Handel internetowy rozpędził cyfrową gospodarkę w Polsce. Do 2030 roku jej wartość może się potroić

Polska ma w tej chwili największą gospodarkę cyfrową w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, wartą ok. 44 mld euro. Ma też największy w tym regionie rynek e-commerce, który w ubiegłym roku był wart 27 mld euro i stanowił 17 proc. krajowego handlu. W ostatnich dwóch latach to właśnie e-commerce był głównym motorem cyfryzacji w Polsce – wynika z nowego raportu McKinsey & Company. Analitycy firmy doradczej oszacowali, że do 2030 roku wartość gospodarki cyfrowej może się potroić, co zapewni jej większą odporność na przyszłe kryzysy.

– Gospodarka cyfrowa w Europie Środkowo-Wschodniej w ubiegłym roku osiągnęła wartość ponad 124 mld euro. Wśród państw tego regionu Polska ma największą gospodarkę cyfrową, której wartość przekracza 44 mld euro – mówi agencji Newseria Biznes Tamara Kruczek z McKinsey & Company. – Według prognozowanego przez nas scenariusza w 2030 roku wielkość europejskiej gospodarki cyfrowej może sięgnąć już nawet 330 mld euro.

Firma doradcza McKinsey & Company opublikowała właśnie kolejny z serii raportów „Digital Challengers”, który pokazuje, że w ostatnich pięciu latach rosnąca gospodarka cyfrowa miała kluczowy wkład w rozwój gospodarczy 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Oprócz Polski są to też: Bułgaria, Czechy, Chorwacja, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry. 

Co ciekawe, tempo wzrostu gospodarki cyfrowej w tych krajach było szybsze niż w Europie Zachodniej i Północnej. W latach 2017–2021 wynosiło średnio 10,9 proc. rocznie, podczas gdy pozostałe państwa Starego Kontynentu – w tym tzw. cyfrowi liderzy (m.in. Szwecja, Norwegia, Irlandia, Finlandia, Estonia, Belgia) – zanotowały wzrost na poziomie 6,5–7 proc. Mimo to udział gospodarki cyfrowej w PKB krajów Europy Środkowo-Wschodniej wciąż jest jednak niższy niż w przypadku pozostałych regionów. To zaś oznacza, że w nadchodzących latach nadal ma ona ogromny potencjał do wzrostu. McKinsey & Company prognozuje, że w Polsce do 2030 roku cyfrowa gospodarka może już stanowić ok. 9 proc. prognozowanego PKB i osiągnąć wartość 123 mld euro (wzrost o dodatkowe 78 mld euro, czyli ponad 360 mld zł). Analitycy wskazują, że jeśli Polska skorzysta z tego potencjału, zapewni jej to nie tylko ogromne korzyści gospodarcze, ale i odporność na przyszłe kryzysy, bo kraje o wyższym poziomie cyfryzacji odnotowały mniejsze spowolnienie gospodarcze podczas pierwszych fal pandemii COVID-19. 

– Sprawdzaliśmy, jak poszczególne kraje poradziły sobie w pierwszym roku pandemii i zaobserwowaliśmy, że te państwa, które plasują się jako bardziej zaawansowane cyfrowo, poradziły sobie lepiej. Tam wystąpił dużo mniejszy spadek wzrostu gospodarczego – mówi Tamara Kruczek.

Jak pokazuje raport „Digital Challengers”, Polska odnotowała duże przyspieszenie wzrostu cyfrowego zwłaszcza w dwóch ostatnich latach. Jego głównym motorem był przede wszystkim sektor e-commerce, który w latach 2019–2021 rósł w tempie 22 proc. rocznie. W ubiegłym roku był wart już 27 mld euro i stanowił aż 60 proc. gospodarki cyfrowej.

– Handel internetowy w Polsce stanowi już 17 proc. całego krajowego handlu. Tym samym tzw. penetracja e-commerce jest w Polsce na wyższym poziomie niż w krajach takich jak Hiszpania czy Włochy – mówi Magdalena Kotlarczyk, country director Google Polska.

– Cyfrowy handel, w którym przez ostatnie dwa lata obserwowaliśmy pandemiczny boom, to szeroki ekosystem wielu firm, nie tylko sklepów, ale i twórców cyfrowych treści czy firm takich jak InPost. To bardzo długi łańcuch, dzięki któremu doświadczenia konsumentów end-to-end, czyli od momentu rozważania zakupu produktu aż po jego odbiór, są na najwyższym poziomie – dodaje Szymon Wałach, wiceprezes zarządu ds. digitalu i strategii w InPost.

Polski rynek e-commerce jest w tej chwili największym w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Działają w nim zarówno lokalni przedsiębiorcy, jak i silni, krajowi gracze oraz międzynarodowe marki, a tylko w pierwszej połowie 2020 roku powstało aż 2 tys. nowych sklepów online. To właśnie w czasie pandemii, kiedy fizyczne sklepy pozostawały zamknięte, internetowy handel odnotowywał rekordowe wzrosty.

– Pandemia była krokiem milowym, jeśli chodzi o zwiększenie świadomości, że cyfrowe rozwiązania mogą być alternatywą dla naszych codziennych potrzeb – mówi Szymon Wałach. – Konsumenci szukali w tym okresie takich rozwiązań, które były odpowiedzią na zamknięte sklepy czy obawy, żeby pojawiać się w miejscach publicznych. Dzisiaj, choć handel już w znaczącej części wrócił do sklepów, wielu konsumentów pozostało przy tych przyzwyczajeniach. Wygoda i wysoki poziom zaufania do cyfrowego handlu powodują, że wzrost nadal postępuje. Może już nie tak dynamicznie jak w okresie pandemii, ale nadal jest istotny.

– Pandemia przełamała wiele barier związanych z cyfryzacją w Polsce. Polacy przekonali się do częstszych zakupów w internecie czy korzystania z narzędzi cyfrowych w pracy. Firmy też przyspieszyły inwestycje w tym obszarze. To bardzo dobrze, bo dzięki temu nasza gospodarka staje się bardziej odporna, elastyczna, a jednocześnie bardziej nowoczesna i pozwala doganiać te najbardziej zaawansowane technologicznie kraje Europy – dodaje Paweł Borys, prezes zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju.

Jak zauważa, mimo szybkiego rozwoju w ostatnich kilku latach Polska wciąż ma jednak do nadrobienia dość duży dystans względem bardziej rozwiniętych gospodarek zachodnioeuropejskich.

– W sektorze przedsiębiorstw wciąż mamy niski udział technologii chmurowych, które są bramą do otwarcia się na świat nowoczesnych technologii. Pod tym względem jest dużo do zrobienia zwłaszcza w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw. Sporo możliwości dają też usługi publiczne, zwłaszcza jeśli chodzi o samorządy. W tej chwili nie wykorzystujemy jeszcze w pełni potencjału, jaki dają nowe technologie np. w obszarze zarządzania transportem, oświetleniem, gospodarką odpadami czy energią. Dlatego ważne, żeby te inwestycje w samorządach oraz sektorze MŚP przyspieszyły – mówi Paweł Borys.

Analitycy McKinsey & Company w swojej prognozie wskazują, że dalszy rozwój cyfrowej gospodarki w Polsce może nie zależeć już tak bardzo od sektora e-commerce, ale od drugiego komponentu gospodarki cyfrowej – ICT, czyli wydatków rządu, samorządów i firm na sprzęt, oprogramowanie i powiązane z nimi usługi. Kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju ICT w Polsce ma jednak rozwinięta infrastruktura (szybki internet, mobilne sieci szerokopasmowe, komputery etc.) oraz dobrze wyszkolona pula talentów.

– Ważne są inwestycje w rozwój kompetencji cyfrowych, bo to właśnie one, obok takich twardych narzędzi, są motorem napędowym transformacji cyfrowej – podkreśla Magdalena Kotlarczyk.

– Rozwój cyfrowej gospodarki powinien być też wspierany poprzez przyjazne regulacje, np. w obszarze zamówień publicznych czy wykorzystanie technologii cyfrowych w sektorze publicznym. Z okresu pandemii wiemy już, że nie zawsze jest potrzebny tradycyjny podpis na papierowym dokumencie, on równie dobrze może być cyfrowy – mówi Paweł Borys. – Ważne są też inwestycje w samej administracji, np. w administracji skarbowej, służbie zdrowia, Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych czy samorządach, czyli wszystkich punktach styku pomiędzy obywatelem a państwem, które mogą przecież bazować na wygodniejszych dla obywateli technologiach cyfrowych.