Polskie firmy w obliczu niewypłacalności. Ratunkiem uproszczona restrukturyzacja

Zgodnie z ostatnimi danymi Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej, ponad połowa małych i średnich firm skarży się, że ich klienci nieterminowo płacą za produkty lub usługi. Z kolei Coface wskazuje, że w trzecim kwartale 2020 roku wzrosła liczba niewypłacalności polskich przedsiębiorstw. Co zrobić w przypadku osiągnięcia braku wypłacalności ze względu na problemy kontrahenta? Jak sobie poradzić z własnymi zobowiązaniami i wyjść z kryzysu? Według specjalistów PMR Restrukturyzacje, wiodącej kancelarii doradzającej przedsiębiorcom zagrożonych niewypłacalnością, jednym z rozwiązań jest skorzystanie z tzw. uproszczonej restrukturyzacji.

We wrześniu Krajowy Rejestr Długów opublikował wyniki badania na temat zatorów płatniczych.  Ponad połowa ankietowanych małych i średnich przedsiębiorstw zadeklarowała, że klienci nieterminowo płacą za ich produkty lub usługi. Główna przyczyna zatorów płatniczych w czasie pandemii nie jest zaskoczeniem. Aż 95% spośród badanych MŚP, którym zdarzają się opóźnienia w płatnościach twierdzi, że wynikają one ze spadku sprzedaży i zleceń.

Z kolei według informacji opublikowanych w październiku przez firmę Coface, ubezpieczyciela należności B2B, po stabilizacji liczby niewypłacalności firm w Polsce w pierwszej połowie 2020 r., wzrosła ona w trzecim kwartale. Łącznie od początku 2020 r. zanotowano 795 upadłości i restrukturyzacji, co oznacza wzrost na poziomie 8 proc. względem pierwszych trzech kwartałów roku ubiegłego. Eksperci podkreślają, że statystyki upadłościowe nie wskazują na znaczne pogorszenie sytuacji płynnościowej biznesu w Polsce, ale trzeba wziąć pod uwagę m.in. pomoc państwa w postaci tarczy antykryzysowej w marcu, która poprawiła krótkookresowo płynność wielu firm. Zdaniem ekspertów, firmy w Polsce odczuwają już pogorszenie koniunktury i należy spodziewać się wzrostu liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w Polsce w 2021 r. pomimo, że gospodarka ponownie zacznie odnotowywać dodatnią dynamikę rozwoju gospodarczego.

Uproszczona restrukturyzacja, czyli nadzieja dla dłużników

Jednym z ciekawszych rozwiązań wprowadzonym w ramach ostatniej tarczy antykryzysowej 4.0, które powinno zainteresować przedsiębiorstwa mające problemy z wypłacalnością, jest nowy model uproszczonej restrukturyzacji. Gwarantuje on, że postępowanie naprawcze dla firm staje się nie tylko szybkie, ale także przewidywalne, a jego przepisy zwiększają wpływ przedsiębiorcy na jej przebieg. Może z niego skorzystać każdy przedsiębiorca, bez względu na wielkość i obszar działalności firmy, który poszukuje efektywnych narzędzi do ochrony przed upadłością, windykacją i egzekucją komorniczą.

– Warto pamiętać, że problemy finansowe firm nie zawsze wynikają z niegospodarności oraz zaniedbań w zakresie zarządzania finansami wewnątrz spółki, ale często są efektem problemów jej kontrahentów czy partnerów biznesowych. Czas pandemii po raz kolejny zwrócił uwagę nas wszystkich na fakt  gospodarki będącej siecią naczyń ze sobą połączonych. Konsekwencje związane z lockdownem oraz spowolnieniem gospodarczym potrafią w sposób nieoczywisty dotknąć każdą firmę. Szybkie, ale jednocześnie przemyślane działania pozwolą zminimalizować ewentualne problemy ze spłatą należności. W przypadku osiągnięcia punktu, w którym realnym zagrożeniem staje się ryzyko utraty płynności finansowej, z pomocą przychodzi uproszczona restrukturyzacja, która w realny sposób może nas ochronić przed koniecznością ogłoszenia upadłości – mówi Małgorzata Anisimowicz, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny i prezes PMR Restrukturyzacje.

Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego pozwala m.in. na zamrożenie zobowiązań lub znaczne ich umorzenie poprzez zawarcie układu z wierzycielami, zawieszenie egzekucji, ochronę przed agresywną windykacją, ochronę kluczowych zasobów a także ochronę kluczowych umów.

Rosnące zobowiązania w ramach umów… A co z kredytami?

Zawarte przez przedsiębiorstwa umowy stają się jedną z priorytetowych kwestii w sytuacji kryzysowej, szczególnie wobec niespodziewanych skutków pandemii COVID-19, a także podczas postępowania restrukturyzacyjnego. W oparciu o nie przygotowywane są propozycje układowe, które mogą m.in. obejmować odroczenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie wysokości lub zmianę bądź uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność. Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, wiąże się też z ochroną szerokiego zakresu umów wzajemnych, kluczowych dla zapewnienia szybkiego powrotu do niezbędnej efektywności.

– Każde postępowanie restrukturyzacyjne ma swoją specyfikę. Waga poszczególnych umów dla przedsiębiorstwa i procesu restrukturyzacji ma różne znaczenie w zależności od branży i przyjętych modeli działalności rynkowej przedsiębiorstwa. Z naszego doświadczenia w prowadzeniu procesów restrukturyzacji wynika, że na pewno warto zwrócić szczególną uwagę na umowy najmu i umowy leasingowe. Są one często kluczowe z punktu widzenia przedsiębiorstw, a problemy z ich wykonywaniem wręcz mogą doprowadzić do całkowitego paraliżu działalności operacyjnej firmy – dodaje Małgorzata Anisimowicz.

Niemniej istotne są umowy kredytowe. W trakcie procesu restrukturyzacyjnego bank nie będzie mógł wypowiedzieć takiej umowy z uwagi na okoliczności, które miały miejsce przed wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego. Utrzymanie więc kluczowych umów, w tym obowiązujących umów kredytowych pozwala przedsiębiorstwu w restrukturyzacji na odzyskanie płynności finansowej, a w rezultacie zawarcie i realizację układu. Jest to szczególnie ważne dla dobra ogółu wierzycieli, ponieważ jak wskazuje praktyka, banki są trudnym partnerem w procesie restrukturyzacji.

Wsparcie wyspecjalizowanych ekspertów – na wagę złota

Warto pamiętać, że przedsiębiorca nie musi zostać sam w wypracowaniu i wykorzystaniu dedykowanych mu wszystkich możliwych procedur ratowania przedsiębiorstwa. Tę rolę powinni przejąć wyspecjalizowani w tym obszarze doradcy restrukturyzacyjni, przewidziani z mocy Ustawy Prawo Restrukturyzacyjne. Wskażą oni odpowiednie rozwiązanie prawne czy też opracują awaryjne scenariusze restrukturyzacyjne. W ramach współpracy z powołanymi przez nich w tym celu zespołami eksperckimi, przeprowadzą audyt zasobów przedsiębiorstwa, przygotują plany restrukturyzacyjne, zapewnią wsparcie w pozyskania finansowania i poprowadzą negocjacje z wierzycielami. Doradztwo w tym zakresie obejmuje także przygotowania do restrukturyzacji, połączenie kwestii prawnych z ekonomicznymi i wybór odpowiedniego modelu działań naprawczych. Zostaje stworzony wówczas kompleksowy plan restrukturyzacji, który później jest wdrażany razem z klientami przy jednoczesnym wsparciu i nadzorze każdego kolejnego etapu zmian.