Rozwój sztucznej inteligencji drastycznie zwiększa zapotrzebowanie na energię. Rozwiązaniem są zrównoważone centra danych

Centra danych to jeden z dynamicznie rozwijających się, ale przy tym energochłonnych sektorów gospodarki. Prognozy PMR wskazują, że do 2030 roku operatorzy w Polsce będą dysponować centrami danych o mocy przekraczającej 500 MW, co oznacza, że wzrośnie ona ponad trzykrotnie względem 2024 roku. Przyspieszona cyfryzacja i dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji sprawiają, że w ciągu kilku następnych lat zużycie energii elektrycznej w centrach danych tylko w Europie wzrośnie o 66 proc. Dlatego coraz więcej firm sięga po zrównoważone rozwiązania i energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych.

– Perspektywy rozwoju centrów danych w Polsce są ogromne. Napędzać je będzie zapotrzebowanie na coraz większą moc obliczeniową oraz rozwiązania AI dostępne lokalnie na terenie Polski – ocenia w rozmowie z agencją Newseria Tomasz Sobol, marketing development manager CEE w OVHcloud.

Według danych PMR w 2023 roku całkowita moc dostępna na rynku komercyjnych usług data center w Polsce wynosiła blisko 173 MW. Poprzednie trzy lata przyniosły podwojenie zasobów mocy, a rekordowy był 2023 rok z dynamiką na poziomie 43 proc. Prognozy PMR wskazują na niemal potrojenie mocy polskiego rynku centrów danych w latach 2024–2030, z 173 MW do ponad 500 MW. Przyrost ten będzie większy, niż sugerowałby wzrost powierzchni netto centrów danych.

– Centra danych będą zwiększały swoją powierzchnię na różnego rodzaju potrzeby obliczeniowe dla klienta końcowego. Będzie to wykorzystywane do różnego rodzaju obliczeń, zwłaszcza że Polska się cyfryzuje, coraz bardziej wykorzystuje rozwiązania internetu rzeczy, które generują rosnącą ilość danych. Te dane są przetwarzane co prawda brzegowo, ale to centra danych odpowiadają za największą część obliczeniową. Biznes generuje ich coraz więcej, w związku z tym centra danych będą się rozwijały – tłumaczy Tomasz Sobol.

Jak wskazuje PMR, Polska jest znaczącym ośrodkiem data center w regionie środkowoeuropejskim oraz zdecydowanie największym i najbardziej dynamicznie rosnącym rynkiem. Na polskim rynku są już obecni liderzy światowego rynku data center, hiperskalerzy oraz finansowi (fundusze i banki inwestujące w branży). W 2023 roku wskaźnik wynajętej powierzchni w relacji do dostępnej dla całego rynku po raz pierwszy był wyższy dla największych obiektów niż średnia rynkowa.

– Jesteśmy najdalej wysuniętym na wschód przyczółkiem i centra danych, które znajdują się w Warszawie czy Krakowie, przetwarzają ogromną ilość danych dla klientów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, ale także Europy Zachodniej i USA. Jesteśmy już atrakcyjnym hubem, co widać po inwestycjach graczy z Ameryki, ale też europejscy gracze, tacy jak OVHcloud, inwestują w ten rynek. Europa Wschodnia ma ogromny potencjał wzrostu, co widać po liczbie start-upów – przekonuje ekspert OVHcloud.

Szacuje się, że proste wyszukiwanie w wyszukiwarce Google zużywa ok. 0,3 MWh energii elektrycznej. Operacja z wykorzystaniem programu ChatGPT zużywa już od 1,8 do 3 MWh. Rozwój sztucznej inteligencji powoduje więc duży wzrost zapotrzebowania na energię ze strony centrów danych. Raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej przewiduje, że popyt na całym świecie wzrośnie ponad dwukrotnie do 2030 roku do około 945 terawatogodzin (TWh), a w samej tylko Europie wzrośnie o 66 proc. do 113 TWh. Oznacza to konieczność dostosowania infrastruktury energetycznej do nowych wymogów.

– Aby centra danych były zielone, należy wykonać mnóstwo rzeczy, zaczynając od tego, aby one nie pochłaniały tak dużej ilości mocy energetycznej jak dotychczas. W tej chwili wyzwaniem dla architektów, którzy projektują centra danych, jest to, jak zbudować obiekt pobierający jak najmniej energii elektrycznej – mówi Tomasz Sobol.

Średnia dla branży wartość współczynnika efektywności zużycia energii (Power Usage Effectiveness – PUE), określającego stosunek całkowitej ilości energii zużywanej przez komputery do energii, która jest do nich dostarczana, wynosi obecnie 1,56. Dla porównania jeszcze w 2007 roku współczynnik ten wynosił 2,5. Dzięki redukcji ilości zużytych komponentów informatycznych, wprowadzeniu innowacji na rzecz bardziej wydajnych systemów chłodzenia, w tym chłodzenia cieczą, a także pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych w firmie OVHcloud ten wskaźnik PUE został obniżony do 1,26.

– Polityką, która jest wprowadzana przez większość dostawców centrów danych, również naszą firmę, jest pozyskiwanie zielonej energii, czyli z fotowoltaiki, farm wiatrowych i – o ile to możliwe – z energetyki atomowej. Co prawda w Polsce jeszcze nie mamy takiej elektrowni, natomiast OVHcloud jest firmą globalną i we Francji korzystamy już też z energii atomowej – wskazuje ekspert OVHcloud.

Część europejskich dostawców usług data center i platform chmurowych w 2021 roku przystąpiła do paktu na rzecz neutralności klimatycznej centrów danych. Zakłada on, że do 2030 roku centra danych mają korzystać w 100 proc. z odnawialnych źródeł energii, a nowo powstałe centra danych w zimnym klimacie muszą osiągać efektywność PUE na poziomie 1,3, a w ciepłym – 1,4.

– W OVHcloud mamy opracowaną trzypoziomową strategię niskiego śladu węglowego: zakresu 1, zakresu 2 i zakresu 3. Dbamy o najniższy ślad węglowy w poborze energii elektrycznej, zamknięty układ produkcji serwerów oraz ich eksploatacji, a także odzyskiwanie komponentów na potrzeby powtórnego ich użycia. W naszej firmie chłodzimy serwery cieczą w układzie zamkniętym, aby tego zasobu używać jak najmniej – tłumaczy Tomasz Sobol.

Perspektywy rozwoju rynku centrów danych były jednym z tematów Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który odbył się w ubiegłym tygodniu w Katowicach.