Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad modernizacją elektronicznych postępowań sądowych

Wprowadzenie nowego postępowania elektronicznego przy nadawaniu klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym, prace nad elektroniczną licytacją ruchomości oraz wprowadzenie elektronicznego postępowania w wydziałach wieczystoksięgowych sądów – to tylko niektóre zmiany, nad jakimi pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Niektóre z nich już są procedowane w Sejmie. Mają one na celu zmniejszenie kosztów postępowania sądowego oraz skrócenie czasu jego trwania. Nowe formy elektronicznego załatwiania spraw są potrzebne, dowodem może być np. ogromna popularność drukowania odpisów z KRS, z czego skorzystało już 9 mln osób i firm.

Z części funkcjonalności można korzystać już od miesięcy i sprawdza się to w praktyce.

 – Większe inwestycje poczyniliśmy już wcześniej, konkretnie na budowę Krajowego Rejestru Sądowego, księgi wieczystej w postaci elektronicznej, czyli tzw. EKW, czy też Krajowego Rejestru Karnego. Obecnie natomiast trwają modyfikacje tego systemu, mające na celu udostępnianie tych zasobów w  większym stopniu. Np. dostęp do Krajowego Rejestru Sądowego i możliwość samodzielnego wydruku odpisów z tego rejestru funkcjonuje od czerwca 2012 roku i cieszy się to bardzo dużą popularnością – mówi Agencji Informacyjnej Newseria Jacek Gołaczyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

To duże udogodnienie i oszczędność czasu, bo wcześniej takie wydruki wydawali pracownicy sądów. Obecnie wydruk z KRS ma moc dokumentu urzędowego, co bardzo przyspiesza załatwianie spraw, przy których taki wydruk jest potrzebny.

Resort  sprawiedliwości, zachęcony popularnością elektronicznych wydruków z KRS, planuje wprowadzić nowe udogodnienia, które odciąża sądy i ułatwią życie firmom i osobom fizycznym.

 – Planujemy również w niedługim czasie wprowadzić taka samą funkcjonalność w księgach wieczystych, aby strony, obywatele, przedsiębiorcy, funkcjonariusze mogli wydrukować samodzielnie odpis z księgi wieczystej i posługiwać się tym odpisem w obrocie cywilnoprawnym, również w tym urzędowym. Projekt zmiany ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest w Sejmie, więc to powinno nastąpić niedługo, z końcem 2013 roku – mówi wiceminister Jacek Gołaczyński.

Uproszczenia obejmą także sądowe postępowanie cywilne. Chodzi o nowe postępowanie elektroniczne w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym.

 – Takich spraw rocznie jest w Polsce około 800 tysięcy, chcemy je skumulować w dziewięciu wydziałach elektronicznych, które będą się tym zajmowały. Będą orzekali tylko referendarze sądowi, nie sędziowie. To przyspieszy rozpoznanie tych spraw, uprości procedurę, zmniejszy koszty zarówno po stronie wierzycieli, czyli banków, jak i po stronie sądu, czyli ostatecznie po stronie podatników – wyjaśnia Jacek Gołaczyński.

Inna ważną zmianą jest wprowadzenie elektronicznej licytacji ruchomości. 

 – Elektroniczna licytacja będzie funkcjonowała trochę wzór Allegro, eBay, czy innych serwisów o charakterze komercyjnym. One się sprawdziły, doskonale funkcjonują. Chcemy to przeszczepić na grunt postępowania cywilnego i trochę ożywić licytację z ruchomości, bo tu jest pewna stagnacja – mówi wiceminister sprawiedliwości.

Kolejne uproszczenia obejmą postępowanie egzekucyjne oraz upominawcze. Resort chce wprowadzić możliwość elektronicznego zajęcia rachunku bankowego

 – Komornik składając wniosek o zajęcie rachunku bankowego celem egzekucji musi papierowo wysłać takie zajęcia praktycznie do wszystkich banków, gdzie potencjalnie dłużnik może mieć rachunek. Po wejściu w życie zmian będzie się to odbywało drogą elektroniczną. – mówi Jacek Gołaczyński. – Modernizujemy również elektroniczne postępowanie upominawcze, także gdy chodzi o system informatyczny. W Sejmie natomiast trwają prace nad projektem, który ma zapewnić większą ochronę dla dłużników, którzy mogą być niekiedy dotknięci skutkami postępowania elektronicznego, zwłaszcza wtedy, kiedy nie doręczono pozwanemu nakazu zapłaty, wydanego w tym systemie.

Poza tym Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wprowadzić elektroniczne postępowanie wieczystoksięgowe. Dzięki temu notariusze, urzędnicy skarbowi czy komornicy będą mogli za pomocą systemu informatycznego składać wnioski do sądu wieczystoksięgowego. To powinno zdecydowanie przyspieszyć całą procedurę. 

 – Co ważne z punktu widzenia pewności obrotu cywilnoprawnego, informacja o złożonym wniosku zostanie natychmiast uwidoczniona w biurowości księgi wieczystej. Nastąpi tzw. wzmianka o wpisie, a zatem wszyscy, którzy zajrzą do księgi wieczystej, zobaczą, że ktoś złożył wniosek o wpis np. hipoteki – informuje wiceminister.

Projekt dotyczący elektronicznego postępowania upominawczego, elektronicznego bankowego tytułu egzekucyjnego ma być zakończony z końcem 2013 roku. Wejdzie w życie prawdopodobnie w połowie 2014 roku, ponieważ wymaga jeszcze wydania przez ministra sprawiedliwości kilku aktów wykonawczych.

Koszt wprowadzenia elektronicznego postępowania wieczystoksięgowego będzie wynosił w 2013 r. 10,57 mln zł., a w 2014 r. – 8,14 mln zł. (koszty te będą współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego).

Jak podkreśla wiceminister, wszystkie proponowane zmiany mają zmniejszyć koszty dla stron procesu i koszty funkcjonowania sądów.

 – Dla przykładu, opłata przy elektronicznym postępowaniu upominawczym jest mniejsza o 25 proc., aby zachęcić powodów do występowania w tym postępowaniu, a nie  przed sądami tradycyjnymi. W efekcie mniej pieniędzy z opłat wpływa do budżetu państwa, ale jednocześnie budżet oszczędza olbrzymie pieniądze np. na poczcie, bo korespondencja pomiędzy sądem a powodem następuje wyłącznie drogą elektroniczną – reasumuje wiceminister sprawiedliwości.