News powiązane z bezpieczeństwo żywnościowe

60 proc. polskich rolników ocenia, że zmiany klimatu mają już duży wpływ na kondycję sektora. 75 proc. z nich obawia się skutków suszy i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak huraganowe wiatry, grad czy nawalne deszcze. Co trzeci ocenia, że zmiany klimatu są obecnie dużym zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywnościowego – wynika z raportu opublikowanego w ubiegłym roku przez Instytut Spraw Publicznych. Eksperci wskazują, że adaptacja do zmian klimatycznych jest niezbędna, żeby utrzymać zarówno rentowność gospodarstw rolnych, jak i ciągłość produkcji żywności. Rolników w coraz większym stopniu wspierają w tym nowe technologie.

Coraz rzadsze i obfitsze opady oraz ekstremalne zjawiska pogodowe zagrażają uprawom i infrastrukturze rolnej. Wymaga to od rolników stosowania nowych metod walki np. z gradem czy opadaniem wód, ale także dostosowania się do wymogów unijnych nakierowanych na walkę ze zmianami klimatu. Obydwa kierunki działania, jak podkreślają eksperci i rolnicy, powinny być wspierane przez rząd. Mimo zagrożeń w Polsce żywności w krótkim terminie nie zabraknie, ale może ona podrożeć i dla najuboższych grup stać się niedostępna ekonomicznie.

– Po tegorocznych żniwach na rynek powinno trafić ok. 34 mln t polskiego zboża, z czego ok. 10 mln t nadwyżki trzeba będzie wyeksportować – prognozuje prezes Izby Zbożowo-Paszowej Monika Piątkowska. To będzie jednak trudne, bo żniwa trwają również w Ukrainie, która – ze względu na zerwanie przez Rosję umowy zbożowej – będzie musiała transportować swoje zboże przez granicę lądową UE. To zaś oznacza większy tranzyt przez Polskę oraz większe obciążenie infrastruktury portowej i kolejowej. – Jeżeli my tej infrastruktury nie rozbudujemy, nie udrożnimy przepustowości naszych portów, to zostaniemy jeśli nie ze zbożem ukraińskim, to z naszym polskim. To jest sytuacja, która absolutnie wymaga rozwiązania – podkreśla Monika Piątkowska.

Zerwanie przez Rosję umowy zbożowej mocno uderza w Ukrainę, w której obecnie trwają żniwa. Ponownie zamykając czarnomorskie porty, Rosjanie starają się w tym strategicznym okresie uniemożliwić eksport ok. 60–70 mln t zbóż, które Ukraina chciałaby i powinna wyeksportować, a przy okazji destabilizują sytuację na światowych rynkach żywnościowych i wewnątrz UE. – Poza portami na Morzu Czarnym jest jeszcze droga lądowa, ale ona nie będzie w stanie zastąpić transportu morskiego. Co prawda zapowiadane są inwestycje i zwiększenie tranzytu zboża przez porty krajów przyfrontowych, ale to i tak nie będzie wystarczająca alternatywa – ocenia Monika Piątkowska, prezes Izby Zbożowo-Paszowej. Jej zdaniem wciąż jednak jest jeszcze nadzieja, że Rosja zdecyduje się wrócić do rozmów o wznowieniu umowy zbożowej.

Światowe ceny żywności są w tej chwili na historycznie wysokim poziomie, co odzwierciedlają odczyty indeksu cen żywności Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa FAO (FFPI). To m.in. wpływ wojny w Ukrainie, ale – jak podkreśla unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski – bezpieczeństwo żywnościowe Polski ani UE nie jest w związku z nią zagrożone. – Martwimy się jednak o to, że brak dostaw z Ukrainy może negatywnie wpłynąć na sytuację na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, ponieważ Ukraina jest dużym eksporterem zbóż do tego właśnie regionu. I to jest chyba w tej chwili główny problem związany z bezpieczeństwem żywnościowym w skali globalnej – mówi Wojciechowski.

Najbiedniejsze kraje Afryki, Azji czy Ameryki Łacińskiej – ze względu na konflikty, kryzysy humanitarne oraz utrudnienia w międzynarodowej wymianie handlowej spowodowane pandemią COVID-19 – pogrążają się w coraz większym ubóstwie. W wielu państwach brakuje podstawowej żywności, a także leków. – Pandemia spowodowała również utratę pracy przez setki milionów ludzi, którzy żyją poniżej granicy ubóstwa, co napędza ruchy migracyjne – mówi dr Wojciech Wilk, prezes Fundacji Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. Eksperci ostrzegają, że ten rok może przynieść największy kryzys humanitarny od kilku dekad.

Polska zajęła 26. miejsce w Światowym Indeksie Bezpieczeństwa Żywnościowego. Liderem rankingu okazały się Stany Zjednoczony, Austria, Norwegia i Finlandia. Polska w porównaniu z tymi krajami wciąż wypada słabo pod względem wydatków na badania i rozwój w rolnictwie. Tegoroczny indeks pokazuje, że zmniejszają się różnice między krajami bogatymi i biednymi w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego.

Mimo licznych uwag rząd poparł PSL-owski projekt poprawki Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Dotyczy on zakazu sprzedaży pewnych niezdrowych produktów w sklepikach szkolnych. Projekt ma służyć walce z nadwagą i otyłością. Zdaniem producentów żywności w propozycji brakuje analiz potwierdzających zasadność wprowadzenia zakazu konkretnych produktów, np. drożdżówek czy produktów mleczarskich. Wątpliwości budzi też zgodność tych przepisów z prawem unijnym oraz skuteczność wprowadzania zakazów w tym zakresie.