Nowy pakiet sankcji wobec Rosji wchodzi w życie. Zapowiadanych jest szereg kolejnych, również wobec Białorusi [DEPESZA]
W niedzielę szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen poinformowała o kolejnych sankcjach nałożonych przez UE i kraje sojusznicze na Rosję. Jednym z nich jest określane jako „opcja atomowa” odcięcie agresora od międzynarodowego systemu SWIFT. W opinii ekspertów Polskiego Instytutu Ekonomicznego może się to okazać niewystarczające, bo tylko tymczasowo zdestabilizuje działanie rosyjskiego systemu bankowego. Zdaniem PIE potrzebne jest również zamrożenie aktywów rosyjskich oligarchów oraz zakaz transakcji w euro dla rosyjskich banków. Podobne sankcje powinny objąć także Białoruś. Prace nad nimi zapowiedziała już przewodnicząca KE.
– [Decyzja o odcięciu Rosji od systemu SWIFT] to mocne uderzenie wizerunkowe, które postawi Rosję na równi z Iranem wykluczonym z systemu w 2012 roku. Wprowadzi chaos w rosyjskim systemie finansowym, ale będzie miało tylko krótkookresowe skutki gospodarcze. Po chwilowym przestoju Rosja zastąpi SWIFT innym systemem, np. wewnętrznym SPFS bądź chińskim CIPS. Konieczne są sankcje finansowe wobec rosyjskich i białoruskich oligarchów – mówi cytowany w komunikacie Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Wykluczenie z systemu SWIFT – czyli międzynarodowej sieci międzybankowej służącej do wymiany informacji o zagranicznych zleceniach przelewu – jest przez ekspertów uważane za „opcję atomową”, czyli najbardziej znaczącą sankcję, jaką Zachód może nałożyć na Rosję w odpowiedzi na jej zbrojną napaść na Ukrainę. Początkowo sprzeciwiały się temu m.in. Niemcy, ale w sobotę późnym wieczorem szefowa Komisji Europejskiej potwierdziła informację o zmianie decyzji. Z systemu SWIFT, jak informuje PIE, korzysta 314 instytucji finansowych w Rosji, a za jego pośrednictwem wykonywanych jest 390 mln poleceń zapłaty rocznie, czyli 1,5 mln w ciągu dnia roboczego. Jak wyjaśniają eksperci Instytutu, odłączenie od SWIFT-a oznacza, że te operacje muszą zostać wykonane w sposób ręczny, np. przez zlecenia telefoniczne. To z kolei wiąże się ze znacznym wydłużeniem czasu obsługi transakcji finansowych i utrudni rosyjski eksport i import.
– SWIFT to jedynie system wspomagający przeprowadzanie transakcji. Wykluczenie nie oznacza zakazu handlu z rosyjskimi bankami ani zamrożenia ich aktywów – takie sankcje wprowadziła dotychczas Wielka Brytania oraz USA. Stany Zjednoczone odcięły największe rosyjskie banki od transakcji w dolarach (...) Dopiero zamrożenie kont rosyjskich elit może zmniejszać poparcie dla eskalacji konfliktu militarnego. Konieczny jest także zakaz przeprowadzania transakcji w euro – analogiczny do sankcji ogłoszonych przez USA jeszcze w czwartek, w dniu inwazji. Sankcje europejskie są znacznie bardziej istotne niż amerykańskie z uwagi na fakt, że w ostatnich latach Rosja odchodziła od finansowania handlu zagranicznego dolarami na rzecz euro – podkreśla dyrektor PIE.
W pakiecie kolejnych sankcji przyjętych przez UE w piątek, 25 lutego znalazły się również inne propozycje dotyczące rynków finansowych. UE ograniczyła m.in. możliwość zakupu długu lub akcji dla rosyjskich podmiotów państwowych, w tym spółek zbrojeniowych i banków. Chce także przeciwdziałać przekazywaniu kapitału rosyjskiego do UE z rajów podatkowych. Ursula von der Leyen zaproponowała również zamrożenie aktywów rosyjskiego banku centralnego.
Analitycy ING Banku Śląskiego wskazują, że od strony finansowej Rosja przygotowywała się do sankcji już od wielu lat.
– W 2014 roku, kiedy na Rosję nałożono sankcje za inwazję na Krym, miała ona deficyt budżetu państwa na poziomie 1,1 proc. PKB, dzisiaj ma lekką nadwyżkę. Obecnie Rosja zgromadziła także więcej rezerw w tzw. Państwowym Funduszu Majątkowym, dzisiaj to ponad 11 proc. PKB, w 2014 roku to było niecałe 8 proc. PKB. O połowę spadła także relacja całkowitego długu zagranicznego Rosji w relacji do rezerw walutowych, jakie posiada rosyjski bank centralny. Łącznie oznacza to, że Rosja w 2022 roku istotnie mniej zależy od finansowania zagranicznego i relacji z międzynarodowymi rynkami finansowymi oraz mniej polega na handlu z Zachodem. Rosyjskie banki istotnie zmniejszyły także dług zagraniczny – wyjaśniają eksperci ING.
Ich zdaniem odcięcie przedsiębiorstw, osób fizycznych, ale też banków komercyjnych od międzynarodowych rynków będzie bardziej dotkliwe.
– Paniczne reakcje utrzymują się na rosyjskim rynku detalicznym. Waluta z kont wypłacana jest w zasadzie jedynie na zamówienie (trzeba czekać co najmniej dobę). Obsługa kont bankowych poprzez mobilne aplikacje jest mocno utrudniona (m.in. związane jest to z atakami hakerskimi na banki), a ponadto właściciele kart płatniczych wydanych przez banki objęte sankcjami zostali odcięci od transakcji z zagranicą – komentuje Iwona Wiśniewska z Ośrodka Studiów Wschodnich w swojej analizie „Kolejne zachodnie sankcje przeciwko Rosji”.
UE szacuje, że przyjęte do tej pory sankcje dotkną ok. 70 proc. sektora bankowego i kluczowych przedsiębiorstw państwowych. Nowy pakiet rozszerzył bowiem zakres towarów, technologii i usług, które są objęte zakazem eksportu do Rosji. W opinii Piotra Araka z PIE Zachód powinien dodatkowo nakłaniać dostawców kluczowych dla funkcjonowania rosyjskiej gospodarki produktów do rezygnacji z tych transakcji, proponując im system rekompensat.
– Unijne sankcje uderzyły przede wszystkim w fundamenty rosyjskiego transportu lotniczego. Decyzja o wstrzymaniu świadczenia dla niego wszelkich usług (w tym leasingowych i remontowych) powoduje, że użytkowane w Rosji samoloty wyprodukowane w Europie (głównie chodzi o sprzęt Airbusa; w rosyjskim parku samolotowym ok. 55 proc. jednostek jest leasingowanych od międzynarodowych koncernów) powinny albo wrócić do leasingodawców, albo stracić możliwość korzystania z usług serwisowych. Jeśli, zgodnie z zapowiedziami, do tych sankcji przyłączą się również USA (Boeing), rosyjski transport lotniczy będzie właściwie sparaliżowany – mówi Iwona Wiśniewska.
Tym bardziej że już prawie cała Europa wprowadziła zakaz lotów dla rosyjskich linii lotniczych, również samolotów prywatnych. Jako pierwsze na ten krok zdecydowały się m.in. Wielka Brytania, Polska oraz Czechy. Na sankcjach Zachodu ucierpi także sektor naftowy, jeden z najważniejszych dla rosyjskiej gospodarki. Jak podkreśla ekspertka OSW, wydłuży się czas realizowania rozpoczętych inwestycji oraz modernizacji infrastruktury, a także wzrosną koszty takich przedsięwzięć.
Czytaj także
- 2025-06-03: Luka cyrkularności w Polsce wynosi 90 proc. Jesteśmy dopiero na początku drogi do obiegu zamkniętego
- 2025-06-04: Rynek nieprzygotowany do wdrożenia systemu kaucyjnego. Może się opóźnić nawet o kilka miesięcy
- 2025-05-28: UE przywraca ograniczenia handlowe z Ukrainą. Trwają negocjacje ws. długoterminowych ram
- 2025-05-23: Kolejne 9 mld zł trafi na budowę i modernizację sieci energetycznych. Inwestycje pomogą wyeliminować ryzyko blackoutu
- 2025-05-30: Środowisko medyczne chce większych kar za napaść na pracowników ochrony zdrowia. Zjawisko agresji słownej i fizycznej się nasila
- 2025-05-28: Interakcja z firmą jest dla klientów równie ważna jak jej produkty. Biznes wykorzystuje do tego AI
- 2025-06-03: Zaufanie do UE deklaruje 58 proc. Polaków. Większość Europejczyków postrzega ją jako stabilne miejsce na tle niespokojnego świata
- 2025-05-12: Zmiany w obowiązku magazynowania gazu mogą obniżyć ceny surowca. To pomoże się przygotować do sezonu zimowego
- 2025-05-08: J. Scheuring-Wielgus: Napięcia geopolityczne wymagają silniejszego zjednoczenia państw Europy. To lekcja z II wojny światowej
- 2025-05-20: Rosyjskie surowce przestaną płynąć do UE. Spóźniony, ale ambitny i istotny plan ma być wdrożony do 2027 roku
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Handel

Branża materiałów budowlanych ostrzega przed rosnącym importem ze Wschodu. Rząd zapowiada działania w tym kierunku
Polscy przedstawiciele branży materiałów budowlanych są zaniepokojeni skalą importu wyrobów spoza Unii Europejskiej. Postępujące uzależnienie europejskiego rynku od dostaw z krajów o niższych standardach środowiskowych, pracowniczych i jakościowych skutkuje nie tylko osłabieniem jego konkurencyjności, spadkiem krajowej produkcji i redukcją miejsc pracy, ale również ucieczką emisji CO2. Branża apeluje więc o wprowadzenie zmian w zakresie handlu, w tym o wyrównanie stawek celnych na materiały budowlane. Rząd zapowiada podjęcie działań, które będą wspierać krajową branżę.
Ochrona środowiska
Rusza ważna inwestycja w Ustce. Nowa baza będzie zapleczem serwisowym dla morskich farm wiatrowych [AUDIO]

Wystartowały prace przy budowie bazy operacyjno-serwisowej w Ustce. Inwestycja będzie zapleczem dla obsługi morskiej farmy wiatrowej, którą PGE buduje na Bałtyku wraz z duńską firmą Ørsted. Uruchomienie Baltica 2 zaplanowane jest na 2027 rok. Baza ma także potencjał, by obsługiwać kolejne projekty morskie PGE. Będzie mieć znaczenie nie tylko dla rozwoju offshore w Polsce, lecz także dla samego regionu.
Handel
Rynek nieprzygotowany do wdrożenia systemu kaucyjnego. Może się opóźnić nawet o kilka miesięcy

Zdaniem przedstawicieli Polskiej Federacji Producentów Żywności Polska nie jest jeszcze przygotowana na wprowadzenie systemu kaucyjnego 1 października br. Za główny powód opóźnień podają brak licencji, które mogą powodować potężne straty finansowe. Eksperci wskazują, że system może ruszyć z kilkumiesięcznym opóźnieniem, co spowoduje chaos zarówno wśród konsumentów, jak i w handlu.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.