Już od dwóch lat prawa pacjenta do informacji o lekach w aptekach ograniczone

Pacjent ma prawo do dostępu do informacji, także w postaci reklamy leków OTC i innych produktów sprzedawanych przez apteki. Wprowadzony prawie dwa lata temu zakaz reklamy aptek i ich działalności to ograniczanie wolności konkurencji i lekceważenie klientów – uważają eksperci. 

 – To jest ogromna szkoda zarówno dla aptek, jak i dla pacjentów. W długim okresie może zahamować rozwój tego sektora usług, a w konsekwencji także i rozwój wielu innych branż – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes prof. Witold Kwaśnicki, prezes Wrocławskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

Jednocześnie odrzuca pojawiający się w tej dyskusji argument mówiący, że dzięki zakazowi reklamy pacjent nie jest wprowadzany w błąd.

 – To jest pewna uzurpacja ze strony legislatorów, że pacjent jest głupi, nie potrafi sięgnąć po odpowiednią informację. Konsument nigdy nie będzie działać na swoją szkodę. Jeśli ma złe doświadczenie z jakimś produktem, szybko taka informacja rozprzestrzenia się wśród konsumentów i producenci są tego świadomi. Producent może raz czy dwa razy oszukać, ale jeżeli myśli w kategoriach dłuższej perspektywy, to za reklamą idzie zawsze dobra jakość produktu – uważa prof. Witold Kwaśnicki.

Elżbieta Traple, profesor Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjście z tej sytuacji widzi w powrocie do poprzedniego sformułowania zakazu reklamy produktów, które są na liście leków refundowanych. W znowelizowanej ustawie refundacyjnej w styczniu 2012 roku pojawił się zakaz reklamy aptek i ich działalności.  Zgodnie z tymi regulacjami zakazana jest jakakolwiek forma reklamy, także leków dostępnych bez recepty, czyli tzw. leków OTC („over the counter”), kosmetyków, środków opatrunkowych czy ciśnieniomierzy dostępnych w aptekach. A to te środki stanowią połowę sprzedaży aptek.

 – Zakaz reklamy ogranicza prawa konsumenta do rzetelnej i pełnej informacji. Jest rygorystycznie interpretowany przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny i przez sądy administracyjne prowadząc do absurdu, że każdy komunikat jest traktowany jako reklama. Jest to sprzeczne z tendencją występującą w ramach UE, gdzie podnoszone są argumenty na rzecz wprowadzenia dostatecznego rozróżnienia pomiędzy komunikatem a reklamą właśnie po to, aby zapewnić odpowiednią informację – tłumaczy prof. Elżbieta Traple.

Przypomina też, że zapis jest sprzeczny z zasadą równej konkurencji, ponieważ można np. kupić i reklamować środki przeciwbólowe na stacjach benzynowych, a z drugiej strony apteki nie mogą prowadzić takiej samej działalności reklamowej.

 – Dlatego uważamy, że ten przepis jest sprzeczny i z Konstytucją, i z przepisami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Nie mamy jeszcze ostatecznego rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który jest uprawniony – dostrzegając niezgodność tego przepisu z prawem unijnym – do odmowy zastosowania tego przepisu – informuje prof. Elżbieta Traple.

Konfederacja Lewiatan złożyła pod koniec października dwie skargi do Komisji Europejskiej na zakaz reklamy aptek. Eksperci organizacji liczą, że w ciągu kilku miesięcy KE podejmie działania w tej sprawie.