Innowacje z obszaru diagnostyki i pozyskiwania wodoru wśród Polskich Produktów Przyszłości. Nagrodzone projekty mogą się stać polską wizytówką za granicą

Projekty związane z wytwarzaniem wodoru, przetwarzaniem odpadów czy innowacyjną diagnostyką chorób – to tylko część nagrodzonych w tegorocznym konkursie Polski Produkt Przyszłości, który PARP i  NCBR organizują już od 25 lat. Do jubileuszowej edycji zgłoszono prawie 150 nowatorskich projektów, stworzonych przez polskie uczelnie i przedsiębiorców, które mają potencjał, aby podbić polski i globalny rynek i stać się polską wizytówką za granicą. 

– Poziom 25. gali Polski Produkt Przyszłości jest niesamowity: 148 pomysłów zgłoszonych w zakresie biotechnologii, medycyny, optyki, przetwórstwa przemysłowego to innowacje, kreatywność przedsiębiorców i polskiej nauki na skalę światową – mówi agencji Newseria Biznes Dariusz Budrowski, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. – Polski Produkt Przyszłości to produkt, który ma już potencjał wdrożeniowy. To nie jest sam zamysł, ale już projekt pilotażowy albo wdrożony do przemysłu, który należy promować. I tym właśnie się zajmujemy.

Najwięcej zgłoszeń (129) wpłynęło w tym roku bezpośrednio od przedsiębiorców. Przyjęto też dziewięć zgłoszeń od instytucji nauki i szkolnictwa wyższego (uczelnie, instytuty naukowe i badawcze etc.) oraz 10 projektów będących efektem wspólnych prac przedsiębiorców i naukowców. W trakcie ich oceniania pod uwagę wzięto m.in. poziom innowacyjności i przydatność dla użytkowników końcowych, potencjał rynkowy, poziom zaawansowania prac nad produktem, strategię wprowadzenia produktu na rynek, a także jego wpływ na środowisko. Dodatkowo punktowano także posiadane patenty i zgłoszenia patentowe.

W kategorii „produkt przyszłości przedsiębiorcy” kapituła za najlepszy uznała EndoRNA qRT-PCR test, umożliwiający szybką diagnozę endometriozy, opracowany przez spółkę Diagendo.

– Nasz test skraca cały proces diagnostyczny z kilku lat do zaledwie miesiąca. Jest już właściwie wdrożony, ponieważ jest wyrobem do diagnostyki in vitro, posiada odpowiednie certyfikaty i od połowy maja br. będzie dostępny w pierwszej sieci Diagnostyka – mówi dr Ilona Kalaszczyńska, wiceprezes zarządu Diagendo. – Ta nagroda daje nam jednak paliwo do dalszego działania i uświadczyła nas w przekonaniu, że nie każde odkrycie zostaje na uniwersytecie. Może być wdrożone, choć jest to oczywiście okupione ogromem pracy.

W kategorii „produkt przyszłości instytucji szkolnictwa wyższego i nauki” nagrodę główną otrzymał Instytut Wysokich Ciśnień PAN za bezpieczny, hybrydowy zasobnik wodoru o wysokiej gęstości zmagazynowanej energii z ciągłym monitorowaniem szczelności. Nowatorska konstrukcja zbiornika ma odpowiadać na coraz większe zapotrzebowanie na paliwo nowej generacji, jakim jest wodór.

– Cechą tego zbiornika jest to, że posiada dwie komory: zewnętrzną i wewnętrzną. Zewnętrzna jest wypełniona wodorem, choć może być to też inny gaz, i obciska wewnętrzną komorę. Ciśnienie tego obciskania jest rzędu 300–400 barów, więc wewnętrzny zbiornik może wtedy pracować na dużo wyższych ciśnieniach – tłumaczy dr inż. Andrzej Morawski, kierownik laboratorium Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk. – Ten produkt został zaprojektowany do przetrzymywania wodoru z myślą o samochodach i jest już opatentowany. Jak dotąd powstało kilkanaście sztuk, ale chcemy, żeby szybko trafił na rynek, do zakładów przemysłowych, które będą w stanie wyprodukować większą ich liczbę. W tej chwili szukamy kogoś, kto się tego podejmie.

Jak wskazuje, zespół, który odpowiada za stworzenie zwycięskiego produktu, jest mały – składa się z trzech osób i kilku techników. Nagroda przyznana w konkursie Polski Produkt Przyszłości pomoże go rozbudować i przyspieszyć rozwój tej technologii.

W kategorii „wspólny produkt przyszłości instytucji szkolnictwa wyższego i nauki oraz przedsiębiorcy” nagrodę główną otrzymało z kolei rozwiązanie opracowane przez spółkę W2H2 oraz Politechnikę Gdańską. Umożliwia ono utylizację niesortowanych odpadów przemysłowych lub komunalnych do postaci karbonizatu (ok. 60 proc. węgla) i odzysk energii w postaci gazu o dużej zawartości wodoru.

– Celem było wydobycie jak największej ilości energii z czegoś, co jest odpadem, z którym już nic nie da się zrobić. W Polsce na wysypiskach leży bowiem około miliona ton węglowodorów, w których tkwi dużo energii. Można ją z nich wyciągnąć i wykorzystać – mówi prof. dr hab. inż. Bogusław Kusz z Politechniki Gdańskiej, jednocześnie współwłaściciel W2H2. – Nasz pomysł polega na tym, żeby metodą pirolizy te niepotrzebne odpady zamienić na wodór, który w przyszłości będzie potrzebny np. do zasilania samochodów i autobusów. To jest paliwo bezemisyjne i jeżeli będziemy mogli je produkować z niepotrzebnych odpadów, to będzie nam się żyło lepiej i czyściej. Potencjał jest olbrzymi, ponieważ chcemy, aby takie instalacje powstały w każdym średnim i większym mieście, gdzie są sortownie i wysypiska śmieci.

W każdej z kategorii główna nagroda dla laureata wyniosła 100 tys. zł. Oprócz niej przyznano również po kilka wyróżnień wartych 25 tys. zł. Wśród wyróżnionych znalazły się m.in. projekty związane z wytwarzaniem i przechowywaniem alternatywnych źródeł energii oraz innowacyjną diagnostyką chorób. W sumie do zwycięzców trafiły nagrody o wartości 500 tys. zł. Konkurs został sfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, a patronatem objęły go m.in. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Konkurs Polski Produkt Przyszłości jest organizowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) już od 25 lat. Jego celem jest wyłonienie i promocja najciekawszych i najbardziej innowacyjnych produktów, które mają potencjał, aby odnieść rynkowy sukces i stać się polską wizytówką za granicą.

– Produkty wyróżnione w poprzednich edycjach tego konkursu zostały skomercjalizowane i zawojowały nie tylko rynek krajowy, ale i światowy – mówi Dariusz Budrowski.

W dotychczasowych 25 edycjach do konkursu Polski Produkt Przyszłości zostało zgłoszonych w sumie ponad 1,6 tys. innowacji z niemal każdej branży, z czego ponad 230 zostało wyróżnionych i z powodzeniem wprowadzonych na rynek. W tym gronie jest m.in. spółka VIGO System, której nagrodzony projekt pt. „Nowa generacja detektorów promieniowania średniej i dalekiej podczerwieni pracujących bez chłodzenia kriogenicznego” przyczynił się do eksploracji kosmosu. Wyprodukowane przez firmę detektory podczerwieni znalazły się na wyposażeniu łazika marsjańskiego Curiosity, który w 2012 roku wylądował na Marsie, a także lądownika Schiaparelli, który cztery lata później dotarł do powierzchni Marsa w ramach misji badawczej ExoMars. Innym znanym przykładem nagrodzonego rozwiązania jest m.in. Bin-e – inteligentny kosz, który automatycznie rozpoznaje, segreguje oraz kompresuje śmieci dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji.