Budownictwo drogowe a wpływ na środowisko naturalne

Dekarbonizacja gospodarki to jeden z najważniejszych priorytetów na najbliższe lata. Sektor budownictwa drogowego, czy transportu w Polsce odpowiada za znaczną część emisji CO₂, co oznacza, że na tym polu jest wciąż bardzo dużo do zrobienia. Zarówno dotyczy to kontekstu legislacyjnego, jak i sprawnego realizowania inwestycji infrastrukturalnych, które umożliwią zredukowanie tzw. śladu węglowego. Jak branża drogowa może oddziaływać na poprawę kondycji środowiska naturalnego? W opinii publicznej coraz więcej dyskutuje się o ponownym wykorzystaniu materiałów budowlanych, o recyklingu nawierzchni asfaltowych oraz o zasadności stosowania konkretnych technologii do budowy dróg w kontekście ekologii.

W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie porozmawialiśmy z Eweliną Karp-Kręglicką (Budimex SA), Wiceprezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych, a także przewodniczącą Komisji ds. środowiska przy PSWNA.

Jak stosowanie materiałów z recyklingu wpływa na obniżenie śladu węglowego?

Znacząco. Gospodarka o obiegu zamkniętym stanowi jeden z priorytetów polityki gospodarczej Komisji Europejskiej. Surowce oraz wyroby powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane. Takie podejście ma prowadzić do stworzenia zrównoważonej, niskoemisyjnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki. Idea ta uwzględnia wszystkie etapy cyklu życia produktu, zaczynając od jego projektowania, poprzez produkcję, użytkowanie, zbieranie odpadów, aż do ich zagospodarowania. Odnośnie recyklingu. Mieszanka mineralno-asfaltowa może w całości podlegać ponownemu wykorzystaniu. Jej powtórne zastosowanie w nowej nawierzchni powoduje redukcję śladu węglowego zarówno w technologii „na zimno” jak i „na gorąco”. Stosując materiały wtórne ograniczamy zużycie zasobów naturalnych (kruszyw), redukujemy zużycie energii, ograniczamy emisję spalin pochodzącą z transportu. Tym samym wpisujemy się w nurt gospodarki niskoemisyjnej i efektywnej pod kątem zasobów.

Na ile budowa dróg w technologii asfaltowej wpływa na zmniejszanie emisyjności?

Wszystko zależy od tego jakie materiały stosujemy do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych
i z jakiego sprzętu budowlanego korzystamy. Jeśli wykorzystujemy surowce pochodzące z recyklingu, wówczas ten wpływ jest istotny. Istnieje również cały katalog produktów asfaltowych, wśród których możemy wybrać te z nich, które obniżają temperaturę produkcji mieszanek. To niesie nie tylko korzyści ekonomiczne, bowiem zużywamy mniej paliwa, ale również środowiskowe gdyż produkujemy mniej dwutlenku węgla. W Budimex wdrażamy i zachęcamy do stosowania technologii niskoemisyjnych, czyli m.in z wykorzystaniem materiałów wtórnych. Cyklicznie odnawiamy flotę sprzętową na taką, która spełnia najnowsze normy emisji spalin. Inwestujemy w sprzęt budowlany z napędem elektrycznym. Zwiększamy udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w całej zakupionej energii. Korzystamy  z systemu wag samochodowych zasilanych panelami słonecznymi. Pracujemy nad rozwiązaniami innowacyjnymi i przyjaznymi dla środowiska.

Czy jest różnica pomiędzy wpływem technologii budowy nawierzchni asfaltowej a nawierzchni betonowej na obniżenie śladu węglowego – i jeśli tak, to jaka?

Technologie wykorzystujące cement i stal charakteryzują się dużo większymi nakładami energetycznymi niż pozostałe powszechnie stosowane w budownictwie. Sam przemysł cementowy na świecie odpowiada za około 5% całkowitej emisji CO₂. Natomiast zdecydowana większość – 63% emisji CO₂ z cementowni to tzw. emisja procesowa, czyli wytwarzana podczas produkcji danego wyrobu. Węglan wapnia podczas produkcji klinkieru jest rozkładany na tlenek wapnia i dwutlenek węgla. Tej emisji nie da się uniknąć. Z kolei przemysł stalowy generuje od 7 do 9% bezpośrednich emisji pochodzących z globalnego zużycia paliw kopalnych.

Jakie inne czynniki wpływają na bardziej ekologiczne budownictwo drogowe?

Na pewno wykorzystanie surowców lokalnych tj. znajdujących się w sąsiedztwie realizowanej inwestycji mają wpływ na budownictwo ekologiczne. Dzięki wykorzystaniu surowców lokalnych ograniczamy emisję pochodzącą z transportu. Pojedyncza jednostka transportowa (ciągnik siodłowy z wanną) generuje emisję CO2 na poziomie 1kg/km. Im krótsza odległość transportowa, tym mniej spalin trafia do atmosfery.  Przemysł musi się zmierzyć z wyzwaniem jakim jest dekarbonizacja. To szansa na rozwój nowych technologii również w budownictwie. Innowacje, które mają na celu min. wydłużenie trwałości nawierzchni asfaltowych to jeden z elementów polityki zasobooszczędnej. Budimex wraz z Politechniką Warszawską pracuje nad nowatorskim rozwiązaniem technologicznym, chodzi o projekt SeHePa. To innowacyjne rozwiązanie jest związane z technologią samonaprawy nawierzchni.

Dodatkowo oczywiście dobrą i wskazaną praktyką jest promowanie zielonych produktów, przyjaznych środowisku. Niezmiernie cieszy, że pojawia się ich coraz więcej na rynku. Pozwala to wierzyć, że pewnego dnia dojdziemy do punktu, w którym to one będą przeważały, a ekologiczny punkt widzenia będzie punktem wyjściowym dla budownictwa drogowego. Misją PSWNA jest właśnie efektywne wspieranie wszelkich odpowiedzialnych działań służących poprawie jakości i wpływu budownictwa na środowisko naturalne. Nie pozostaje więc nic innego jak dalej aktywnie działać, bowiem jest dużo do zrobienia.