Wszystkie newsy

Z początkiem stycznia 2025 roku Polska obejmie rotacyjną prezydencję w Radzie UE i przez pół roku będzie przewodniczyć jej pracom. To szansa na wprowadzenie zmian do unijnej agendy, przedefiniowanie strategii rozwoju Wspólnoty i korektę polityki gospodarczej. Kluczowe zmiany, których oczekują przedsiębiorcy, to między innymi wzmocnienie i ochrona jednolitego rynku UE w związku z nowymi wyzwaniami, związanymi m.in. z rosnącą rolą Chin i wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych.

Wynik wyborów prezydenckich w USA może mieć kluczowe znaczenie dla wojny w Ukrainie. Kamala Harris jest zwolenniczką kontynuacji wsparcia militarnego dla Ukrainy i rozpoczęcia negocjacji z Moskwą tylko przy pełnym zaangażowaniu Kijowa. Donald Trump zapowiada zdecydowane działania na rzecz zakończenia wojny, ale nie wiadomo, w jaki sposób miałoby się to odbyć i czy kosztów nie poniesie Ukraina, a w konsekwencji także Europa. Wiele pytań budzą także jego plany co do NATO.

9 października w Parlamencie Europejskim europosłowie wraz premierem Węgier Viktorem Orbánem omawiali priorytety rozpoczętej 1 lipca i kończącej się z końcem roku prezydencji węgierskiej w Radzie UE. Część mówców krytykowała węgierskiego premiera, głównie za podważanie walki Ukrainy z rosyjską agresją, współpracę z reżimem w Moskwie oraz odchodzenie od europejskich wartości. Inni chwalili węgierski rząd za jego stanowisko w sprawie migracji i umieszczenie konkurencyjności na szczycie swoich priorytetów. Zdaniem europosła Tobiasza Bocheńskiego z Prawa i Sprawiedliwości z debaty uczyniono trybunał nad Węgrami.

Pierwsza połowa 2025 roku upłynie pod znakiem drugiej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Zbiega się ona z momentem ukonstytuowania się nowej Komisji Europejskiej i nową kadencją Parlamentu Europejskiego. – To nowe otwarcie powinno skłonić polski biznes do bardziej aktywnego zabiegania o swoje interesy w Brukseli – oceniają eksperci Konfederacji Lewiatan. Polscy przedsiębiorcy liczą na to, że prezydencja da impuls do podnoszenia konkurencyjności europejskich firm oraz zwiększania bezpieczeństwa w wielu obszarach.

Unia Europejska potrzebuje o wiele bardziej skoordynowanej polityki przemysłowej, szybszych decyzji i ogromnych inwestycji, jeśli chce dotrzymać kroku gospodarczo Stanom Zjednoczonym i Chinom – wynika z raportu Mario Draghiego zaprezentowanego na początku września. Zdaniem europosła Janusza Lewandowskiego bez uproszczeń przeregulowanych przepisów Unia będzie tracić na konkurencyjności względem rywali, a firmy będą do nich przenosić swoje siedziby. Dużą rolę w deregulacji może odegrać Polska podczas swojej prezydencji we Wspólnocie.

Kwestia ewentualnej akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej i NATO będzie mieć ogromne znaczenie, zwłaszcza dla wschodniej flanki NATO. – Z perspektywy Polski i jej bezpieczeństwa długofalowego Ukraina musi być możliwie stabilnym elementem systemu bezpieczeństwa wschodniej flanki NATO – ocenia Marek Budzisz ze Strategy and Future. Obecność Ukrainy w sojuszu oznacza jednak konieczność dofinansowania tego kraju i jego możliwości obronnych przez państwa NATO, z kolei opóźnienie tego procesu będzie się wiązać nie tylko z większym zagrożeniem ze strony Rosji dla członków Sojuszu, ale i ogromnymi potrzebami zwiększania ich potencjału wojskowego. O obu scenariuszach eksperci będą rozmawiać podczas Forum w Krynicy.

W Polsce pojawia się coraz więcej inicjatyw, które mają na celu rozbudowę sieci profesjonalnych, w pełni wyposażonych schronów i ukryć. Angażują się w to m.in. samorządy, które przygotowują swoje pakiety działań i inwestycji. Toczą się również prace nad ustawami, które mają uporządkować definicje i wytyczne dotyczące budowli takich obiektów, wymogów technicznych czy finansowania. W związku z rosnącym zainteresowaniem tematem Wojskowa Akademia Techniczna uruchamia od października pierwszy w Polsce kierunek studiów dotyczący miejsc ukrycia i schronów.

Eksperci zbadają bezpieczeństwo łańcuchów dostaw w polskim przemyśle obronnym – to efekt podpisanego w trakcie Forum Ekonomicznego w Karpaczu listu intencyjnego. Jest to wspólna inicjatywa organizatorów forum, czyli Instytutu Studiów Wschodnich, Ministerstwa Obrony Narodowej, Politechniki Krakowskiej, Szkoły Głównej Handlowej oraz Wojskowej Akademii Technicznej. Temat bezpieczeństwa produkcji i ciągłości dostaw do sektora obronnego będzie też jednym z priorytetów w nowej kadencji Komisji Europejskiej. – Europa musi być niezależna w produkcji sprzętu wojskowego – mówi Władysław Kosiniak-Kamysz, wicepremier i minister obrony narodowej.

Rekordowe 186,6 mld zł – tyle wyniosą w przyszłym roku wydatki na obronę narodową. Planowane wydatki, w tym uposażenia dla żołnierzy zawodowych, sięgną 4,7 proc. PKB – zapowiedział podczas obchodów rocznicy wybuchu II wojny światowej premier Donald Tusk. Temat bezpieczeństwa i odporności państwa polskiego po 2,5 roku trwającej za wschodnią granicą wojny wciąż pozostaje dominującym w debacie publicznej. Tak też będzie podczas Krynica Forum, ruszającej 18 września br. trzydniowej konferencji społeczno-gospodarczej. Przedstawiciele świata polityki, biznesu i technologii oraz samorządowcy i naukowcy zajmą się tym zagadnieniem nie tylko w znaczeniu militarnym, ale także gospodarczym, ekonomicznym i politycznym.

– Znam przypadki, w których funkcjonariusze czy żołnierze używają chińskich, amatorskich środków łączności, które można kupić sobie w sklepie za 200 zł. I to nie jest bezpieczne, ale na ogół wynika po prostu z braków, tzn. kiedy dana służba nie jest należycie wyposażona do tego, żeby się komunikować – mówi Jan Jakub Szczyrek, członek zarządu spółki MindMade z Grupy WB. Jak wskazuje, obok bezpieczeństwa wyzwaniem jest w tej chwili również integracja różnych systemów komunikacji i standardów łączności, wykorzystywanych przez polskie służby. Jej brak często utrudnia prowadzenie wspólnych akcji czy koordynację działań ratowniczych.

W kolejnych latach z jednej strony napłynie do Polski strumień funduszy europejskich z nowej perspektywy oraz Krajowego Planu Odbudowy, z drugiej strony w przygotowaniu są wielkie projekty infrastrukturalne związane z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego, kolei dużych prędkości, elektrowni jądrowej czy infrastruktury w obszarze bezpieczeństwa. – Mamy do czynienia z analizą programów po poprzednim rządzie, weryfikacją niektórych inwestycji. Firmy chcą, żeby został podany harmonogram prac – co, kiedy i w jakiej części kraju będzie realizowane, bo one też muszą się do tego przygotować – mówi Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. Wyzwaniem w realizacji tych inwestycji mogą się okazać braki kadrowe.

Pod koniec czerwca do życia powołana zostanie Agencja Rozpoznania Geoprzestrzennego i Usług Satelitarnych. W maju w polskiej armii został powołany korpus satelitarny. To kolejne w ostatnich miesiącach inicjatywy, które mają zwiększyć wykorzystanie przez Polskę technologii kosmicznych, szczególnie satelitarnych, w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa. Nasz kraj docelowo chce dysponować własnymi satelitami, które dostarczą danych dla obronności i zarządzania kryzysowego. Precyzja danych satelitarnych pozwala jednak nie tylko wzmacniać zdolności defensywne, ale też szybko reagować na klęski klimatyczne.

Wybuch wojny w Ukrainie podkreślił pilną potrzebę wzmocnienia sił zbrojnych w krajach UE i NATO. Napędził też nowy wyścig zbrojeń i boom w przemyśle obronnym. Także w Polsce, która od początku wojny przekazała walczącej Ukrainie m.in. czołgi, haubice, wyrzutnie rakietowe czy setki tysięcy sztuk amunicji. Konieczność odbudowy tych zapasów przełożyła się na zwiększone zamówienia dla przemysłu zbrojeniowego. – Nasza armia zamawia coraz więcej. Rośnie też eksport z polskich zakładów, co przekłada się na ich rozwój i rozbudowę mocy produkcyjnych – mówi Piotr Kisiel, p.o. prezesa zarządu spółki Rosomak.

Polski sektor kosmiczny tworzy obecnie ok. 400 firm i instytucji, z których ponad połowa współpracuje na co dzień z Europejską Agencją Kosmiczną. Dzięki zwiększeniu składki członkowskiej i zawartym w ub.r. porozumieniom z ESA ta współpraca w nadchodzących latach mocno się zacieśni, a polskie firmy dostaną mocny impuls do rozwoju, co będzie oddziaływać na innowacyjność całej krajowej gospodarki. W tej chwili trwają prace nad rewizją strategicznych dla sektora dokumentów, które będą pomocne w kształtowaniu branży i pozyskiwaniu finansowania dla nowych projektów.

Kalendarz wyborczy w 2024 roku jest bardzo napięty. W czerwcu obywatele Unii Europejskiej wybiorą swoich przedstawicieli do wspólnotowego parlamentu, zaś jesienią Amerykanie zdecydują o wyborze prezydenta na następne cztery lata. Rezultat wyborów może być kluczowy z perspektywy globalnego bezpieczeństwa, ale także roli i siły NATO. Zdaniem ekspertów musi się wzmocnić współpraca w tym zakresie na linii UE–NATO. Ewentualna wygrana Trumpa może bowiem w jakimś stopniu zmniejszyć zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w sojuszu.