Prezydent: potrzebne zmiany w sądach administracyjnych

Sądy administracyjne I instancji powinny merytorycznie rozstrzygać sprawy - podkreślał Bronisław Komorowski na Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dlatego z inicjatywy prezydenta trwają prace nad zmianą modelu funkcjonowania sądów administracyjnych w kraju. Projekt ustawy ma być gotowy do końca roku.

Obecnie sądy administracyjne I instancji orzekają o legalności decyzji wydanej przez organ administracyjny. W przypadku, gdy sędziowie uznają, że była ona wydana niezgodnie z prawem, decyzja wraca do danego organu.

 - Powstaje z tego opisywany często w literaturze prawniczej efekt jo-jo, czyli jeden obywatel po kilka razy może krążyć między organem administracji a sądem administracyjnym. Taka sytuacja narusza wartość, zrozumienie i ocenę przez obywateli funkcjonowania państwa, bo okazuje się, że sądy administracyjne nie są w stanie rozpatrzeć sprawy co do istoty - wyjaśnia Olgierd Dziekoński, minister w Kancelarii Prezydenta RP.

Podczas Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA Bronisław Komorowski zapowiedział, że zamierza złożyć do Sejmu projekt ustawy, która zmieni obowiązujący model.

 - Sądy I instancji, sądy wojewódzkie będą rozpatrywały sprawy co do istoty, rozstrzygały w oparciu o dowody, czyli w gruncie rzeczy, żeby rozstrzygały sprawę finalnie i tym samym, żeby wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego był wiążący dla obywatela i organu administracji, który wydał decyzję - mówi Olgierd Dziekoński. - W ten sposób wzmacnia się powaga i znaczenie WSA, eliminujemy efekt jo-jo i tym samym tworzymy system prawa, który jest dla obywatela znacznie bardziej przychylny.

Prace nad zmianami trwają już od roku. W tym czasie odbyło się 7 spotkań seminaryjnych, podczas których zainteresowane strony oceniały różne możliwości przeprowadzenia reformy, ich zgodność z konstytucją i prawem unijnym. Na 27 czerwca w Pałacu Prezydenckim zaplanowane jest forum debaty publicznej, na którym w formie zielonej księgi mają zostać przedstawione szczegółowe analizy z tych spotkań.

 - Liczymy, że projekt ustawy mógłby być przygotowany w oparciu o zieloną księgę do końca tego roku, tak aby w następnym roku mógł być w formule inicjatywy prezydenckiej mógł być zarekomendowany do parlamentu - podkreśla prezydencki minister.

Według Olgierda Dziekońskiego planowane zmiany będą dużym wyzwaniem i środowiska sędziowskie są tego świadome.

 - Uczestniczący w wielu tych spotkaniach seminaryjnych prezes NSA, Roman Hauser stwierdził, że aczkolwiek te rozwiązania mogą powodować pewne perturbacje i problemy dla funkcjonowania wojewódzkich sądów administracyjnych, ponieważ wymagałyby zwiększenia ich stanu kadrowego, ale w jakimś określonym zakresie mogłyby być stosowane - dodaje Dziekoński.