Branża opakowań nie traktuje unijnych regulacji jako zagrożenia. Widzi w nich impuls do rozwoju

W UE co roku wytwarza się ponad 2,2 mld t odpadów. Aby ograniczyć ich ilość, promowane jest przechodzenie na bardziej zrównoważony model, czyli gospodarkę o obiegu zamkniętym. W ramach pakietu zmian prawnych ograniczających negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko nacisk położony jest w dużej mierze na producentów opakowań. Przedstawiciele branży podkreślają, że nowe regulacje to dla nich nie tylko nowe obowiązki, ale też okazja na zbudowanie przewagi konkurencyjnej.

– W ostatnim czasie w Unii Europejskiej przyjęto dwa kluczowe rozporządzenia dotyczące zrównoważonego rozwoju: PPWR oraz EUDR. PPWR koncentruje się na redukcji odpadów opakowaniowych i zwiększeniu recyklingu, natomiast EUDR ma na celu przeciwdziałanie wylesianiu. Smurfit Westrock, jako lider rynku, traktuje te zmiany jako szansę na wzmocnienie swojej przewagi konkurencyjnej poprzez innowacyjne i ekologiczne rozwiązania w produkcji papierowych opakowań – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Jacek Niewęgłowski, dyrektor generalny Smurfit Westrock North East Europe, podczas Sustainable Economy Summit. 

Ilość odpadów opakowaniowych rośnie w niepokojąco szybkim tempie – od plastikowych butelek po kartony i foliowe torby. Choć są one niezbędne do transportu i ochrony produktów, ich nadmierna produkcja i nieefektywna utylizacja stały się jednym z największych wyzwań środowiskowych. Wiele z nich trafia na wysypiska, jest spalanych lub zanieczyszcza środowisko, przyczyniając się do degradacji ekosystemów i powstawania mikroplastiku.

Dlatego też Unia Europejska wprowadza nowe przepisy, które mają na celu stworzenie bardziej zrównoważonego systemu gospodarki o obiegu zamkniętym. To nie tylko kwestia ochrony środowiska, ale także budowania przyszłości, w której opakowania są używane mądrze i odpowiedzialnie oraz projektowane z myślą o ponownym wykorzystaniu.

Rozporządzenie PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation), czyli regulacja dotycząca opakowań i odpadów opakowaniowych, przyjęte w lutym bieżącego roku, zacznie obowiązywać od sierpnia 2026 roku. Jego celem jest ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych na jednego mieszkańca UE o 5 proc. do 2030 roku i 15 proc. do 2040 roku, a także zwiększenie poziomu ich recyklingu do co najmniej 70 proc. w 2030 roku. Od tego momentu wszystkie opakowania wprowadzane na rynek będą musiały się w pełni nadawać do recyklingu.

PPWR nakłada również obowiązek optymalizacji opakowań, ograniczając pustą przestrzeń do maksymalnie 50 proc. oraz redukując ich wagę i objętość. Dodatkowo wprowadza zakaz stosowania wybranych jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych, w tym plastikowych opakowań na świeże, nieprzetworzone owoce i warzywa poniżej 1,5 kg oraz jednorazowych opakowań na kosmetyki w hotelach. Celem jest ograniczenie nadmiernej produkcji jednorazowych opakowań i promowanie bardziej zrównoważonych rozwiązań w zakresie pakowania.

Wprowadzone zmiany będą miały znaczący wpływ na sektor produkcji opakowań, wymuszając stosowanie materiałów przyjaznych środowisku oraz minimalizując negatywne skutki dla gospodarki surowcowej. Z kolei rozporządzenie EUDR (European Union Deforestation Regulation) zobowiąże producentów do zapewnienia, że wykorzystywane materiały nie pochodzą z terenów wylesionych lub zdegradowanych.

– Musimy szukać rozwiązań, które spełniają oczekiwania klienta, są w pełni funkcjonalne, estetyczne, ale jednocześnie musimy pamiętać o tym, żeby zużywały jak najmniej materiału, były przyjazne środowisku i ułatwiały później recykling. Ciągle uważam, że jest to stworzenie przestrzeni na innowacyjne produkty – ocenia Jacek Niewęgłowski. – Jeśli chodzi o ograniczenia, to jak w każdych rozporządzeniach unijnych próbujących znaleźć konsensus dla wszystkich krajów członkowskich te procesy są bardzo czasochłonne i nawet teraz jeszcze potrzebne są według mnie zapisy doprecyzowujące określone elementy. 

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) to nie tylko konieczność wynikająca z regulacji unijnych, ale także ogromna szansa dla biznesu. Firmy wdrażające zasady GOZ mogą zyskać przewagę rynkową, ograniczając koszty i zwiększając efektywność operacyjną. Model ten polega na jak najdłuższym wykorzystaniu zasobów i zamykaniu cyklu życia produktów, co oznacza, że odpady jednego procesu produkcyjnego mogą się stać surowcem dla kolejnego. Takie podejście pozwala na redukcję ilości odpadów na każdym etapie produkcji, zmniejszenie zależności od surowców pierwotnych oraz poprawę efektywności operacyjnej.

Gospodarka cyrkularna to także sposób na budowanie odporności biznesu na przyszłe zmiany regulacyjne i rynkowe. Wdrażanie strategii cyrkularnych pozwala firmom lepiej zarządzać ryzykiem związanym z dostępnością surowców oraz dostosować się do rosnących wymagań dotyczących odpowiedzialności środowiskowej. Firmy, które już teraz inwestują w rozwiązania zgodne z GOZ, mogą zwiększyć swoją konkurencyjność i dostosować się do coraz bardziej wymagających standardów rynkowych, jednocześnie przyczyniając się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko.

– Modele cyrkularne odpowiadają nie tylko na proekologiczny charakter biznesu i zmieniające się trendy, ale również stanowią bardzo silną przewagę konkurencyjną Europy na globalnym rynku. Doświadczyliśmy w ostatnich latach sytuacji, gdzie funkcjonujące łańcuchy dostaw uległy przerwaniu, czy to w czasie COVID-u, czy wojny w Ukrainie, czy jak ostatnio na skutek polityki celnej prowadzonej przez USA. To pokazało, jak wiele benefitów płynie z zamkniętego obiegu, m.in. zmniejszenie zależności od importu do Europy. Zamknięty obieg daje też lepsze czynniki ekonomiczne do prowadzenia biznesu. Jest to też element budujący reputację firmy – tłumaczy dyrektor generalny Smurfit Westrock North East Europe.

Papier odgrywa kluczową rolę w gospodarce o obiegu zamkniętym, ponieważ jego recykling jest dobrze rozwinięty, a skala zbiórki pozwala na efektywne ponowne wykorzystanie surowca. Unijne regulacje uznają papier za preferowany materiał opakowaniowy, co wynika z jego wysokiej przydatności do recyklingu i możliwości zamykania cyklu życia produktów.

Innowacje w projektowaniu opakowań papierowych koncentrują się na ekoprojektowaniu, które optymalizuje zużycie surowców i zwiększa ich przydatność do recyklingu. Równocześnie rozwój technologii produkcji i logistyki pozwala na redukcję emisji oraz bardziej efektywne zarządzanie materiałami. Firmy, które integrują cały proces – od produkcji papieru po jego przetwarzanie – mogą skutecznie wdrażać technologie minimalizujące wpływ na środowisko, zwiększając jednocześnie swoją konkurencyjność na rynku.

– Traktuję innowacje i zmiany jako przewagę konkurencyjną, którą chcemy wprowadzić. Firma Smurfit Westrock ma zintegrowany model prowadzenia biznesu, co oznacza, że prowadzimy działalność zarówno w papierniach, jak i fabrykach przetwarzających papier. Jeśli chodzi o papiernie, w ostatnim czasie dokonaliśmy bardzo znaczących inwestycji, jak chociażby instalacja 12 tys. solarnych paneli w papierni w Hiszpanii. We Francji wdrożyliśmy technologię zasilania turbiny gazowej wodorem, co stanowi przełomowy krok w dekarbonizacji procesów produkcyjnych i wprowadzaniu bardziej zrównoważonych technologii energetycznych w przemyśle papierniczym – wymienia Jacek Niewęgłowski.

Firma wykorzystujemy w systemie zamkniętego obiegu energetycznego także biomasę, co pozwala na efektywne zarządzanie zasobami i minimalizację odpadów.

– W Polsce i w innych fabrykach przetwórczych naszej firmy bardzo mocno skupiamy się na aspektach technologicznych, na maszynach, które przede wszystkim pozwalają obniżyć zużycie energii, podnosić jakość produkowanych wyrobów, a przez to redukować odpad, jak również instalujemy rozwiązania, które mają na celu odzyskiwać energię z maszyn do ogrzewania hal i pomieszczeń – podkreśla dyrektor generalny Smurfit Westrock North East Europe.

Smurfit Westrock jest obecna w 40 krajach na sześciu kontynentach, ma ponad 500 zakładów produkcji opakowań i ponad 60 papierni, w których pracuje łącznie 100 tys. pracowników.