie odpowiedź na bieżące debaty publiczne – mówi prof. dr hab. Joanna Tyrowicz.
– Ta nagroda ma charakter uniwersalny, ponieważ kryzysy bankowe, finansowe i gospodarcze zdarzały się w przeszłości, nawet relatywnie niedawno, jak np. kryzys z 2008 roku czy wspomniany wcześniej wielki kryzys lat 30. Zagrożenia tego typu pojawiały się też w okresie pandemicznym, kiedy sektor finansowy był zagrożony i rządy większości państw zrobiły bardzo wiele, żeby uniknąć systemowego kryzysu w tym sektorze, który mógłby się rozlać na całą gospodarkę. Wiemy również, że tego typu zagrożenia na pewno będą pojawiały się w przyszłości, a więc jest to problem uniwersalny – dodaje dr hab. Michał Brzeziński.
Czytaj także
- 2025-03-17: Na wojnie handlowej straci nie tylko Unia Europejska, ale przede wszystkim USA. Cła odwetowe na eksport USA wynoszą już 190 mld dol.
- 2025-03-10: Sylwia Bomba: Przez 10 lat odchudzałam się bezskutecznie. Potrafiłam codziennie biegać 15 km albo w ogóle nie jeść
- 2025-02-26: Cyfrowe euro coraz bliżej. Europejski Bank Centralny przygotowuje się do rewolucji w systemie płatności
- 2025-03-28: Brak krajowej polityki kosmicznej blokuje możliwości współpracy międzynarodowej. Wspólne projekty mogłyby być katalizatorem rozwoju sektora
- 2025-03-05: Nawet 35 proc. Polaków może się zmagać z insulinoopornością. Sygnałami alarmowymi są nagły wzrost wagi ciała, senność i napady głodu
- 2025-02-12: Europejski Bank Centralny ma być lepiej przygotowany na przyszłe szoki inflacyjne. Walka o stabilność cen powinna być głównym celem
- 2025-02-19: Polskie mleczarstwo przygotowuje się do silniejszej konkurencji na zagranicznych rynkach. Potrzebuje wsparcia systemowego
- 2025-01-31: Unijne przepisy zwiększą bezpieczeństwo inwestycji w kryptowaluty. Nowe regulacje mają uporządkować rynek
- 2025-01-28: Branża drzewna obawia się zalewu mebli z importu. Apeluje o wypracowanie strategii leśnej państwa
- 2024-12-27: Polscy producenci drobiu liczą na ponowne otwarcie chińskiego rynku. Kraje azjatyckie coraz ważniejszym importerem
Transmisje online
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Ochrona środowiska

Firmy z branży drzewnej i meblarskiej muszą się przygotować na rygorystyczne wymogi. Konieczne będzie dokumentowanie pochodzenia drewna
Unijne rozporządzenie przeciw wylesianiu (EUDR) obejmie ok. 120 tys. polskich firm działających w branży drzewnej, meblarskiej i sektorach pokrewnych. Chociaż wdrożenie nowych przepisów zostało odroczone o rok, eksperci podkreślają, że przedsiębiorcy powinni się przygotowywać do nich już teraz, żeby uniknąć problemów za kilka–kilkanaście miesięcy, ponieważ rozbudowane wymogi EUDR oznaczają m.in. konieczność ścisłego monitorowania łańcucha dostaw, dokumentowania pochodzenia surowców i zapewnienia zgodności z przepisami krajów ich pochodzenia.
Bankowość
Cyfrowa transformacja wymaga od liderów biznesu nowych kompetencji. Wśród nich kluczowe są otwartość na zmianę i empatia

Empatia, elastyczność i gotowość do eksperymentowania to dziś kluczowe cechy skutecznego przywództwa – szczególnie w świecie zdominowanym przez technologię i sztuczną inteligencję. Transformacja cyfrowa stawia przed liderami wiele nowych wyzwań i wymusza nowy model zarządzania – oparty na zaufaniu, adaptacyjności i rozumieniu potrzeb zespołu. Od 15 lat kobiety na kierowniczych stanowiskach w rozwijaniu kompetencji liderskich wspiera Program Santander W50. Uczestniczki z kilkunastu krajów zdobywają wiedzę i narzędzia do zarządzania zmianą, które pozwalają im skuteczniej funkcjonować w dynamicznym otoczeniu rynkowym.
Media i PR
Temat deregulacji dominuje media tradycyjne i społecznościowe. Więcej pozytywnej narracji niż negatywnych uwag

Od 10 lutego do 10 marca 2025 roku liczba publikacji medialnych na ten temat była o niemal 20 proc. większa niż w całym 2024 roku – wynika z danych IMM. Temat interesuje nie tylko biznes, ale i przeciętnych Polaków – 15 tys. wpisów w mediach społecznościowych miało prawie milion interakcji. Większość materiałów ma wydźwięk neutralny, ale te pozytywne dominują nad negatywnymi. To jeden z głównych tematów w trwającej kampanii wyborczej.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.