Dyrektor KIS musi odpowiedzieć jak skorygować dochodowość w grupie

Podmioty powiązane w ramach grup kapitałowych często dokonują wzajemnych transakcji i rozliczeń z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług. Co do zasady ceny i wynagrodzenie ustalane pomiędzy takimi podmiotami powinny być oparte o warunki rynkowe. Ustawodawca dopuścił kilka metod ustalania warunków rynkowych transakcji – metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej, ceny odprzedaży, koszt plus, marży transakcyjnej netto oraz podziału zysku.

W praktyce zdarza się, że warunki przyjęte do ustalenia pierwotnych cen oparte o planowane wartości różnią się w końcowym rozliczeniu. Mechanizmy ustalania ceny powinny przewidywać takie sytuacje oraz sposób korekty dochodowości. Problem powstaje w zakresie rozpoznania korekty dochodowości transakcji na gruncie przepisów podatkowych. Organy podatkowe niechętnie chcą wydawać w tym zakresie interpretacje podatkowe, z czym nie zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 sierpnia 2021 r., sygn. akt II FSK 3830/18.

Stan faktyczny sprawy

Podatnik będący spółką produkcyjną o ograniczonym ryzyku gospodarczym, opodatkowaną CIT, zawierał umowy na dostawę produkowanych towarów do pozostałych spółek z grupy – podmiotów zagranicznych. Transakcje dokonywane są głównie z podmiotami powiązanymi i w marginalnym stopniu z podmiotami niepowiązanymi. W ramach grupy kapitałowej funkcjonuje polityka cen transferowych, która jest podstawą do ustalania warunków poszczególnych transakcji. W zakresie polityki cen transferowych ustalony został określony narzut zysku, jakim powinna wykazywać się spółka będąca dostawcą o ograniczonym ryzyku. Ustalono także zakres narzutu, tj. przedział, w jakim osiągnięta marża nie podlega korekcie dochodowości. W przypadku spółki produkcyjnej narzut stanowić będzie określony procent kosztów operacyjnych związanych z produkcją.

W przypadku wystąpienia niezależnych czynników, takich jak np. zmiana cen surowców, zmiana kursu walutowego czy zmiana zapotrzebowania na konkretne towary narzut z działalności produkcyjnej może się różnić. W związku z tym podlega on badaniu w określonych przedziałach czasu pod kątem weryfikacji narzutu planowanego i narzutu faktycznego. W przypadku przekroczenia progów dokonywana jest korekta dochodowości polskiej spółki produkcyjnej. Korekta dokonywana jest w każdą ze stron tak, aby realizować zasadę ceny rynkowej. Nie będzie ona powiązana z jakąkolwiek transakcją, lecz będzie prowadziła jedynie do zmiany dochodowości spółki. W związku z dokonywaniem korekty dochodowości spółka chciała potwierdzić w drodze wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, że przyjęta przez nią praktyka korygowania dochodowości będzie skutkowała zmniejszeniem lub zwiększeniem przychodów wnioskodawcy osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym wystawiono dokument korygujący.

Organ podatkowy, analizując stan faktyczny, wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, gdyż uznał się za niewładny do rozpoznania sprawy i – jak stwierdził – wydana interpretacja nie spełniałaby funkcji gwarancyjnej i ochronnej. Organ wskazał, że nie może dokonać oceny ekonomicznych konsekwencji przedstawionego stanu faktycznego oraz że nie jest możliwe dokonywanie analiz ekonomicznych w postępowaniu interpretacyjnym.

Z takim postanowieniem nie zgodziła się spółka i wniosła zażalenie. Ostatecznie sprawa przeszła całą ścieżkę odwoławczą i trafiła na wokandę Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Stanowisko NSA

NSA w wyroku z dnia 12 sierpnia 2021 r., sygn. II FSK 3830/18, wskazał, że co do zasady podatnik ma prawo wystąpić z wnioskiem o indywidualną interpretację „przepisów prawa podatkowego”, czyli interpretację ustaw podatkowych, umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także aktów wykonawczych. NSA zwrócił nadto uwagę na autonomiczność przepisów o wydawaniu interpretacji indywidualnych względem przepisów odnoszących się do postępowania podatkowego czy postępowania dotyczącego porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych.

W związku z tym NSA odniósł się do istoty pytania, jaką było ustalenie, czy spółka na bazie dokumentów korygujących dochodowość w danym okresie rozliczeniowym będzie uprawniona do dokonania korekty przychodu podatkowego w okresie wystawienia dokumentów korygujących. Spółka nie była zainteresowana ustaleniem wartości dokonanej korekty i potwierdzeniem jej rynkowego charakteru. Zatem w ocenie NSA organ podatkowy błędnie odczytał intencje strony i przepis podatkowy, przez co uznał, że postępowanie interpretacyjne nie jest właściwe w tej sprawie, podczas gdy przedstawione pytanie odnosiło się jedynie do przepisów prawa podatkowego, a nie do analiz ekonomicznych. NSA nie dopatrzył się żadnych uchybień po stronie spółki i słusznie zauważył, że we wniosku ocena prawna odnosiła się tylko do przepisów podatkowych, a spółka udzielała wszelkich niezbędnych wyjaśnień.

NSA podtrzymał tym samym korzystne dla podatników stanowisko, że organy podatkowe powinny w takich sytuacjach wydawać interpretacje podatkowe i podejmować także trudniejsze tematy, zamiast zasłaniać się niemożliwością wszczęcia postępowania w sprawie.

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.