Mieszkańcy polskich miast coraz chętniej podejmują proekologiczne działania. Czyste powietrze i gospodarka odpadami wśród największych wyzwań

Poprawa jakości powietrza, ekomobilność, inwestycje w zieloną infrastrukturę i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym – to najpoważniejsze zadania stojące przed miastami, które chcą być eko. Coraz więcej polskich samorządów aktywnie działa na rzecz ochrony środowiska. Co istotne, te tematy coraz częściej są traktowane priorytetowo przez samych mieszkańców, dzięki czemu samorządom łatwiej wdrażać działania w tym kierunku. Właśnie wystartowała szósta edycja projektu Eco-Miasto, który nagrodzi najlepsze proekologiczne inicjatywy miast.

– Celem konkursu Eco-Miasto jest wyłonienie miast, które mają osiągnięcia w dziedzinie rozwoju ekologicznego, promowania rozwiązań ekologicznych, zrównoważonego rozwoju i walki ze zmianami klimatu. Dużo podróżuję po Polsce i widzę ogromne zmiany, widzę, jak dużo samorządy lokalne robią dla środowiska. Radni i władze lokalne podejmują działania po to, żeby życie na co dzień było wygodne i przyjemne, żeby środowisko sprzyjało społeczeństwu. Te działania mają na celu powiększanie zielonych przestrzeni w miastach, poprawę efektywności energetycznej czy budowanie sieci transportu w oparciu o pojazdy z napędem elektrycznym – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Pierre Lévy, ambasador Francji w Polsce.

Smog, rosnące zapotrzebowanie na wodę i energię elektryczną, które w globalnej skali wzrośnie dwukrotnie do 2050 roku, zmiany klimatyczne czy migracja ludności do miast (według prognoz ONZ w połowie stulecia miasta będzie zamieszkiwać 2/3 światowej populacji) – to tylko część wyzwań, z którymi mierzą się samorządy. Aby im sprostać, muszą wdrażać nowoczesne, proekologiczne rozwiązania. Przykłady najlepszych praktyk ma wyłonić rozpoczynająca się właśnie szósta edycja projektu Eco-Miasto. To jedna z największych w Polsce inicjatyw popularyzujących ideę zrównoważonego rozwoju miast i samorządów lokalnych.

– Eco-Miasto to możliwość pokazania, jak wielka odpowiedzialność spoczywa na miastach w kwestii zrównoważonego rozwoju. To również platforma wymiany doświadczeń dotyczących konkretnych rozwiązań, tego, w jaki sposób można sprzyjać zrównoważonemu rozwojowi miast – mówi Pierre Lévy.

Tegoroczna edycja konkursu Eco-Miasto wystartuje 11 czerwca br. Samorządy mogą do 10 września nadsyłać swoje formularze zgłoszeniowe, które są dostępne na stronie internetowej eco-miasto.pl. W tym roku miasta mogą prezentować swoje projekty w pięciu kategoriach: mobilność zrównoważona, gospodarka wodna, gospodarka o obiegu zamkniętym, efektywność energetyczna budynków oraz zieleń a powietrze.

Po raz pierwszy w tym roku jury oceni miasta za ich działania zmierzające w kierunku wprowadzenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Zgodnie z tą ideą odpady nie powinny trafiać na wysypiska śmieci, lecz być przetwarzane w procesie recyklingu albo stać się źródłem energii. Przede wszystkim niezbędne jest jednak efektywne gospodarowanie zasobami i zmniejszanie ilości produkowanych odpadów.

W tym roku w formularzach konkursowych znajdzie się również pytanie o projekty realizowane w ramach budżetów obywatelskich. To wydzielona część budżetu miasta, która jest przeznaczona na inwestycje zgłaszane przez samych mieszkańców. Wiele takich inicjatyw wpisuje się w ideę zrównoważonego rozwoju: odpowiadają na potrzeby lokalnych społeczności, a jednocześnie przynoszą korzyści środowiskowe.

W konkursie mogą wystartować wszystkie polskie miasta i gminy. W każdej kategorii zostaną przyznane dwie nagrody – dla ośrodków liczących poniżej i powyżej 100 tys. mieszkańców. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w ostatnim tygodniu września (27–28.09) w Warszawie, podczas międzynarodowej konferencji dotyczącej zrównoważonego rozwoju miast.

– W tym roku w trakcie konferencji skupimy się na tematach związanych z budowaniem szkieletu miasta, omawiając kwestie związane z zieloną i błękitną infrastrukturą. Chcemy się skupić na jakości powietrza. To jeden z ważniejszych elementów zdrowego funkcjonowania miasta. Kolejny temat to „Miasto kopalnią surowców” i dotyczy zagadnień związanych z zagospodarowaniem odpadów, gospodarki o obiegu zamkniętym w mieście. Trzecia sesja tematyczna dotyczy wykorzystania otwartych zasobów danych, budowania miasta przyjaznego mieszkańcom i sposobów finansowania tego rozwoju – mówi Maria Andrzejewska, dyrektor Centrum UNEP/GRID-Warszawa.

Konferencja Eco-Miasto, która w zeszłym roku spotkała się z rekordowym zainteresowaniem, jest otwarta dla wszystkich zainteresowanych. Skierowana jest głównie do przedstawicieli administracji publicznej, organizacji pozarządowych i biznesu. Dla samorządów z całej Polski to wydarzenie jest okazją do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.

– Konferencja jest elementem networkingu, umożliwiamy uczestnikom rozmowy w ramach mniejszych grup tematycznych, a jednocześnie nawiązanie kontaktów i dalszej dyskusji pokonferencyjnej. To jeden z bardzo ważnych celów naszej konferencji: połączenie wszystkich uczestników w jedną społeczność, która będzie mogła ze sobą współpracować – podkreśla Maria Andrzejewska.

W dotychczasowych edycjach konkursu Eco-Miasto wzięło udział blisko sto miast. Organizatorzy otrzymali w sumie 262 formularze zgłoszeniowe. Laureatami edycji 2017 zostały Gdynia (w trzech kategoriach), Jaworzno, Karlino, Częstochowa, Leszno, Katowice, Ostrów Wielkopolski, Wołomin, Lublin i Kartuzy.

– W ubiegłym roku sześćdziesiąt trzy miasta wzięły udział w konkursie, jeszcze w 2016 roku było ich zaledwie dwadzieścia dziewięć. Sądzę, że w tym roku polskie miasta jeszcze bardziej licznie będą brać w nim udział, bo jest to szczególny rok, w którym odbędzie się konferencja COP24 w Katowicach. Polskie miasta mają okazję pokazać, jak wiele czynią dla środowiska – mówi ambasador Pierre Lévy.

Leszek Drogosz, dyrektor Biura Infrastruktury w Urzędzie Warszawy, zauważa, że polskie miasta zajęły się kwestiami związanymi z ochroną klimatu później niż miasta w Europie Zachodniej, dlatego mają dużo więcej do nadrobienia. Dodaje również, że zrównoważony rozwój i ekologia coraz częściej są traktowane priorytetowo przez samych mieszkańców, co ułatwia wdrażanie działań w tym kierunku.

– Mieszkańcy sami wiedzą, jak bardzo ważne jest czyste, zdrowe otoczenie i poprawa jakości powietrza. Mamy dzisiaj dużo większe poparcie, możemy wydawać więcej środków finansowych na inwestycje środowiskowe, na zieleń wzdłuż ulic Warszawy, na błękitną infrastrukturę, czyli retencję wód deszczowych, na efektywność energetyczną, czyli zmniejszanie zużycia energii w naszych domach, na budowanie budynków bardziej przyjaznych środowisku i efektywnych energetycznie. Te wszystkie działania mają dużo większe poparcie mieszkańców, dzięki temu kwestie środowiskowe jest nam łatwiej realizować – mówi Leszek Drogosz.

Organizatorami projektu Eco-Miasto są Ambasada Francji w Polsce oraz Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Projekt jest realizowany we współpracy z firmami Renault Polska, Saur Polska, Grupą Saint-Gobain, Ceetrus Polska, DK Energy i TIRU – grupa Dalkia, a także Wspólnie – Fundacją LafargeHolcim.