Budownictwo modułowe coraz popularniejsze w samorządach. Teraz rozwój sektora jest napędzany przez KPO

Rozwój budownictwa modułowego jest coraz bardziej zauważalny w inwestycjach samorządowych. Wpływa na to przede wszystkim szybsze tempo prowadzonych prac w porównaniu z tymi, w których wykorzystywane są tradycyjne technologie budowlane. Istotną kwestią jest również spełnianie warunków środowiskowych, w tym wysoka efektywność energetyczna budynków, która ma wpływ na możliwość uzyskania dofinansowania z Krajowego Planu Odbudowy. Samorządowcy mają już niewiele czasu na finalizację dotowanych inwestycji. Termin upływa 31 sierpnia 2026 roku. 

– My dzisiaj jesteśmy w samorządach głównie w dwóch sektorach. To jest budownictwo edukacyjne, związane z szeroko rozumianym sektorem budownictwa użyteczności publicznej, czyli szkoły, żłobki, przedszkola. Dwa to jest budownictwo mieszkaniowe. Tu znowu mamy dwa strumienie, bo to są zarówno obiekty komunalne, jak i budownictwo społeczne – mówi agencji Newseria Kamil Kowalczyk, członek zarządu Unihouse. 

W budownictwie modułowym wykorzystuje się moduły – lekkie konstrukcje o różnych wielkościach i wyposażeniu. Mogą być wykonane z różnych materiałów, zależnie od przeznaczenia i technologii producenta, np. drewna, stali, betonu i keramzytobetonu. Produkcja modułów odbywa się przy częściowej automatyzacji, w halach, w kontrolowanych warunkach, więc jest możliwa przez cały rok w przeciwieństwie do tradycyjnego procesu budowlanego. Prefabrykacja może być wykorzystana zarówno w budownictwie mieszkaniowym – szczególnie do tworzenia mieszkań na wynajem o umiarkowanym czynszu w ramach społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM), jak i obiektów użyteczności publicznej – przedszkoli, żłobków czy też szkół. 

Jak wynika z raportu opublikowanego przez Spectis „Budownictwo modułowe w Polsce 2025–2030”, w 2023 roku wartość rynku utrzymała się na poziomie 4,8 mld zł. W 2024 roku szacunkowo wzrosła do 5,1 mld zł, a w tym roku prognozowany jest dalszy, bardziej dynamiczny wzrost. Zainteresowanie budownictwem modułowym jest zauważalne w skali całego kraju, w tym w samorządach. 

– W ogólnym ujęciu produkcji budowlano-montażowej sektor prefabrykacji wynosi około 2 proc. W mojej opinii w samorządach jest to wskaźnik dużo wyższy. Oceniłbym go bliżej granicy 5 lub 6 proc., ponieważ widzimy, że samorządy chętniej sięgają po metody prefabrykacji. Wiedzą, że dzięki temu otrzymują lepszy produkt, angażują mniej ludzi do nadzoru projektu. Tak naprawdę większość prac wykonuje za nich zakładowa kontrola produkcji, która czuwa nad każdym etapem procesu – mówi Kamil Kowalczyk. 

Wśród czynników wspierających proces dalszego rozwoju rynku budynków modułowych, jak wynika z raportu Spectis, są między innymi solidne długoterminowe fundamenty makroekonomiczne polskiej gospodarki, utrzymujący się niedobór mieszkań w Polsce na tle średniej unijnej, wzrost zainteresowania wśród Polaków budownictwem mieszkaniowym czy też rosnąca presja na skrócenie procesu budowy. Teraz także środki z Krajowego Planu Odbudowy stymulują rozwój budownictwa modułowego. Programy finansowane z Funduszu Odbudowy UE obejmują m.in. wsparcie zielonej transformacji, zrównoważonego rozwoju oraz poprawę infrastruktury technicznej i społecznej (w tym m.in. budowę nowych mieszkań i modernizację już istniejących). Do tej pory (dane na kwiecień 2025 br.) do wsparcia z funduszy KPO zakwalifikowano 6302 mieszkania.

Dofinansowanie z KPO obejmuje m.in. tworzenie mieszkań na wynajem z udziałem gminy lub związku międzygminnego (SIM, TBS), jak również mieszkań komunalnych. Warunkiem jest zakończenie inwestycji do 31 sierpnia 2026 roku. Wybudowanie budynku w tak krótkim czasie z wykorzystaniem tradycyjnych technologii może się okazać niemożliwe, stąd też rozwiązaniem ma być budownictwo modułowe.

– Samorządy muszą rozliczyć inwestycje w bardzo krótkim czasie, więc bardzo chętnie sięgają po prefabrykację. Ostatnio podpisaliśmy umowę na budowę 95 mieszkań w Będzinie, poprzez spółkę SIM Zagłębie, której właścicielem jest kilkanaście gmin – właśnie z Zagłębia, z metropolii. W ciągu tak naprawdę roku mamy dostarczyć ok. 10 tys. m powierzchni całkowitej. Nie byłoby to do osiągnięcia z wykorzystaniem innej technologii. Ponadto dzięki prefabrykacji zamawiający mógł sięgnąć po dodatkowe dofinansowanie, jeżeli dobrze pamiętam, rzędu 12 mln zł – wskazuje Kamil Kowalczyk. 

Budynki modułowe są energooszczędne, wpisują się więc w nowoczesne standardy zrównoważonego budownictwa. W praktyce oznacza to, że mogą osiągać wskaźnik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) na poziomie poniżej 52 kWh/mkw./rok. Tym samym spełniają warunki pozyskania dodatkowego finansowania z KPO. Moduły są budowane i wykonane z myślą o minimalizacji wpływu na środowisko. 

– W domach sortujemy odpady na cztery frakcje, a my na produkcji sortujemy je na 16 frakcji i z tego tak naprawdę 80 proc. podlega ponownemu użyciu lub recyklingowi. Podobnie jest w przypadku ilości generowanych odpadów. Jesteśmy w stanie zejść do kilkudziesięciu kilogramów odpadów na metr kwadratowy. Ten aspekt samorządy tak naprawdę dopiero odkrywają – mówi ekspert Unihouse. – Po drugie, to oczywiście efektywność energetyczna Standardowo nasze produkty mają wskaźniki przewyższające te wynikające z warunków technicznych. Praktycznie obligatoryjnie badamy wszystkie budynki na szczelność powietrzną tych obiektów. I to jest jeden z kluczowych aspektów związanych z efektywnością energetyczną.

Energooszczędność, która wynika z zastosowania materiałów termoizolacyjnych, przekłada się na niższe koszty eksploatacji budynków. Dzięki temu samorządy mogą zaproponować niższy czynsz lokatorom mieszkań budynków komunalnych i społecznych. Popularność budownictwo modułowe zawdzięcza również temu, że za pomocą modułów można budować zarówno kawalerki, jak i lokale, których metraż przekracza ok. 100 mkw.