Przedsiębiorcom coraz bardziej doskwiera niestabilność i skomplikowanie przepisów podatkowych. Problemem są też niejasne ich interpretacje

Polscy przedsiębiorcy często negatywnie oceniają jakość przepisów podatkowych – wynika z raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025” przygotowanego przez firmę doradztwa podatkowego MDDP we współpracy z Konfederacją Lewiatan. Ich niepokój budzą niejednolite interpretacje przepisów i niepewność prawa podatkowego, które cały czas jest modyfikowane. Wśród kluczowych zmian w obszarze podatków, które będą dotyczyć praktycznie wszystkich przedsiębiorców, są m.in. wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur czy zmiany w podatku od nieruchomości.

– Przedsiębiorcy najczęściej wskazują na sytuacje, w których w zależności od urzędu skarbowego dane rozumienie przepisu jest inne i jeden urząd mówi: to należy rozliczyć w ten sposób, w innym urzędzie inaczej. To jest problem dotyczący głównie podatku od nieruchomości, ponieważ jeżeli mamy 2,6 tys. gmin i 2,6 tys. organów podatkowych, to w każdej gminie ta sama budowla może być inaczej opodatkowana – mówi agencji Newseria Przemysław Pruszyński, dyrektor Departamentu Podatkowego w Konfederacji Lewiatan. – Nawet trudne, skomplikowane przepisy, jeżeli obowiązują kilka lat i nie są zmieniane, to można je wyjaśnić, objaśnić, opisać, zaskarżyć. Sądy wydają interpretacje, pokazują, w jaki sposób dany przepis stosować. Jeżeli to cały czas jest niestabilne, cały czas się zmienia, interpretacja i właściwe stosowanie przepisów jest trudne.

Z raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025”, przygotowanego przez firmę doradztwa podatkowego MDDP we współpracy z Konfederacją Lewiatan, wynika, że przedsiębiorcy wyrażają frustrację wobec trudnych do zrozumienia regulacji, które wprowadzają niepotrzebną niepewność i utrudniają codzienne zarządzanie firmami. Częste zmiany przepisów powodują u nich poczucie niepewności, a niestabilność regulacji utrudnia długoterminowe planowanie.

– Tym, co najbardziej przeszkadza przedsiębiorcom, jest jakość prawa podatkowego ze względu na sposób jego stosowania, czyli zmienność interpretacji, definiowanie rzeczywistej treści prawa podatkowego w wyniku orzecznictwa, które następuje po kilku latach. Przykładowo na wyroki NSA w niektórych sprawach czekamy więcej niż pięć lat, często zapadają one wtedy, gdy te przepisy już nie obowiązują. Planowanie działalności gospodarczej wymaga możliwego stopnia pewności i przewidywalności skutków podatkowych – mówi Andrzej Nikończyk, przewodniczący Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan.

Pewność prawa stanowi bardzo dużą potrzebę przedsiębiorców i przekłada się na przewidywalność biznesu. W warunkach niepewności ryzyko dla firm rośnie, a to z kolei może się przekładać na ceny ich produktów i usług.

Według raportu MDDP i Konfederacji Lewiatan, analizującego działania kontrolne organów podatkowych w latach 2019–2024, przedsiębiorcy wykazują wyraźnie negatywne nastawienie wobec większości aspektów systemu podatkowego – oczekują bardziej partnerskiego podejścia ze strony organów podatkowych.

– Pewność prawa bardzo poprawiłaby sytuację gospodarczą przedsiębiorców i widać działania w tym kierunku, natomiast jakość stanowionego prawa powinna być trochę lepsza – ocenia Andrzej Nikończyk.

Przedstawiciel Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan podkreśla, że przedsiębiorcy zauważają swój wpływ na jakość stanowionego prawa, co pokazuje duże zainteresowanie udziałem w konsultacjach nowych przepisów. Liczą oni na to, że ich opinia pomoże kształtować przepisy podatkowe w taki sposób, aby były możliwe do realizacji.

– O ile decyzja co do wysokości podatku jest decyzją polityczną, o tyle sposób jego wykonania jest decyzją urzędniczą. Tutaj jest bardzo duże pole do tego, żeby osiągać założone cele w sposób niebudzący wątpliwości – mówi Andrzej Nikończyk. – Jeżeli ktoś nie zna danego biznesu, to proponuje przepisy, których potem nie da się wykonać albo ich wykonanie budzi wątpliwość, nie wiadomo, co zrobić. Temu służą konsultacje. Udział przedsiębiorców jest coraz większy i otwartość Ministerstwa Finansów na te konsultacje też jest coraz większa, dlatego że tutaj jest wspólny interes, łatwość realizowania i stosowania tych przepisów.

Relacje przedsiębiorców z administracją podatkową były jednym z tematów IX Kongresu Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan, podczas którego grono ekspertów, przedsiębiorców i przedstawicieli administracji omawiało bieżące zagadnienia z zakresu prawa podatkowego. Jeden z paneli służył przedstawieniu wniosków z raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025”. Agencja Newseria była patronem medialnym tego wydarzenia. 

– W tym roku w pierwszym panelu rozmawiamy o relacjach podatników z organami podatkowymi. Prezentujemy raport, który stworzyliśmy na podstawie wyników badań, ankiet przedsiębiorców. Ocenili to, w jaki sposób są kontrolowani, w jaki sposób organy podatkowe prowadzą u nich czynności sprawdzające – mówi Przemysław Pruszyński. – Biorąc pod uwagę to, że nasz system podatkowy jest bardzo skomplikowany i przedsiębiorcy źle oceniają samą jakość przepisów, skupiliśmy się na tym, w jaki sposób oceniają rozmowę czy współpracę z urzędnikami administracji skarbowej, bo w momencie, kiedy mamy trudne przepisy, dobra relacja może pomóc w tym, jak prawidłowo je stosować.

Drugim tematem był podatek od nieruchomości i jego obszerna nowelizacja, która weszła w życie w 2025 roku. Dotyczy ona nowych definicji budynku, budowli i opodatkowania tych obiektów dla celów podatku od nieruchomości.

– W zeszłym roku na kongresie rozmawialiśmy o tym, w jakim kształcie ministerstwo pokaże przepisy, w tym rozmawialiśmy o tym, jak przebiegły konsultacje, czy nowe przepisy są lepsze, są precyzyjniejsze od poprzednich i czy będą rodziły mniej wątpliwości – wyjaśnia dyrektor Departamentu Podatkowego w Konfederacji Lewiatan.

Trzeci kluczowy temat kongresu to wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur, który może być dużym wyzwaniem dla przedsiębiorców, a przed którym staną już w przyszłym roku. Będzie to wielkie przedsięwzięcie od strony administracyjnej, informatycznej i finansowej. Każda firma będzie musiała dysponować systemem księgowym, dzięki któremu będzie mogła się połączyć z serwerami Ministerstwa Finansów i przez bramkę Krajowego Systemu e-Faktur wystawiać faktury.

– Dzisiaj ten system jest rozproszony, każda firma ma swój system, działa według sprawdzonych i jej odpowiadających modeli fakturowania. Krajowy System e-Faktur wymusi ujednolicenie fakturowania, firmy będą musiały te programy wdrożyć. Będzie się to wiązać z dużą zmianą organizacyjną, często też dotyczącą obiegu, akceptowania dokumentów. Ta zmiana dotknie wszystkich przedsiębiorców i to jest na pewno dzisiaj największe wyzwanie dla biznesu – wyjaśnia Przemysław Pruszyński. – Czekamy na ostateczną wersję, na uchwalenie ostatecznej wersji przepisów, na opublikowanie przez Ministerstwo Finansów tych informatycznych wzorów nowych dokumentów i w momencie, kiedy to wszystko się pojawi, firmy będą miały już niewiele czasu, bo niewiele ponad pół roku do tego, żeby takie wdrożenia w firmach przeprowadzić.

Czwarty istotny dla środowiska przedsiębiorców temat to uruchomienie systemu kaucyjnego od października br., który będzie mieć wpływ również na sferę podatków.

– W ślad za nim, czyli za zwrotami butelek od napojów, wejdą też regulacje podatkowe, ponieważ każda niezwrócona butelka będzie podlegała opodatkowaniu VAT, i w tym zakresie pojawiają się praktyczne wątpliwości z naliczeniem i odprowadzeniem podatku – tłumaczy dyrektor Departamentu Podatkowego w Konfederacji Lewiatan. – To są najważniejsze tematy dla przedsiębiorców. Jako Rada Podatkowa, jako Lewiatan uczestniczymy w szeregu konsultacji zmian przepisów i widzimy, które przepisy budzą najwięcej wątpliwości biznesu, czego przedsiębiorcy się obawiają. Więc zawsze budując agendę Kongresu Rady Podatkowej, staramy się mówić o tym, co jest trudne dla przedsiębiorców.