Tylko dwóch na pięciu Polaków jest wystarczająco aktywnych fizycznie. Po dwóch latach pandemii główną motywacją do ruchu jest dbałość o zdrowie psychiczne

65 proc. Polaków deklaruje, że podejmuje aktywność fizyczną przynajmniej raz w miesiącu – wynika z badania MultiSport Index 2022. To dokładnie taki sam odsetek jak przed pandemią i nieco mniejszy niż przed rokiem. Większą popularnością cieszą się teraz spacery oraz treningi w klubach fitness. Ćwiczą przede wszystkim osoby młode w wieku 18–24 lata, z przewagą mężczyzn, aktywne zawodowo, z większych miast. Wcale nie oznacza to jednak, że sytuacja jest dobra, bo tylko dwóch na pięciu Polaków wypełnia zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące aktywności fizycznej. Po raz pierwszy w historii badania głównym motywatorem, który skłania Polaków do uprawiania sportu, jest potrzeba zadbania o swoje zdrowie psychiczne i dobrostan mentalny.

– Dwa lata pandemii i przymusowej bezczynności – spowodowanej lockdownami, wymuszoną pracą zdalną i dystansowaniem społecznym – spowodowały zaciągnięcie ogromnego długu zdrowotnego. Zastanawiam się, czy te bezpośrednie, niekorzystne skutki zdrowotne pandemii nie są mniejsze niż te pośrednie wynikające z niezdrowego trybu życia. Mówiąc krótko, społeczeństwa cywilizowane generalnie cierpią na przewlekły niedobór ruchu, a ten deficyt zaostrzył się jeszcze w związku z ograniczeniami przeciwpandemicznymi. Teraz musimy to odpracować – mówi agencji Newseria Biznes dr hab. n. med. Ernest Kuchar, lekarz specjalista medycyny sportowej i chorób zakaźnych z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Najnowsza edycja cyklicznego badania MultiSport Index pokazuje, że po dwóch latach pandemii 65 proc. Polaków deklaruje podejmowanie aktywności fizycznej przynajmniej raz w miesiącu. To oznacza spadek o 3 pkt proc. względem danych z poprzedniego roku (68 proc.) i jednocześnie powrót do wartości sprzed wybuchu pandemii. Ćwiczą przede wszystkim ludzie młodzi. W grupie wiekowej 18–24 lata aktywnych jest aż 78 proc. osób, z przewagą mężczyzn. Więcej aktywnych jest także wśród osób pracujących (70 proc.) i z większych miast powyżej 200 tys. mieszkańców (75 proc.).

– Poziom aktywności fizycznej Polaków na pierwszy rzut oka wygląda nieźle, ale jest jeden szczegół, który – niczym łyżka dziegciu – psuje tę beczkę miodu. Aktywność raz w miesiącu nie jest wystarczająca. Niestety blisko 60 proc. Polaków wciąż nie wypełnia norm Światowej Organizacji Zdrowia, które mówią o minimum 75 minutach intensywnego bądź 150 minutach umiarkowanego wysiłku tygodniowo – mówi dr hab. n. med. Ernest Kuchar.

Specjalista medycyny sportowej podkreśla, że nie każda forma aktywności jest równie efektywna. Dla 13 proc. aktywnych fizycznie Polaków spacer jest jedyną formą ruchu, jaką podejmują. To jednak nie wystarcza, żeby wypełnić rekomendacje WHO i wywołać korzystne zmiany zdrowotne.

– Wysiłek, który działa, to taki, który powoduje, że jest nam ciepło i mielibyśmy trudności ze śpiewaniem, chociaż jeszcze możemy porozumiewać się mową. To jest właśnie wysiłek o umiarkowanej intensywności – mówi lekarz specjalista medycyny sportowej i chorób zakaźnych. – Poza wysiłkiem wytrzymałościowym Światowa Organizacja Zdrowia zaleca również, aby przynajmniej dwa razy w tygodniu podejmować wysiłek wzmacniający nasze mięśnie, czyli ćwiczenia typowo siłowe, które trudno organizować w warunkach domowych, bez odpowiedniego wyposażenia.

Pozytywne jest to, że 28 proc. aktywnych fizycznie Polaków przyznaje, że chciałoby ćwiczyć częściej. Tak deklaruje też 35 proc. osób w wieku 18–64 lata, które nie wypełniają rekomendacji WHO. Obecnie najpopularniejszą aktywnością wśród Polaków są spacery (32 proc., wzrost o 7 pkt proc. względem 2021 roku). Wyprzedziły nawet znajdującą się od lat na pierwszym miejscu jazdę na rowerze (31 proc.). Do poziomu sprzed pandemii wróciło też zainteresowanie pływaniem (16 proc., wzrost o 8 pkt proc.). Z kolei co piąty aktywny fizycznie Polak (20 proc.) wybiera treningi w klubach fitness. Po prawie roku zamknięcia obiektów sportowo-rekreacyjnych to właśnie aktywność w klubach fitness, na siłowni czy basenie odnotowała największy wzrost popularności względem 2021 roku.

– Ruch jest niezbędny dla naszego zdrowia, nie ma zdrowia bez ruchu. Zwłaszcza osoby, które przeszły COVID-19 i cierpią na dolegliwości związane z tym zakażeniem, powinny zwracać na to szczególną uwagę, ponieważ jedynie wysiłek fizyczny jest w stanie skutecznie zrehabilitować, przywrócić utracone zdrowie – podkreśla dr hab. n. med. Ernest Kuchar.

Co istotne, z MultiSport Index 2022 wynika, że po raz pierwszy w historii tego badania głównym motywatorem, który skłania Polaków do aktywności, jest potrzeba zadbania o swoje zdrowie psychiczne. Taką motywację wskazało aż 47 proc. aktywnych fizycznie Polaków. Ten czynnik okazuje się być ważny zwłaszcza dla pokolenia 30- i 40-latków.

– Okres pandemii miał negatywny wpływ na stan psychofizyczny Polaków. Doświadczaliśmy izolacji, zmiany stylu życia, zmiany stylu pracy. W efekcie Polacy szukają sposobów na poprawę swojego samopoczucia, a jednym z tych sposobów jest właśnie aktywność fizyczna – mówi Mateusz Banaszkiewicz, psycholog zdrowia z Uniwersytetu SWPS.

Przed wybuchem pandemii jako główny motywator ankietowani wskazywali wsparcie zdrowia fizycznego (47 proc.). To zaczęło się zmieniać w czasie COVID-19, kiedy Polacy odczuwali większy stres, problemy z kręgosłupem czy z nadmiernym przyrostem wagi. Istotne znaczenie dla częstotliwości i regularności aktywności fizycznej, a więc de facto czynników przyczyniających się m.in. do redukcji stresu czy przeciwdziałania problemom z kręgosłupem, mają świadczenia pozapłacowe wspierające zdrowy i aktywny styl życia.

– Co czwarty Polak uważa, że pracodawcy, którzy oferują benefity umożliwiające dostęp do obiektów sportowo-rekreacyjnych, najbardziej motywują ich do aktywności fizycznej. Jednocześnie te działania przekładają się na wyższy poziom aktywności – badania wykazały, że wśród posiadaczy popularnych kart MultiSport poziom aktywności fizycznej jest wyższy o 34 pkt proc. w porównaniu z ogółem społeczeństwa – mówi Mateusz Banaszkiewicz.

Z kart MultiSport korzysta 940 tys. osób, a 99 proc. ich użytkowników jest aktywnych fizycznie przynamniej raz w miesiącu. Aż 73 proc. przyznaje także, że dzięki karcie ćwiczy częściej, niż zanim ją posiadali.

Jak podkreślają eksperci, regularność przy aktywności fizycznej jest kluczowa – nie tylko dla efektów prozdrowotnych, lecz również dla wyrobienia w sobie odpowiednich nawyków.

– Wprowadzając aktywny tryb życia, warto pamiętać o tym, że aktywność fizyczna i ukształtowanie jej jako nawyku to proces. Według badań taki proces może trwać od 18 do 254 dni, a więc dość długo. Aby zwiększyć szansę na ukształtowanie takiego nawyku, warto z jednej strony przypominać sobie o tym, że aktywność fizyczna to inwestycja. Ona będzie dla nas korzystna po pewnym czasie, kiedy przyjdą korzyści zdrowotne i psychiczne – dodaje psycholog zdrowia z Uniwersytetu SWPS. – Z drugiej strony warto wybrać taki sport, który będzie dla nas przyjemny, i stosować metodę małych kroków. Pamiętajmy o tym, że gdy próbujemy tę aktywność wprowadzić, to lepiej nie stawiać sobie wyśrubowanych celów, aby nie przeżywać frustracji. Szczególnie na początku naszej przygody z aktywnością doceniajmy się za każdy trening i pamiętajmy, żeby chwalić samych siebie.