Mówi: | Josh Roberts, ekspert REScoop.eu Sara Capuzzo, prezeska spółdzielni energetycznej Ènostra we Włoszech Jakub Szymański, prezes zarządu spółdzielni energetycznej Słoneczny Serock Christina Vraka, działaczka spółdzielni energetycznej WEnCoop w Grecji |
Lokalne wspólnoty energetyczne mogą być szansą na tańszą energię. W Polsce wciąż jest mało takich inicjatyw
Niższe ceny za prąd, czyste środowisko oraz większe bezpieczeństwo. To korzyści, jakie zapewniają wspólnoty energetyczne. Na świecie są znane od dekad, ale w Polsce to zjawisko stosunkowo nowe. Pionierzy zielonej transformacji nie mają u nas łatwego życia, walcząc z murem uprzedzeń oraz barier prawnych.
– Spółdzielnie energetyczne stały się jeszcze ważniejsze w obliczu kryzysu energetycznego. W czasach bardzo wysokich cen energii mogą one zapewnić swoim członkom energię odnawialną po niższych kosztach, bo nie muszą korzystać oni z oferty rynkowej. Jeśli chcemy uwolnić się od paliw kopalnych z importu, musimy gdzieś znaleźć inne źródła energii. To mogą być właśnie źródła lokalne, więc musimy myśleć lokalnie – wskazuje w rozmowie z agencją Newseria Biznes Josh Roberts, starszy doradca ds. polityki w REScoop.eu, europejskiej federacji obywatelskich kooperatyw energetycznych.
Spółdzielnia energetyczna to model, w którym kilka podmiotów (gospodarstwa domowe, lokalna społeczność, jednostki samorządowe, mali i średni przedsiębiorcy) wspólnie inwestuje w instalację OZE, wspólnie nią zarządza i korzysta z wytworzonej energii, a jej ewentualne nadwyżki sprzedaje do sieci. W ten sposób na rynku powstają rozproszone grupy, które produkują czystą, odnawialną, a przy tym tanią energię.
– Takie oddolne inicjatywy mają za zadanie przyczynić się do transformacji energetycznej – wskazuje Sara Capuzzo, prezes spółdzielni energetycznej Ènostra we Włoszech.
– W przypadku naszej wspólnoty energetycznej WEnCoop – Women Energy Cooperative – główne zadania obejmują walkę z ubóstwem energetycznym, promowanie innowacji w sektorze energetycznym i zrównoważonej energetyki – od produkcji, poprzez magazynowanie, aż po samowystarczalność, a także dystrybucję i dostawę energii oraz oczywiście zwiększanie efektywności energetycznej na szczeblu zarówno lokalnym, jak i regionalnym – dodaje Christina Vraka z Women Energy Cooperative, czyli działającej w Grecji wspólnoty energetycznej kobiet.
Spółdzielnie energetyczne mają jednak dużo więcej zalet. Taki model umożliwia rozłożenie kosztów inwestycyjnych na większą liczbę podmiotów, pozwala optymalnie zagospodarować energię na miejscu, wzmacnia więzi lokalnego społeczeństwa i bezpieczeństwo energetyczne gminy, a przy tym chroni członków spółdzielni przed wzrostami cen energii.
– Tworzymy zakłady kolektywne, a więc finansowane przez członków kooperatywy. Zostając jej członkiem, inwestujesz pieniądze w energię, którą produkujesz sam, a więc przekazujesz taką sumę, która wystarcza na zapłacenie twoich rachunków. W efekcie masz dostęp do stałej taryfy, która jest niższa niż ceny obowiązujące na rynku – wyjaśnia Sara Capuzzo.
W Polsce wspólnoty energetyczne od lat mają „pod górkę”. Jednym z największych problemów jest brak instytucjonalnego wsparcia.
– W Polsce inicjatywy spółdzielni energetycznych pojawiają się sporadycznie. Istniejące rozwiązania prawne nie są wystarczająco zachęcające, a te pojedyncze spółdzielnie mierzą się z pewnymi problemami już na etapie rozpoczynania swojej działalności – mówi Jakub Szymański, prezes spółdzielni energetycznej Słoneczny Serock.
Przyczynami małej popularności spółdzielni są zarówno wciąż istniejące bariery prawne (dla przykładu spółdzielnia może działać na terenie najwyżej trzech gmin, ograniczona jest także moc instalacji), jak i brak szerszej świadomości zalet takiego rozwiązania.
– Potrzebujemy przede wszystkim popularyzacji tej formy energetyki. Brak wiedzy jest dzisiaj pierwszą przeszkodą do tego, aby spółdzielnie energetyczne stały się bardziej popularne. Mamy też bariery instytucjonalne. Prowadzenia tego typu projektów nie ułatwiają problemy w kontaktach z operatorem systemu dystrybucyjnego i brak wsparcia. Ponieważ takich spółdzielni jest w Polsce niewiele, trudno znaleźć grupę społeczną, która będzie gotowa na etapie zerowym wyjąć swój kapitał i zainwestować w taki projekt, nie widząc sprawdzonych tego typu rozwiązań w krajowej przestrzeni – mówi Jakub Szymański. – Musimy przejść tę początkową drogę, popularyzować tę ideę i z czasem z pewnością zyska ona w Polsce na popularności.
Polska Zielona Sieć zwraca uwagę, że ograniczone wsparcie dla energetyki rozproszonej – której filarem są m.in. spółdzielnie energetyczne – było kością niezgody między rządem i organizacjami pozarządowymi w trakcie konsultacji Krajowego Planu Odbudowy. Temat powrócił jednak wraz z akceptacją KPO, w ramach którego Polska otrzyma z UE 36 mld euro dotacji i niskooprocentowanych pożyczek, oraz unijnym planem REPowerEU, który ma pozwolić Wspólnocie ostatecznie odciąć się od paliw kopalnych sprowadzanych z Rosji.
– Unia Europejska zapewnia ciągłe wsparcie dla rozwoju spółdzielni energetycznych. Już kilka lat temu w ramach Pakietu Czysta Energia w końcu dostrzegła i zdefiniowała takie kooperatywy. Wprowadziła też ogólnoeuropejskie zasady, które państwa członkowskie są zobowiązane wdrożyć na szczeblu krajowym, aby wspierać spółdzielnie. W ostatnich latach widzimy, że zainteresowanie jest coraz większe i kilka krajów realizuje już bardzo ciekawe programy wsparcia dla takich inicjatyw. Wciąż jest jednak wiele do zrobienia i mam nadzieję, że przyczyni się do tego zaprezentowany przez Komisję Europejską pakiet REPowerEU. Jest tam bardzo wiele dobrego, jeśli chodzi o energię odnawialną i społeczności energetyczne. Teraz trzeba przełożyć to na konkretne propozycje polityki i wsparcia dla tego rodzaju inicjatyw – mówi Josh Roberts.
REPowerEU, który Komisja Europejska przedstawiła 8 marca br., to pakiet działań nadzwyczajnych mających uodpornić unijny system energetyczny w obliczu wojny w Ukrainie i szantaży energetycznych stosowanych przez Rosję. Zakłada on, że odnawialne źródła energii, wodór i biometan mają w szybkim tempie zastąpić importowany gaz z Rosji.
Z realizacją tego planu – i z zaakceptowaniem Krajowego Planu Odbudowy przez Komisję Europejską – związana była wizyta w Polsce szefowej KE Ursuli von der Leyen. Przy tej okazji Polska Zielona Sieć zorganizowała w Centrum Prasowym Newserii również konferencję „Siła wspólnoty, czyli demokracja energetyczna w czasach kryzysu”, poświęconą energetyce rozproszonej, w której wzięli udział eksperci i politycy z różnych opcji politycznych, odpowiedzialni za energetykę, ochronę środowiska i innowacje, w tym m.in. były premier Waldemar Pawlak oraz Stanisław Gawłowski, przewodniczący senackiej Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu z Platformy Obywatelskiej. Eksperci wskazywali, że rozwój energetyki rozproszonej może być odpowiedzią na wyzwania, z którymi mierzy się obecnie polski sektor energetyczny, i zapewnić Polsce większe bezpieczeństwo energetyczne w kontekście rezygnacji z rosyjskich surowców.
Czytaj także
- 2025-04-04: Wykluczenie cyfrowe szczególnie dotyka generacji silver. T-Mobile wystartował z darmowymi kursami z obsługi smartfona
- 2025-03-27: Powstanie europejska strategia dotycząca zdrowia psychicznego młodych. Kraje łączą siły, by chronić ich przed cyberzagrożeniami
- 2025-03-28: Enea zapowiada kolejne zielone inwestycje. Do 2035 roku chce mieć prawie 5 GW mocy zainstalowanej w OZE
- 2025-04-08: Blisko 10 mln Ukraińców nie ma dostępu do wody pitnej lub infrastruktury sanitarnej. Na jej odbudowę potrzeba 11,3 mld dol.
- 2025-04-02: Zapobieganie cyberuzależnieniom wśród dzieci wymaga dużego zaangażowania rodziców. Zakazy nie są wystarczające
- 2025-03-14: Odwetowe cła z UE na amerykańskie towary mogą być kolejnym etapem wojny handlowej. Następne decyzje spowodują dalszy wzrost cen
- 2025-03-17: Na wojnie handlowej straci nie tylko Unia Europejska, ale przede wszystkim USA. Cła odwetowe na eksport USA wynoszą już 190 mld dol.
- 2025-03-24: Odsetki to za mało. Parlament Europejski chce, by zamrożone rosyjskie aktywa stopniowo wspierały Ukrainę
- 2025-03-20: KE przedstawia białą księgę obronności europejskiej. Nowa strategia UE zakłada zmianę podejścia do zdolności obrony i inwestycji w ten obszar
- 2025-03-18: Europa będzie się zbroić. Musi być gotowa na atak Rosji na kraj NATO w ciągu kilku najbliższych lat
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Polityka

Projekt unijnego budżetu po 2027 roku będzie przedstawiony w lipcu. Polska może odegrać istotną rolę w pracach nad nim
Polska prezydencja zbiegła się z rozpoczęciem rozmów na temat wieloletnich unijnych ram finansowych (WRF), które określą cele i priorytety wydatków UE na lata 2028–2034. Projekt budżetu ma być gotowy w lipcu, a potem rozpoczną się negocjacje między instytucjami unijnymi. Polska może odegrać istotną rolę w pracach nad WRF, dlatego to od naszego kraju swoje konsultacje rozpoczęli europarlamentarzyści, którzy są współsprawozdawcami PE ds. wieloletniego budżetu Unii Europejskiej.
Prawo
Przedsiębiorcy czują się pomijani w pracach nad przepisami. Narzekają na zawrotne tempo prac legislacyjnych

W ubiegłym roku uchwalono 14 tys. stron nowego prawa. To wynik o 59 proc. niższy niż rok wcześniej – wynika z „Barometru prawa” Grant Thornton. Eksperci wskazują, że nie przekłada się to jednak na jakość nowych przepisów. Tempo prac regulacyjnych przyspiesza, a konsultacje publiczne rzadko są transparentne. Przedsiębiorcy czują się pomijani w procesie konsultacji i zaskakiwani nagłymi zmianami w prawie.
Konsument
Alkohol najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną u młodzieży. Coraz większa popularność e-papierosów

Niemal trzy czwarte uczniów w wieku 15–16 lat już sięgnęło po alkohol. Jak wynika z badania ESPAD 2024, to wciąż najbardziej wśród młodzieży rozpowszechniona substancja psychoaktywna. W ostatnich 20 latach o ponad 20 pp. spadł odsetek nastolatków palących papierosy, ale prawie 70 proc. 17–18-latków przyznaje, że sięgnęło w swoim życiu po e-papierosa. Eksperci wskazują na potrzebę nie tylko bardziej restrykcyjnego ograniczania dostępności tych produktów dla młodych ludzi, ale też o działania na rzecz edukacji zdrowotnej i kompleksowego podejścia do profilaktyki i leczenia uzależnień, bez podziału na poszczególne grupy substancji.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.