Dzieci z Ukrainy są łatwym łupem dla handlarzy ludźmi. W ewakuowaniu ich do bezpiecznych miejsc pomagają amerykańskie fundacje

Wojna w Ukrainie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia 7,5 mln dzieci. Według oficjalnych danych z początku maja od początku eskalacji konfliktu zginęło ich ponad 230, a kilkaset zostało rannych, ale UNICEF podkreśla, że w rzeczywistości te liczby mogą być dużo wyższe. W tej chwili tylko w samej Ukrainie 3 mln dzieci potrzebuje pilnej pomocy humanitarnej. Szacuje się też, że ok. 60 proc. z nich musiało opuścić swoje domy, a chaos związany z przemieszczaniem się ludności na dużą skalę wykorzystują handlarze ludźmi. – Wkraczają do sierocińców, korzystając na chaosie i braku nadzoru. Kiedy uda im się zdobyć paszporty dla tych dzieci, tracimy je na zawsze – mówi James Zumwalt z grupy Aerial Recovery. 

– Liczba osób, które padły ofiarami handlu ludźmi w tym regionie, prawdopodobnie sięga już ok. 200 tys. Ludzie są wywożeni do Rosji bądź przekraczają granicę i tam albo trafiają w dobre ręce, albo są wykorzystywani – mówi agencji Newseria Biznes Bob Unanue, prezes amerykańskiej spółki Goya Foods, która prowadzi fundację Goya Cares. – Mamy na granicy ludzi, którzy informują, że są tam grupy obecne nie po to, żeby pomagać, ale żeby zabrać dokumenty i wykorzystać.

W połowie maja doradczyni prezydenta Ukrainy ds. praw dziecka Daria Herasymczuk poinformowała, że z terenów okupowanych przez wojska rosyjskie wywieziono już przymusowo do Rosji ok. 2,5 tys. ukraińskich dzieci. Los wielu z nich jest nieznany. UNICEF i UNHCR podają z kolei, że dzieci stanowią połowę wszystkich uchodźców z Ukrainy. Do Polski przyjechało ich już 1,5 mln, a setki tysięcy znalazły schronienie w Rumunii, Mołdawii, Czechach oraz na Węgrzech i Słowacji. Ponadto 2,5 mln ukraińskich dzieci zostało przesiedlonych wewnątrz kraju.

– W miejscach, gdzie dochodzi do różnego rodzaju katastrof czy wojen, handlarze ludźmi wkraczają do sierocińców, korzystając na chaosie i braku nadzoru. Kiedy uda im się zdobyć paszporty dla tych dzieci, tracimy je na zawsze – mówi James Zumwalt z grupy Aerial Recovery. – Temu właśnie chcemy zapobiegać, rejestrując te dzieci i bezpiecznie przewożąc je na zachód, pod nadzorem ukraińskiego rządu.

Według statystyk UNICEF i Międzyagencyjnej Grupy Koordynacyjnej ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi (ICAT) 28 proc. zidentyfikowanych ofiar handlu ludźmi na całym świecie to właśnie dzieci. Tymczasem tylko pomiędzy 24 lutym a 17 marca br. zidentyfikowano ponad 500 dzieci bez opieki, które przekroczyły granicę Ukrainy i znalazły się w Rumunii. Rzeczywista liczba dzieci pozbawionych opieki, które uciekły z Ukrainy do sąsiednich krajów, prawdopodobnie jest jednak wyższa. Podobnie jak ryzyko, że padną ofiarami handlu ludźmi.

– Co roku ofiarą handlu ludźmi pada ponad 40 mln osób. Około 70 proc. z nich to kobiety, a 25 proc. dzieci, które są uprowadzane w coraz młodszym wieku. Jest to „branża” warta 250 mld dol., a jej wartość wciąż rośnie. Możliwe, że w tej chwili te liczby są jeszcze wyższe, bo handel ludźmi kwitnie, kiedy mamy otwarte granice, tak jak między Ukrainą a Polską i innymi krajami – mówi Bob Unanue. – Dlatego wspólnie z wieloma organizacjami staramy się ochronić tak wiele kobiet i dzieci jak to tylko możliwe.

Charytatywne ramię amerykańskiej spółki, czyli Goya Cares, to inicjatywa ukierunkowana m.in. na zwalczanie handlu ludźmi oraz ochronę kobiet i dzieci. Od początku wojny w Ukrainie współpracuje w tym celu m.in. z Aerial Recovery – grupą, do której należą weterani amerykańskich Zielonych Beretów.

– Ich celem jest dotarcie w zagrożone rejony i ewakuowanie stamtąd dzieci – wskazuje Bob Unanue.

Aerial Recovery działa w Ukrainie już od końca lutego br. Grupa zajmuje się ewakuacją sierot ze wschodu kraju do bezpieczniejszych lokalizacji na zachodzie. Z terenów, na których toczą się walki, do tej pory udało jej się wywieźć już ponad 700 podopiecznych domów dziecka.

– Jeszcze przed wojną w Ukrainie liczba sierot stanowiła duży problem. Dla porównania w USA mamy ok. 400 tys. sierot na 336 mln ludzi, a w Ukrainie jest 200 tys. sierot w domach dziecka i pod opieką zastępczą na 44 mln ludzi – mówi James Zumwalt. – Kiedy okazało się, że zachód Ukrainy jest bezpieczny, jako Aerial Recovery chcieliśmy zabrać dzieci z niebezpiecznych regionów na wschodzie i bezpiecznie przetransportować je do miejsc, które znajdują się pod kontrolą ukraińskiego rządu. Przybyliśmy na miejsce już pięć dni po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji. Nawiązaliśmy kontakt z władzami regionalnymi i jeździliśmy we wskazane przez nie miejsca, zabieraliśmy dzieci z odpowiednimi dokumentami i przewoziliśmy do bezpiecznych lokalizacji utworzonych przez ukraińskie władze, gdzie otrzymywały żywność, ubrania, leki i spotykali się z nimi psychologowie kliniczni specjalizujący się w traumie dziecięcej.

Oprócz osieroconych dzieci członkowie Aerial Recovery ewakuowali dotąd także ok. 1 tys. ukraińskich uchodźców. To często ludzie straumatyzowani, zmęczeni, pozbawieni środków do życia i niepewni przyszłości. Z punktu widzenia handlarzy ludźmi są łatwymi ofiarami. Dlatego wśród organizacji, z którymi współpracuje Goya Cares, są również te, które zajmują się opieką i wsparciem uchodźców w Polsce.

– Musimy chronić najsłabszych i właśnie taką misję realizuje Goya Cares. Przekazujemy datki na rzecz wielu organizacji, które przeciwdziałają procederowi handlu ludźmi, jak np. ICMEC – Międzynarodowe Centrum ds. Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych czy tutejsze Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, które przyjmuje pod swój dach wykorzystywane kobiety i dzieci. Współpracujemy tutaj też z Rycerzami Kolumba, którzy uratowali ponad 100 dzieci przebywających obecnie w ich ośrodku w pobliżu Częstochowy – dodaje Bob Unanue.

– Nasze zgromadzenie otworzyło osiem Domów Miłosierdzia dla ukraińskich uchodźców, którzy przyjeżdżają do Polski. Łącznie przebywa w nich w tej chwili ok. 150 osób – mówi siostra Teresa de la Fuente ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Krakowie. – Ci ludzie opuścili swój kraj i swoje domy. Mieli poukładane życie i plany na przyszłość, a teraz znaleźli się w zupełnie innym miejscu. Nie wiedzą, gdzie trafią. Zastanawiają się, z czego będą się teraz utrzymywać, gdzie będą szukać pracy. Znajdują się w niemal beznadziejnej sytuacji.

Prezes Goya Foods wskazuje, że spółka przekazuje też pomoc humanitarną, która jest niezbędna na miejscu, w Ukrainie. Do ogarniętego wojną kraju wysłała już ponad 430 t żywności na rzecz Global Empowerment Mission. Pośredniczyła również w przekazaniu 60 tys. różańców podarowanych przez Amerykanów jako symbolu nadziei i modlitwy o pokój. Ten trend zapoczątkowała Shannon Hasse z San Antonio w Teksasie, która podarowała pierwszy różaniec. Dołączyły do niej tysiące darczyńców z USA, a różańce dla Ukrainy – wśród nich 1 tys. pobłogosławionych przez papieża Franciszka – zostały właśnie przetransportowane do Polski, skąd pojadą dalej.