Poparcie dla UE rekordowo wysokie, mimo wzrostu populizmu. Społeczeństwo oczekuje większego zaangażowania w kwestie bezpieczeństwa

Badanie Parlamentu Europejskiego wskazuje na rekordowe poparcie Europejczyków dla Unii Europejskiej. Ma to związek z rosnącymi zagrożeniami z zewnątrz, czyli np. bliskością wojny rosyjsko-ukraińskiej. Jednocześnie do głosu wewnątrz UE coraz częściej dochodzą ruchy populistyczne, za sprawą których więcej obywateli państw członkowskich przyjmuje eurosceptyczną postawę. Dużą rolę odgrywają więc dialog ze społeczeństwem i jego edukacja.

Badanie Eurobarometru z jesieni 2024 roku wskazuje, że 51 proc. Europejczyków ma zaufanie do UE, co stanowi najwyższy wskaźnik od 2007 roku. Prawie trzy czwarte respondentów twierdzi, że czuje się obywatelami Wspólnoty.

– To jest wielki mandat zaufania. Myślę też, że to poparcie wynika z oczekiwania, że Europa będzie rozwiązaniem dla wielu problemów, które ludzie widzą. Spada poczucie bezpieczeństwa, więc patrzą na Europę jako pewną tarczę, która będzie ich chronić od niebezpieczeństw – mówi agencji Newseria Katarzyna Smyk, dyrektorka Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. 

Z Eurobarometru 2025 wynika, że mieszkańcy UE bardziej niż kiedykolwiek doceniają to, co oferuje im członkostwo we Wspólnocie. 74 proc. ankietowanych uważa, że ich kraj czerpie z niego korzyści. Jest to najlepszy wynik od 1983 roku, kiedy to po raz pierwszy zapytano o tę kwestię. 66 proc. obywateli oczekuje jednak większego zaangażowania ze strony UE w ochronę przed globalnymi kryzysami i zagrożeniami dla bezpieczeństwa. Co więcej, uważają, że państwa członkowskie powinny się bardziej zjednoczyć, by tym wyzwaniom sprostać.

– Unia kojarzy się Polakom, Europejczykom z mechanizmem zarządzania kryzysowego. Kiedy coś się dzieje niedobrego, w szczególności na świecie, czy to w COVID-zie, czy w kontekście wojny na Ukrainie, czy kiedy Europa przechodziła kryzys migracyjny, te zagrożenia powodują, że się bardziej konsolidujemy i oczekiwania społeczne też są bardziej wyraźne. W takim kryzysowym modelu trochę funkcjonujemy już od lat, bo co chwila rzeczywistość dostarcza nam wyzwań – mówi Katarzyna Smyk.

Jak wynika z badania CBOS „20 lat członkostwa Polski w UE”, przeprowadzonego w 2024 roku, za obecnością Polski w Unii Europejskiej opowiedziało się 77 proc. badanych, o 8 pp. mniej niż w kwietniu 2023 roku i o 15 pp. mniej niż w czerwcu 2022 roku, kiedy to rejestrowaliśmy rekordowo wysoki odsetek zwolenników.

– Dla nas bardzo ważna jest rozmowa, właśnie po to, żeby rozumieć, czego ludzie oczekują. Deklarujemy więcej dialogu, więcej rozmowy, żeby ta polityka, która jest tworzona w Brukseli, była akceptowana albo odpowiadała na potrzeby. One są cały czas niezmienne. To jest cały czas dobrobyt. Ludzie chcą mieć poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego. Ludzie chcą mieszkać w bezpiecznym kraju i na bezpiecznym kontynencie, dlatego coraz więcej robimy jako Unia, jako Komisja Europejska, aby wspierać państwa członkowskie w dozbrajaniu, w finansowaniu wydatków na zbrojenia. Właśnie po to, żeby skutecznie odstraszać – podkreśla dyrektorka Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. 

W tym roku 9 maja świętowaliśmy 75. rocznicę ogłoszenia deklaracji Schumana, w której wskazywał on na konieczność współpracy państw członkowskich po to, aby Europa nigdy więcej nie była targana konfliktem zbrojnym. To przesłanie zyskuje na aktualności jak nigdy wcześniej. Eurobarometr 2025 wskazuje, że zdaniem ankietowanych obrona i bezpieczeństwo to główne obszary, na których UE powinna się skupić, aby wzmocnić swoją pozycję na świecie (36 proc.). Na drugim miejscu znalazły się konkurencyjność, gospodarka i przemysł (32 proc., o 5 pp. więcej niż rok wcześniej).

– Mamy dzisiaj do czynienia z szeroką gamą zagrożeń, wyzwań, one są z jednej strony zewnętrzne, bo mamy wojnę i nie zawsze budujące sygnały płynące zza Atlantyku, natomiast z drugiej strony są też problemy wewnętrzne. Jednym z takich niepokojących jest wzrost populizmu. On się często łączy ze spadkiem zaufania dla Unii, z postawami eurosceptycznymi. Myślę, że nie ma na to innej recepty, tylko rozmowa, dialog, edukacja, informacja, fakty – wskazuje Katarzyna Smyk. – Ludzie sami powinni wyciągać wnioski i formułować swoje opinie, ale powinni dysponować pełną informacją, faktami, danymi. To jest wyzwanie właściwie dla wszystkich: i dla instytucji europejskich, i dla państw członkowskich, i dla systemów edukacji, żeby dzieci w szkole też mogły w tej sprawie dyskutować.

To o tyle istotne, że wiele młodych osób nie wie, jak wyglądała Polska przed 1 maja 2004 roku, kiedy staliśmy się członkiem Unii Europejskiej. W związku z tym nie identyfikuje z tym faktem wielu pozytywnych zmian. Zdaniem ekspertki ważne jest więc to, aby rozmawiać zarówno o tych korzyściach, jak również o oczekiwaniach względem Wspólnoty, abyśmy w dalszym ciągu byli beneficjentem członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Wśród najważniejszych korzyści dla Polski z jej 21-letniej obecności w Unii i na rynku wewnętrznym wymienia nowe szanse dla polskich firm, wzmocnienie ochrony konsumentów czy walkę o środowisko naturalne.

– Dzisiaj około 5 mln miejsc pracy w Polsce jest powiązanych z rynkiem wewnętrznym. Oczywiście otrzymujemy transfery z Unii Europejskiej, które pozwalają nam zmieniać Polskę. Komisja Europejska pracuje nad nowym budżetem, którego propozycja pojawi się w połowie tego roku, w lipcu, więc będziemy też o tym dyskutować, jak to wsparcie będzie wyglądało w przyszłości. Ale Unia Europejska to też prawo, standardy, ochrona konsumentów, czystsze powietrze i woda, inne podejście do państwa, do standardów, czy usług publicznych. O opłatach roamingowych już nie wspominając, bo kto to pamięta – wymienia dyrektorka Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.  

Badanie „Wyzwania i priorytety UE: poglądy młodych Europejczyków”, przeprowadzone w lutym 2025 roku, wskazuje, że 61 proc. badanych z nich jest optymistycznie nastawionych do przyszłości UE, a 60 proc. uważa, że ​​UE ma pozytywny wpływ na społeczeństwo. Młodzi Europejczycy doceniają bycie częścią Wspólnoty przede wszystkim za swobodę podróżowania i odkrywania innych krajów (39 proc.) oraz dostęp do programów i wsparcia finansowanego przez UE (30 proc.).