Nowe standardy medyczne mają poprawić bezpieczeństwo kobiet w ciąży z powikłaniami. Zaczną obowiązywać od czerwca

Aktualizacja 03-03-2015, 9:50

2 czerwca wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia ustanawiające nowe standardy opieki nad kobietami w ciąży zagrożonej. Mają one zwiększyć bezpieczeństwo pacjentek, ich dzieci i personelu medycznego. Standardy określać będą postępowanie w takich przypadkach jak krwotok śródporodowy i okołoporodowy, ciąża bliźniacza, poród przedwczesny, nadciśnienie tętnicze oraz opiekę nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych.

Zdaniem ekspertów w Polsce stale poprawia się jakość opieki okołoporodowej. Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2010 roku współczynnik umieralności okołoporodowej wynosił prawie 9 promila, w 2014 natomiast spadł do 5,7 promila. Bezpieczeństwo rodzącej i płodu zwiększyć ma Rozporządzenie Ministra Zdrowia wprowadzające nowe standardy opieki nad kobietami w ciąży zagrożonej. Dotyczyć  będą pięciu sytuacji medycznych: krwotoku śródporodowego i okołoporodowego, opieki nad ciężarną w ciąży bliźniaczej, porodu przedwczesnego, nadciśnienia związanego z ciążą oraz stanów zagrożenia niedotlenieniem wewnątrzmacicznym.

– Dodatkowo w standardach zostały ujęte zasady postępowania w przypadku niepowodzeń położniczych takich jak poronienie, utrata ciąży, obumarcie płodu, urodzenie dziecka chorego, niezdolnego do życia i śmierć noworodka. Położony jest nacisk głównie na sferę organizacyjną i na zapewnienie odpowiedniego wsparcia i godnych warunków przejścia przez tę trudną życiowo sytuację – mówi agencji informacyjnej Newseria prof. Mirosław Wielgoś, konsultant krajowy ds. perinatologii.

Te warunki to m.in. zapewnienie opieki psychologa i odizolowanie pacjentki, która straciła dziecko od pozostałych matek. Eksperci są zdania, że standardy przyczynią się do poprawy diagnostyki, możliwości wdrożenia profilaktyki lub odpowiedniej terapii, jak również zapewnienia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, np. wskazanie ośrodka odpowiedniego do opieki nad konkretną pacjentką.

Kobiety zyskają także możliwość kompleksowej opieki medycznej. Istotne jest ujęcie w ramach standardów zasad profilaktyki – pomagają one bowiem uniknąć wielu przyszłych nieprawidłowości, np. porodu przedwczesnego, który stanowi 6 proc. wszystkich porodów rocznie, i jest przyczyną 80 proc. przypadków umieralności dzieci podczas porodu.

– W przypadku krwotoków duże znaczenie ma podejmowane działanie, bo nie tylko chodzi o życie matki, ale także zdrowie i zachowanie płodności. Stosowanie profilaktyki zmniejszy ryzyko chociażby okołoporodowego usunięcia macicy – mówi doc. Dorota Bomba-Opoń, ginekolog-położnik, Uniwersyteckie Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Polska jest pierwszym krajem w Europie, który wprowadza tego rodzaju standardy drogą Rozporządzenia Ministra Zdrowia. Jego autorzy mają nadzieję, że staną się one wzorem dla innych państw Europy Zachodniej. Zapewniają także, że standardy określają minimalny poziom opieki – nie zwalniają one więc szpitali położniczych z dążenia do dodatkowego ulepszania opieki nad ciężarnymi.

Nowe zasady postępowania z pacjentką zawarte będą w karcie przebiegu ciąży. Będą w niej wszystkie informacje dotyczące opieki przedporodowej, m.in. przeprowadzone badania i odbyte kontrole lekarskie.

– Taka karta przebiegu ciąży to też edukacja ciężarnych. Patrząc w tę kartę, zastanawiając się nad istniejącymi tam zapisami, pogłębiają swoją wiedzę i konfrontują to pytając lekarza czy położną albo szukając w internecie. Jest to karta pomyślana wielopłaszczyznowo – ma edukować pacjentki, aktywizować położne i mobilizować położników – mówi prof. Stanisław Radowicki, konsultant krajowy ds. ginekologii i położnictwa. 

W przypadku niezastosowania się lekarza do wytycznych zawartych w standardach możliwe jest pociągnięcie go do odpowiedzialności prawnej. Standardy chronią więc pacjentkę, ale i lekarza –  stanowią bowiem podstawę do wydania opinii przez biegłego sądowego. Personel medyczny, który prawidłowo wykonał wszystkie zalecenia nie musi się więc obawiać konsekwencji prawnych. Standardy pozwalają również w szczególnych sytuacjach uzasadnionych dobrem matki i dziecka na odstąpienie od zawartych w nim zasad..

– Jeżeli pacjentka będzie analizować sama przebieg procesu udzielenia świadczenia, może dojść do wniosku, że było odstępstwo od określonego standardu. Jeżeli to odstępstwo nastąpiło przez nagłą sytuację, zaistniałą w toku rozwoju sytuacji położniczej, wówczas lekarz po odnotowaniu w dokumentacji medycznej i uzasadnieniu będzie mógł od niego odstąpić – mówi Wojciech Wojtal, prawnik, ekspert ds. prawa medycznego.

Nowe standardy opieki nad kobietą w ciąży zagrożonej obowiązywać będą od 2 czerwca 2016 roku.