Urząd Transportu Kolejowego zdecydował o utrzymaniu certyfikatu bezpieczeństwa dla PKP Energetyka. Ekspert FIBRE: to sytuacja korzystna dla wszystkich stron

Decyzja o umorzeniu postępowania w sprawie cofnięcia certyfikatu bezpieczeństwa spółce PKP Energetyka była łatwa do przewidzenia – ocenia dr Łukasz Tolak z Collegium Civitas i Fundacji FIBRE. Po pierwsze, zarzuty dotyczyły w gruncie rzeczy błahych kwestii, a po drugie, spółka szybko usunęła uchybienia. Zdaniem eksperta dyskusyjna wydaje się też próba poddania w wątpliwość procesu prywatyzacji.

– Rozpoczęcie postępowania w sprawie cofnięcia certyfikatu bezpieczeństwa dla PKP Energetyka było postępowaniem, które budziło od samego początku dosyć poważne wątpliwości i finał, którego w tej chwili jesteśmy świadkami był dosyć łatwy do przewidzenia – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr Łukasz Tolak z Collegium Civitas i Fundacji Inicjatyw Bezpieczeństwo-Rozwój-Energia FIBRE.

Urząd Transportu Kolejowego umorzył postępowanie dotyczące cofnięcia certyfikatu bezpieczeństwa spółce PKP Energetyka. Tym samym spółka może wciąż świadczyć usługi dla kolei. Zarzuty miały charakter administracyjny, dotyczyły nieprawidłowości w zakresie stosowania systemu zarządzania bezpieczeństwem, m.in. zarządzania ryzykiem, utrzymania pojazdów kolejowych czy analizowania zdarzeń kolejowych. Nieprawidłowości  te mogły zaś stanowić potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa transportu kolejowego.

– Zarzuty te nie miały charakteru decydującego i dotyczyły raczej kwestii dosyć błahych z punktu widzenia sytuacji, jaka panuje na liniach kolejowych w Polsce. W związku z tym, biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę Urzędu Transportu Kolejowego, można powiedzieć, że była to pewnego rodzaju nadreakcja. Z drugiej strony zarząd PKP Energetyka podjął energiczne działania mające na celu usunięcie wszystkich uchybień, obecnie stoi też za nim bardzo dobra statystyka związana z bezpieczeństwem działalności na liniach kolejowych – wskazuje Tolak.

PKP Energetyka, świadcząc usługi dystrybucyjne energii elektrycznej dla trakcji kolejowej, pełni istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa transportowego. Raport „PKP Energetyka po prywatyzacji – bezpieczeństwo dostaw energii i przewozów kolejowych” przygotowany przez Fundację FIBRE i Instytut Stosunków Międzynarodowych Collegium Civitas wskazuje, że niemal 60 proc. linii kolejowych wykorzystywanych przez polskich przewoźników pasażerskich i towarowych jest uzależnione od dostaw energii elektrycznej. Ze względu na urządzenia techniczne stosowanie wyspecjalizowanych rozwiązań oraz prawo własności do terenów zlokalizowanych wzdłuż torów kolejowych PKP Energetyka jest monopolistą w świadczeniu usług dystrybucji energii dla kolejowej trakcji elektrycznej.

Wszelkie działania, takie jak modernizacja istniejących czy budowa nowych obiektów zasilania sieci trakcyjnej, inwestycje w infrastrukturę, mogą mieć bezpośredni wpływ na ruch kolejowy.

– W związku z tym wydaje się, że proces skończył się dla obu stron pomyślnie. Z jednej strony PKP Energetyka podjęła program sanacyjny, z drugiej strony UTK spełnia swoje obowiązki ustawowe zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa na rynku kolejowym – tłumaczy ekspert.

Ze względu na kluczowe znaczenie spółki PKP Energetyka nie ustają dyskusje na temat jej prywatyzacji. We wrześniu 2015 roku PKP Energetyka została wydzielona z grupy PKP, a jej właścicielem został CVC Capital Partners. Podnoszone są zarzuty, że na podstawie art. 18 ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP, niemożliwa jest prywatyzacja części mienia stanowiącego integralną część linii kolejowej.

– Podstawowa kwestia to, że nie mówimy o sprzedaży przedsiębiorstwa PKP, tylko PKP Energetyka, której majątek jeszcze przed prywatyzacją został wydzielony z majątku dawnych Kolei Państwowych. Od 2001 roku zakładano prywatyzację PKP Energetyka. Poza tym trzeba pamiętać, że art. 18 odnosi się tylko i wyłącznie do mienia PKP PLK, a nie do PKP Energetyka. Był to wydzielony majątek, w związku z tym nie jest częścią integralną sieci kolejowej – przekonuje Tolak.

Prokuratura już dwukrotnie odmawiała wszczęcia śledztwa w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przy procesie prywatyzacji PKP Energetyki (we wrześniu i listopadzie). Jak wskazuje ekspert FIBRE, jeśli brać pod uwagę wspomniany art. 18 ustawy, należałoby rozszerzyć wykładnie i przyjąć, że podlegać obrotowi nie mogą żadne elementy trwale związane z infrastrukturą kolejową.

– To oznaczałoby dramatyczne ograniczenie prawa własności, które jest chronione konstytucyjnie i wszelkie jego ograniczenia muszą być interpretowane nie rozszerzająco, tylko zwężająco, precyzyjnie określone. Nie mamy z tym obecnie do czynienia, w związku z tym cała próba poddania w wątpliwość procesu prywatyzacji wydaje się w tym momencie mocno dyskusyjna – podkreśla dr Łukasz Tolak.