Unia da miliard złotych na internet szerokopasmowy w Polsce Wschodniej

Stworzenie sieci internetu szerokopasmowego dla ściany wschodniej ma być największym tego typu projektem w Unii Europejskiej. Będzie kosztować 1,4 mld zł, z czego miliard to środki unijne. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji wciąż jednak zastanawia się, w jaki sposób skłonić firmy do tworzenia sieci tam, gdzie jest to ekonomicznie nieopłacalne. Zgodnie z Narodowym Planem Szerokopasmowym do końca tego roku każdy Polak ma mieć dostęp do internetu.

Narodowy Plan Szerokopasmowy przewiduje też, że do 2020 r. w Polsce będzie powszechny dostęp do internetu o prędkości co najmniej 30 Mbps. Obecnie tylko 4 proc. łączy pozwala osiągnąć takie parametry – unijna średnia jest ponad dwukrotnie wyższa. Plan zakłada też, że co najmniej połowa polskich gospodarstw domowych będzie w 2020 r. korzystała z dostępu do sieci o prędkości co najmniej 100 Mbps.

Plan jest ambitny, bo w 2012 r. tylko 67 proc. polskich gospodarstw domowych miało dostęp do internetu szerokopasmowego. Unijna średnia jest o 5 punktów procentowych wyższa, ale gorsze od nas są między innymi Irlandia, Grecja i Włochy. Daleko nam do Skandynawii – w Danii, Szwecji i Finlandii ponad 85 proc. gospodarstw domowych korzysta z szybkiej sieci, a w nienależącej do UE Islandii wskaźnik ten wynosi ponad 90 proc.

Dużo gorzej wypadamy w statystyce dotyczącej tzw. penetracji łączy szerokopasmowych, czyli liczby łączy umożliwiających dostęp do szybkiego internetu na 100 osób. Na początku 2011 r. wskaźnik ten wynosił zaledwie 16 proc. – gorzej jest tylko w Rumunii i Bułgarii. Unijna średnia to 26,5 proc., a w Danii i Holandii wskaźnik przekracza 38 proc.

Najgorzej jest na wschodzie Polski, zwłaszcza w województwach świętokrzyskim i lubelskim. Wskaźnik penetracji łączy szerokopasmowych wynosi tam tylko nieco ponad 10 proc., a do tego brakuje zakończeń łączy optycznych, które umożliwiają rozwój sieci. Niewiele lepiej jest na Podlasiu i w kujawsko-pomorskiem. Województwo podkarpackie również ma bardzo niski wskaźnik dostępu do szybkiej sieci, ale za to jest liderem pod względem odsetka miejscowości, do których doprowadzone są łącza optyczne.

Właśnie na tych najsłabszych obszarach koncentruje się Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji odpowiedzialne za zwiekszanie dostępu do internetu w Polsce.

 – Poszczególne regiony podjęły się bardzo trudnych projektów budowy internetu szerokopasmowego, jak chociażby Program Operacyjny Polski Wschodniej. Myślę, że to taki sztandarowy program naszego kraju, na który też bardzo liczymy, zwłaszcza wszyscy mieszkańcy tych regionów, bo tam zapóźnienie cyfryzacyjne jest jeszcze cały czas dosyć duże – mówi Małgorzata Olszewska, wiceminister administracji i cyfryzacji.

Ministerstwo cały czas pracuje jednak nad sposobem zwiększenia dostępu do internetu szerokopasmowego na wschodzie kraju. Jak podkreśla Olszewska najskuteczniej zrobiliby to przedsiębiorcy telekomunikacyjni, ale te obszary nie są dla nich opłacalne. MAC przygląda się, w jaki sposób można wypełnić tę lukę, w którą firmy nie chcą inwestować.

Wiceminister na razie nie chce mówić o konkretnych projektach, ale podkreśla, że MAC zastanawia się nad polepszeniem koordynacji. Według niej Polska może korzystać z doświadczeń innych krajów, na przykład Portugalii. Rząd tego kraju w 2011 r. podpisał cztery umowy z firmami telekomunikacyjnymi dotyczące budowy szybkiej sieci, między innymi na Azorach oraz na innych oddalonych obszarach. Prawo w Portugalii gwarantuje również dostęp „po kosztach” do istniejącej infrastruktury, takiej jak słupy trakcji elektrycznej.

Wiceminister administracji i cyfryzacji przyznaje, że wsparcie ze środków unijnych i pomoc publiczna dla projektów budowy sieci internetu szerokopasmowego mogłyby być dobrymi rozwiązaniami. MAC rozważa taką strategię zwłaszcza na obszarach nieopłacalnych dla firm telekomunikacyjnych.

 – Ten rok będzie rokiem przełomowym. Jesteśmy w fazie takiej bardzo wytężonej pracy związanej z analizowaniem stanu obecnego, ale też i docelowego – ile tej infrastruktury nam brakuje, jaki to jest koszt osiągnięcia przez nas wszystkich wskaźników, które sobie zakładamy, mając do tego przygotowaną infrastrukturę – zaznacza Olszewska.

Do końca tego roku MAC chce przedstawić najbardziej efektywny model wspierania inwestycji, który pozwoli na dobre wykorzystanie środków z nowej perspektywy budżetowej UE. Jak podkreśla Olszewska, Polacy niezależnie od miejsca zamieszkania nie powinni czuć się wykluczeni internetowo.

Tempo inwestycji związanych z budową sieci internetu szerokopasmowego powinno wzrosnąć, bo NIK ostrzegał w ubiegłym roku, że istnieje ryzyko zmarnowania unijnych środków. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego odpowiadało wtedy, że po zakończeniu kontroli w listopadzie 2011 r. projekty znacznie przyspieszyły. Małgorzata Olszewska podkreśla, że prace nad nowym modelem wsparcia inwestycji mają na celu między innymi uniknięcie problemów, z którymi Polska boryka się w obecnej perspektywie finansowej.