Ponad 1,2 tys. projektów związanych z zieloną transformacją miast. BGK podpisał już umowy na 6,4 mld zł

Już ponad 1,2 tys. wniosków wpłynęło do BGK na pożyczkę wspierającą zieloną transformację miast. Ich łączna wartość przekracza 6,4 mld zł. W ramach całego programu polskie samorządy i spółki komunalne mogą zyskać 40 mld zł w ramach preferencyjnych pożyczek. W marcu BGK podpisało osiem umów na zielone transformacje z czterema samorządami. W Szczytnie środki umożliwią rekultywację ścisłego centrum miasta z uwzględnieniem zabytkowej wieży ciśnień.

– Mamy 40 mld zł, po które samorządy mogą składać wnioski od 2 mln zł. Nie ma górnej granicy. Są też mniejsze projekty, ponieważ to samorządy decydują, jakiej wielkości projekty kumulują w jeden wniosek na 2 mln zł, czyli tak naprawdę mówimy o finansowaniu niewielkich projektów związanych z transformacją miast – mówi agencji Newseria prof. Marta Postuła, pierwsza wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego. – Dodatkowo są też środki z Krajowego Planu Odbudowy w zakresie termomodernizacji i związane z polityką mieszkaniową, powiązane z Funduszem Dopłat.

Pożyczka wspierająca zieloną transformację miast jest finansowana ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Środki można przeznaczyć na przykład na sfinansowanie projektu przyczyniającego się do redukcji negatywnego oddziaływania ludzi na środowisko oraz prowadzącego do neutralności klimatycznej. To np. rozwój odnawialnych źródeł energii, tworzenie zielonej infrastruktury czy termomodernizacja.

Pożyczka pokryje 100 proc. inwestycji, a koszt finansowania wynosi 0 proc. W przypadku JST istnieje możliwość umorzenia 5 proc. kwoty kapitału pożyczki.

– Dzięki temu jednostki samorządu terytorialnego będą mogły realizować również inne projekty. Uwalniają się bowiem możliwości związane z tym, że środki pochodzące z Krajowego Planu Odbudowy są niejako poza limitem, również bankowym – tłumaczy prof. Marta Postuła.

KPO dla Polski wystartowało w grudniu 2023 roku z dwuletnim opóźnieniem. To spowodowało, że na składanie wniosków i realizację projektów zostało mniej czasu. Umowę o pożyczkę wspierającą zieloną transformację miast można zawrzeć z BGK do 31 sierpnia 2026 roku. Wypłaty środków i realizacje inwestycji muszą się zakończyć najpóźniej do 31 grudnia 2030 roku. Pożyczka może sfinansować także projekty rozpoczęte, a nawet zakończone, o ile ich realizacja nie rozpoczęła się przed 1 lutego 2020 roku.

– Pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy jest bardzo dużo, problemem jest to, że z opóźnieniem weszliśmy w realizację tego programu, a deadline jest w sierpniu 2026 roku, więc trzeba będzie przyśpieszać procesy podpisywania umów. Jestem głęboko przekonany, że samorządy, ale również przedsiębiorcy skorzystają i wykorzystamy to, co mamy do dyspozycji – przekonuje Jacek Protasiewicz, europoseł z Koalicji Obywatelskiej.

Z danych BGK wynika, że w ramach programu pożyczek wspierających zieloną transformację miast wpłynęło 1260 wniosków od ok. 300 podmiotów na łączną kwotę 6,4 mld zł.

3 marca przedstawiciele BGK podpisali osiem umów z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego i spółek komunalnych z czterech województw. Blisko 38 mln zł przyczyni się do realizacji potrzeb mieszkańców sześciu miejskich gmin.

– Podpisane umowy pokazują, jak szeroki jest wachlarz tego, co może być sfinansowane ze środków zielonej transformacji miast. Od instalacji wodno-kanalizacyjnych, przez rewitalizację starszych budynków, przebudowę chodników, po wielkie projekty, które wkrótce będziemy podpisywać z dużymi miastami dotyczące transportu miejskiego – zapowiada prof. Marta Postuła.

Pożyczki udzielane ze środków KPO przyczynią się do poprawy jakości wody i zmniejszenia zanieczyszczenia wód gruntowych, wymiany oświetlenia zewnętrznego na energooszczędne i poprawy bezpieczeństwa pieszych. W Kowalewie Pomorskim dzięki środkom będzie można sfinansować drugi etap adaptacji zabytkowego budynku sądu na Szkołę Muzyczną I stopnia.

– Miliardy euro trafiają do naszego kraju, nie tylko na największe inwestycje, ale też takie, które były wyczekiwane przez lata. Mam tu na myśli chociażby rewitalizację wieży ciśnień w Szczytnie. Dwadzieścia sześć lat nikt nie mógł sobie z tym poradzić i dopiero pieniądze z KPO pozwolą zrewitalizować ten teren i dostosować go do potrzeb mieszkańców – tłumaczy Jacek Protasiewicz.

W Szczytnie pożyczka z BGK umożliwi rekultywację ścisłego centrum miasta z uwzględnieniem zabytkowej wieży ciśnień. Na ten cel trafi 18 mln zł.

– To rewitalizacja wieży ciśnień, która obecnie straszy i jest niechlubną wizytówką naszego miasta, ale również terenów dookoła. Czyli najpierw rozbieramy niedokończoną dobudówkę, tworzymy biologicznie aktywną przestrzeń, rewitalizujemy wieżę, na której zagoszczą ogrody wertykalne. Cały teren wokół wieży będzie zagospodarowany, stworzymy camper park, parking, plac wielofunkcyjny, wszystko w kanonie ekologicznym z odzyskaniem wody deszczowej. Powstanie zbiornik retencyjny otwarty z fontanną, mała architektura, wiele zieleni, drzew, również na parkingu będą carporty, czyli wiaty z panelami fotowoltaicznymi, które pozwolą w przyszłości również zbilansować energetycznie budynek – mówi Stefan Ochman, burmistrz Szczytna.

Raport Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR „Raport o stanie polskich miast. Środowisko i adaptacja do zmian klimatu” wskazuje, że w miastach kumuluje się szereg zjawisk związanych z negatywnym oddziaływaniem człowieka na środowisko – zanieczyszczenie powietrza, zjawisko wysp ciepła czy niedobór powierzchni biologicznie czynnych, które zapewniałyby odpowiednią retencję wód opadowych. Przygotowanie miast na skutki zmian klimatycznych jest dziś centralnym zagadnieniem polityki miejskiej na każdym poziomie zarządzania.

– Nasze rozwiązania w zakresie zielonej transformacji są bardzo ważne, ponieważ przede wszystkim zwiększają komfort mieszkańców, a jesteśmy miastem, które stawia na jakość życia mieszkańców. Chcemy być miastem z czystym powietrzem, które stawia na ekologię i jest przykładem dla innych miast, w jaki sposób można realizować inwestycje – zapowiada Stefan Ochman.