Może zabraknąć pielęgniarek do opieki nad seniorami. Szybko starzejące się społeczeństwo wymaga zmian w opiece zdrowotnej

Do 2030 roku liczba osób dotkniętych demencją przekroczy 75,5 mln, a w 2050 może ich być ponad 135 mln – podaje WHO. Razem z szybko starzejącym się społeczeństwem statystyki te stanowią poważne wyzwanie dla służby zdrowia. W opiece nad seniorami wspomóc rodzinę może wyszkolony zespół pielęgniarek i pielęgniarzy, w Polsce jednak jest problem z ich dostępnością. Jeśli nie zasili nas grupa młodych osób, to seniorzy będą pozbawieni profesjonalnej opieki – przestrzegają przedstawiciele zawodu. Do tej profesji młodych ludzi zachęcać mają takie inicjatywy jak Nagroda Pielęgniarska szwedzkiej Królowej Sylwii.

W Centralnym Rejestrze Pielęgniarek i Położnych zarejestrowanych jest ich nieco ponad 280 tys. Średnia wieku jednak stopniowo wzrasta. Już teraz ponad połowa pielęgniarek ma ponad 50 lat, a do 2022 roku uprawnienia emerytalne uzyska już blisko 40 tys. pielęgniarek i położnych.

– Wszędzie w UE i na świecie opieka nad pacjentem geriatrycznym przenoszona jest do domu. Mamy pielęgniarki, ale większość z nich ma ponad 50 lat. Jeżeli nic się zmieni, nie zasili nas grupa młodych koleżanek pielęgniarek, to praktycznie będziemy pozbawieni profesjonalnej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem geriatrycznym – podkreśla w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes Zofia Małas, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, honorowego patrona konkursu o Nagrodę Pielęgniarską Królowej Sylwii.

Problem z dostępnością profesjonalnej opieki będzie narastać, bo polskie społeczeństwo starzeje się najszybciej w Europie. Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w 2020 roku co czwarty Polak będzie miał ukończone 60 lat. W 2050 roku liczba seniorów wzrośnie z ponad 8 mln do 13,7 mln (40,4 proc. społeczeństwa). Wymusza to prace nad polityką senioralną, ta zaś w Polsce dopiero raczkuje. Osoby starsze wymagają odpowiedniej opieki medycznej dostosowanej do ich potrzeb i rodzaju schorzeń. Jak jednak wskazuje NIK, w Polsce brakuje systemu opieki medycznej nad pacjentami w podeszłym wieku. Problemem jest też brak kadr.

– Jeśli nie damy pielęgniarkom wynagrodzenia adekwatnego do ich wiedzy, profesjonalizmu, to będziemy mieli problem. Naukę powinno kończyć dwukrotnie więcej osób niż obecnie, a już dziś tylko połowa z nich podejmuje pracę w wyuczonym zawodzie, bo znajdują pracę w innych, gdzie można lepiej zarobić. Mamy często dobrą bazę, szpitale, sprzęt pomocniczy, tylko zapomniano o czynniku ludzkim – mówi Zofia Małas.

WHO szacuje, że do 2030 roku liczba osób na świecie dotkniętych demencją sięgnie 75,6 mln, do 2050 roku może zaś wzrosnąć do 135,5 mln. Opieka nad nimi najczęściej spoczywa na barkach rodziny, którą powinna jednak zastąpić profesjonalna opieka pielęgniarek.

– Jakość opieki nad osobami z demencją w Polsce zawsze można ulepszyć. Jest bardzo prawdopodobne, że coraz więcej osób będzie dotkniętych tą chorobą, dlatego  musimy pogłębiać naszą wiedzę, zrozumienie i czerpać informacje z różnych źródeł. To obszar, którym będziemy musieli się zająć – przekonuje Marcin Radziwiłł, prezes Fundacji Medicover.

Zdaniem ekspertów konieczne jest docenienie roli, jaką pełnią opiekunowie i pielęgniarki. Szansą na rozwój zawodu są studenci, którzy często mają niestandardowe podejście do opieki nad chorymi i innowacyjne pomysły.

– Celem Nagrody Pielęgniarskiej Królowej Sylwii (Queen Silvia Nursing Award) jest przede wszystkim zaangażowanie i zainspirowanie młodych pielęgniarek i pielęgniarzy w Polsce do tego, żeby jak najbardziej innowacyjnie myśleli o swoim zawodzie. Chodzi o to, żeby zachęcić ich do tego, żeby proaktywnie myślały o tym, jak należy opiekować się starszymi osobami, jak należy ulepszać to, co robią – tłumaczy prezes Fundacji Medicover, będącej organizatorem polskiej edycji konkursu o Nagrodę Pielęgniarską Królowej Szwecji.

Organizowany już po raz drugi w Polsce Konkurs o Nagrodę Pielęgniarska Królowej Sylwii ma na celu zachęcenie studentów pielęgniarstwa, a także osoby będące w trakcie specjalizacji z tej dziedziny, do zgłaszania swoich pomysłów na usprawnienia opieki nad osobami starszymi. Tegoroczną drugą edycję konkursu wygrała Aldona Reczek-Chachulska z projektem Pudełka „Niezapominajka”.

– Chciałabym, żeby każdy pacjent mieszkający w domu opieki, cierpiący na demencję, posiadał swoje pudełko niezapominajkę, w którym gromadzone będą przedmioty opowiadające jego historię, np. nagranie ulubionej muzyki, filmu czy pamiątki z podróży – wyjaśnia Aldona Reczek-Chachulska.

Inspiracją do stworzenia Pudełka „Niezapominajka” były doświadczenia z opieki nad osobami cierpiącymi na demencję. Zamknięte we własnym świecie reagowały na muzykę, której słuchały w przeszłości. Przedmioty, które dla chorego mają wartość sentymentalną, pozwalają lepiej poznać pacjenta, tym samym nawiązać z nim bliższą relację, znaleźć temat do rozmowy czy uspokoić.

– Opieka nad osobami starszymi to praca niezwykle satysfakcjonująca, dająca dużo radości. Oczywiście, wymaga też ogromnej cierpliwości i empatii, ale to wszystko, co my damy tym osobom, wraca do nas ze zdwojoną siłą – mówi laureatka.

Zwyciężczyni konkursu, oprócz nagrody pieniężnej (25 tys. zł), będzie mogła odbyć staż w najnowocześniejszych organizacjach z branży medycznej.

– Pierwszy staż zamierzam odbyć w domu opieki Józefina. Zdecydowałam się na to miejsce, ponieważ jest to jedyny ośrodek w Polsce, który posiada certyfikat Swedish Care International. Jest to bardzo prestiżowe odznaczenie i świadczy o tym, że poziom opieki w tym miejscu jest bardzo wysoki. Chciałabym zdobyć doświadczenia najpierw tam, a następnie w Centrum Alzheimera, a w dalszej perspektywie myślę o Swedish Care International w Szwecji – mówi Aldona Reczek-Chachulska.

Organizatorzy konkursu o Nagrodę Pielęgniarską Królowej Sylwii tworzą przestrzeń do dyskusji między przyszłymi pielęgniarkami, a instytucjami, które posiadają szerokie doświadczenie w opiece geriatrycznej. Konkurs ma charakter międzynarodowy. Równolegle odbywają się jego edycje w Szwecji, Finlandii oraz w Niemczech. Jego celem jest pokazanie, że zawód pielęgniarki może być atrakcyjnym i satysfakcjonującym zajęciem.