Mówi: | Agnieszka Legucka |
Funkcja: | analityczka |
Firma: | Polski Instytut Spraw Międzynarodowych |
Sprzedaż surowców energetycznych wciąż finansuje rosyjską machinę wojenną. Eksport trafia głównie do Chin, Indii i Turcji
– W porównaniu do reszty świata UE nałożyła na Rosję największą liczbę sankcji i z pewnością w przyszłości będzie tę politykę sankcyjną zaostrzać. Jest jeszcze dużo pracy i wiele obszarów, gdzie można by nałożyć obostrzenia, żeby jeszcze bardziej zwiększyć rosyjskie koszty prowadzenia wojny w Ukrainie – mówi prof. Agnieszka Legucka, analityczka Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Jak wskazuje, uszczelnienie unijnych sankcji jest potrzebne, bo – choć Europa mocno ograniczyła swoją zależność – wiele krajów w dalszym ciągu sprowadza rosyjskie surowce. Mimo że nie jest to dla Rosji już tak bardzo intratne, ze względu na niższe ceny na surowców, to nadal umożliwia to Moskwie finansowanie ataków na Ukrainę.
– Surowce energetyczne zapewniają rosyjskim władzom dochody do tego, żeby móc prowadzić wojnę w Ukrainie, a jednocześnie Rosja używa swoich surowców energetycznych jako broni w polityce zagranicznej. Natomiast po nałożeniu sankcji Rosjanie musieli poszukać dla nich nowych rynków zbytu, bo Unia Europejska wprowadziła szereg ograniczeń na różnego rodzaju surowce energetyczne z Rosji i zmniejszyła swoją zależność chociażby od rosyjskiego gazu z ok. 40 do raptem kilku procent. Widać wyraźnie, że Zachód bardzo mocno odciął się od rosyjskich surowców, ta zależność przestała funkcjonować – mówi agencji Newseria Biznes prof. Agnieszka Legucka.
Sprzedaż surowców energetycznych, przede wszystkim ropy i gazu, była i jest istotnym źródłem dochodu Federacji Rosyjskiej – odpowiada za ok. 1/3 wpływów do rosyjskiego budżetu centralnego, w dużym stopniu finansując machinę wojenną Kremla. Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, w 2021 roku – czyli jeszcze przed rosyjską napaścią na Ukrainę i wybuchem wojny w tym kraju – zyski ze sprzedaży ropy tylko do państw UE stanowiły ok. 10 proc. centralnego budżetu Federacji Rosyjskiej.
– Teraz to się trochę zmienia, surowce nie są już aż tak dochodowe dla Federacji Rosyjskiej, bo w zeszłym roku zaliczyły spadki. Jednocześnie Rosjanie mają też swoją część tajnego budżetu, który przeznaczają na cele wojskowe – mówi analityczka Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.
Agresja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku zmusiła państwa Unii Europejskiej do nałożenia sankcji i uniezależnienia się od surowców z tego kierunku – w ciągu roku od inwazji dobowy strumień rosyjskiego gazu sprowadzanego do UE gazociągami zmniejszył się aż sześciokrotnie. W 2022 roku import rosyjskiego gazu do Europy (łącznie z LNG) spadł o 52 proc. Jak wynika z raportu PIE („Bezpieczeństwo dostaw gazu w UE. Od kryzysu do niezależności”), zastąpienie rosyjskiego surowca było możliwe dzięki istniejącej infrastrukturze LNG i dywersyfikacji kierunków dostaw oraz redukcji zużycia przede wszystkim ze strony przemysłu. Co istotne, Polska – historycznie najbardziej zależna od rosyjskich dostaw – w największym stopniu spośród państw dominujących na unijnym rynku gazu zdołała ograniczyć swoją zależność od rosyjskich dostaw: w I kwartale 2023 roku wyeliminowała go całkowicie.
– Ewidentnie było widać, że w 2022 roku Rosjanie nawet zarabiali na wojnie, ponieważ ich wpływy były większe ze względu na wysokie ceny ropy naftowej. Natomiast już 2023 rok przyniósł spadki dochodów związanych z ropą naftową i gazem ziemnym. Rosja nadal gra tymi surowcami, ale już na innych kierunkach. Państwami, które najczęściej pojawiają się w statystykach importu z tego kierunku, są Chiny, Indie i Turcja – mówi analityczka PISM. – Te trzy kraje mają z pewnością lepszą pozycję negocjacyjną, jeżeli chodzi o ceny sprowadzanych surowców. Nie wiadomo, za ile dokładnie je kupują, nie mamy dostępu do pełnych danych, ale z medialnych i analitycznych szacunków wychodzi, że muszą mieć tak zwaną skidkę, jak to Rosjanie mówią, czyli możliwość zakupu tańszych surowców.
Po tym, gdy kraje europejskie wstrzymały większość dostaw ropy i gazu z Rosji po jej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę, to właśnie Chiny, Indie i Turcja stały się największymi odbiorcami rosyjskich surowców energetycznych. Jak poinformował pod koniec grudnia ub.r. wicepremier Rosji Aleksander Nowak, do tych krajów skierowany został prawie cały eksport rosyjskiej ropy (90 proc.), co umożliwiło Moskwie pozyskanie środków na dalsze prowadzenie wojny w Ukrainie. Nowi odbiorcy rosyjskich surowców kupują je jednak ze znaczną zniżką, a w przypadku Turcji bliskość rosyjskich portów przekłada się na dodatek na niższe opłaty za transport drogą morską. W efekcie – jak oszacował Reuters – w 2022 roku tureckie firmy zaoszczędziły ok. 2 mld dol. na rachunkach ze energię. Import tańszych surowców pomógł też Turcji zmniejszyć deficyt handlowy. Natomiast z danych firmy badawczej Kpler wynika, że Indie sprowadziły w 2023 roku 10-krotnie więcej rosyjskiej ropy niż przed wojną.
– W porównaniu do reszty świata Unia Europejska nałożyła na Rosję największą liczbę sankcji i z pewnością w przyszłości będzie tę politykę sankcyjną zaostrzać, ponieważ niektóre państwa – jak chociażby Bułgaria, Czechy, Słowacja czy Węgry – nadal importują część surowców z Rosji. One mają klauzule wyłączające, które pozwalają im jeszcze adaptować się do nowej sytuacji, bo trzeba pozyskiwać innych dostawców ze świata. Dlatego jest jeszcze dużo pracy i wiele obszarów, gdzie można by nałożyć obostrzenie, żeby jeszcze bardziej utrudnić albo – inaczej mówiąc – zwiększyć koszty Rosji prowadzenia wojny w Ukrainie – zwraca uwagę prof. Agnieszka Legucka.
Czytaj także
- 2025-06-12: Uchodźcy z Ukrainy pomogli wygenerować 2,7 proc. PKB Polski w 2024 roku. Napływ nowych pracowników znacznie zmienił polski rynek pracy
- 2025-06-10: Prof. G. Kołodko: Trump osiągnie efekt odwrotny od zamierzonego i spowolni rozwój Ameryki. Na wojnie handlowej z resztą świata to Stany mogą tracić najmocniej
- 2025-06-03: Luka cyrkularności w Polsce wynosi 90 proc. Jesteśmy dopiero na początku drogi do obiegu zamkniętego
- 2025-06-06: Ze względu na różnice w cenach surowce wtórne przegrywają z pierwotnymi. To powoduje problemy branży recyklingowej
- 2025-06-02: UE zmienia podejście do transformacji energetycznej i łączy ją z konkurencyjnością. To zasługa polskiej prezydencji
- 2025-06-09: Import materiałów budowlanych z Rosji zagrożeniem dla konkurencyjności europejskiego rynku. Konieczne są zmiany i egzekwowanie sankcji
- 2025-06-04: Branża materiałów budowlanych ostrzega przed rosnącym importem ze Wschodu. Rząd zapowiada działania w tym kierunku
- 2025-05-23: Kolejne 9 mld zł trafi na budowę i modernizację sieci energetycznych. Inwestycje pomogą wyeliminować ryzyko blackoutu
- 2025-05-15: Prof. L. Balcerowicz: Polska obok Turcji ma największy udział własności państwowej. Potrzebujemy odpolitycznienia gospodarki
- 2025-05-12: Zmiany w obowiązku magazynowania gazu mogą obniżyć ceny surowca. To pomoże się przygotować do sezonu zimowego
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Prawo

Trwają dyskusje nad kształtem unijnego budżetu na lata 2028–2034. Mogą być rozbieżności w kwestii Funduszu Spójności czy dopłat dla rolników
Trwają prace nad wieloletnimi unijnymi ramami finansowymi (WRF), które określą priorytety wydatków UE na lata 2028–2034. W maju Parlament Europejski przegłosował rezolucję w sprawie swojego stanowiska w tej sprawie. Postulaty europarlamentarzystów mają zostać uwzględnione we wniosku Komisji Europejskiej w sprawie WRF, który zostanie opublikowany w lipcu 2025 roku. Wciąż jednak nie ma zgody miedzy państwami członkowskimi, m.in. w zakresie Funduszu Spójności czy budżetu na rolnictwo.
Konsument
35 proc. gospodarstw domowych nie stać na zakup mieszkania nawet na kredyt. Pomóc może wsparcie budownictwa społecznego i uwolnienie gruntów pod zabudowę

W Polsce co roku oddaje się do użytku ok. 200 tys. mieszkań, co oznacza, że w ciągu dekady teoretycznie potrzeby mieszkaniowe społeczeństwa mogłyby zostać zaspokojone. Jednak większość lokali budują deweloperzy na sprzedaż, a 35 proc. gospodarstw domowych nie stać na zakup nawet za pomocą kredytu. Jednocześnie ta grupa zarabia za dużo, by korzystać z mieszkania socjalnego i komunalnego. Zdaniem prof. Bartłomieja Marony z UEK zmniejszeniu skali problemu zaradzić może wyłącznie większa skala budownictwa społecznego zamiast wspierania kolejnymi programami zaciągania kredytów.
Problemy społeczne
Hejt w sieci dotyka coraz więcej dzieci w wieku szkolnym. Rzadko mówią o tym dorosłym

Coraz większa grupa dzieci zaczyna korzystać z internetu już w wieku siedmiu–ośmiu lat – wynika z raportu NASK „Nastolatki 3.0”. Wtedy też stykają się po raz pierwszy z hejtem, którego jest coraz więcej w mediach społecznościowych. Według raportu NASK ponad 2/3 młodych internautów uważa, że mowa nienawiści jest największym problemem w sieci. Co więcej, dzieci rzadko mówią o takich incydentach dorosłym, dlatego tym istotniejsze są narzędzia technologiczne służące ochronie najmłodszych.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.