Wszystkie newsy

Chiny w październiku zapowiedziały wprowadzenie kolejnych ograniczeń w eksporcie metali ziem rzadkich, obejmując licencjami nie tylko eksporterów, lecz także zagraniczne firmy wykorzystujące chińskie surowce lub technologie na nich oparte. Po niedawnym spotkaniu przywódców Państwa Środka i USA zapowiedziano tymczasowe zawieszenie tych restrykcji, które ma obowiązywać także odbiorców z Unii Europejskiej. Polscy politycy podkreślają, że tego typu decyzje Chin to dla Unii poważny sygnał ostrzegawczy, który powinien skłonić wspólnotę do przyspieszenia prac nad alternatywnymi źródłami dostaw. Kraje członkowskie są bowiem w dużej mierze zależne od dostaw surowców krytycznych z tego kraju.

1 marca 2026 roku wejdą w życie nowe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z nimi pierwszym krokiem w rozwiązywaniu sporów budowlanych będą mediacje, na które sąd będzie miał obowiązek skierować obie strony przed posiedzeniem przygotowawczym bądź też przed pierwszą rozprawą. Eksperci uważają, że mediacje wciąż nie są w wystarczającym stopniu wykorzystywane, zwłaszcza biorąc pod uwagę długi czas oczekiwania na rozstrzygnięcia spraw gospodarczych w polskich sądach powszechnych.

Przed rozpoczęciem szczytu klimatycznego COP30 w Belém w Brazylii zarówno Komisja Europejska, Parlament Europejski, jak i Rada UE podkreślały, że Unia potwierdzi na nim swoje zaangażowanie na rzecz ochrony klimatu. Chce nadal być liderem w globalnych wysiłkach, jednocześnie deklarując wsparcie ambicji innych państw, w szczególności małych i słabiej rozwiniętych, które najmocniej odczuwają skutki zmian klimatu. W opinii Bogdana Rzońcy, posła do PE z PiS, to przywództwo jest kłopotliwe dla unijnej gospodarki i na szczycie powinno dojść do urealnienia celów klimatycznych.

Posłowie do Parlamentu Europejskiego na październikowej sesji poparli plan całkowitego zakazu importu gazu z Rosji. Również Rada UE porozumiała się w tej sprawie, przyjmując swoje stanowisko negocjacyjne. Europosłowie mówią, że to istotna i długo oczekiwana decyzja polityczna, która pozwoli skończyć z finansowaniem wojennej gospodarki Rosji. Jednak są też głosy sceptyczne, które krytykują nieskuteczne sankcje i nazywają je wizerunkowymi.

Ponad jedna czwarta społeczeństwa identyfikuje się z tzw. luką czynszową – zarabia zbyt mało, by wynająć lub kupić mieszkanie na rynku komercyjnym, ale zbyt dużo, by otrzymać wsparcie mieszkaniowe od państwa, wynika z danych Fundacji Habitat for Humanity. To na tej grupie chce się skupić rząd – w budżecie na przyszły rok na wsparcie mieszkalnictwa socjalnego i komunalnego zarezerwowano rekordowe kwoty.

W 2024 roku na Wyspy Kanaryjskie szlakiem zachodnioafrykańskim przybyło prawie 47 tys. nielegalnych migrantów. To o 18 proc. więcej niż w 2023 roku i jednocześnie największa liczba od początku pomiarów w 2009 roku – wynika z danych Fronteksu. Tegoroczne statystyki wskazują na wyraźny spadek – o 58 proc. w ujęciu rocznym, ale problem pozostaje poważny. Członkowie Komisji Petycji (PETI) Parlamentu Europejskiego niedawno odwiedzili Teneryfę i Gran Canarię jako odpowiedź na petycję dotyczącą konieczności wspólnego działania Wspólnoty w sprawie sytuacji migrantów.

Komisarz ds. Morza Śródziemnego Dubravka Šuica podczas posiedzenia plenarnego Parlamentu Europejskiego zapowiedziała, że Unia Europejska jest gotowa na pomoc w realizacji planu pokojowego prezydenta Trumpa, który ma doprowadzić do zakończenia konfliktu w Strefie Gazy. Michał Kobosko, poseł do PE z Polski 2050 i Renew Europe, podkreśla jednak, że do tej pory Wspólnota nie wykazała się dużą inicjatywą w kontekście stabilizacji politycznej w Strefie Gazy. – Realia są takie, że na tę chwilę udział Unii Europejskiej jest minimalny. Na następnym etapie musi być dużo bardziej obecna.

– Wschodnie województwa kraju wymagają specjalnego wsparcia ze strony Unii Europejskiej – ocenia Jacek Protas, poseł do PE. Bliskość wojny z Ukrainą i sąsiedztwo z Rosją i Białorusią powodują odpływ inwestycji i kapitału, a także grożą depopulacją na większą skalę niż w innych regionach kraju. Wsparcie powinno dotyczyć nie tylko bezpieczeństwa, ale i lokalnych gospodarek i przedsiębiorców. Delegacja Komisji Rozwoju Regionalnego PE odwiedziła trzy województwa – lubelskie, podlaskie i warmińsko-mazurskie, by ocenić ich nową sytuację i potrzeby, a także możliwości wsparcia w długoletnim budżecie unijnym.

Po latach stagnacji temat rozszerzenia Unii Europejskiej na północ wraca do europejskiej debaty. Zarówno w Islandii, jak i w Norwegii coraz głośniej mówi się o ponownym rozważeniu członkostwa w UE. W tle są zmiany geopolityczne, w tym zagrożenie ze strony Rosji, polityka Donalda Trumpa, napięcia na północy Europy oraz rosnące znaczenie bezpieczeństwa energetycznego.

Inwestycjom w odnawialne źródła muszą towarzyszyć duże nakłady na stabilność sieci – pokazał to przykład kwietniowego blackoutu na Półwyspie Iberyjskim. Dlatego w strategiach polskich spółek energetycznych zarezerwowane są miliardy złotych nie tylko na OZE, lecz również na modernizację i rozwój sieci dystrybucji oraz budowę magazynów energii. Tauron w ciągu 10 lat przeznaczy na te wszystkie priorytety ok. 90 proc. swoich nakładów inwestycyjnych.

Nowy rządowy projekt ustawy o statusie osoby najbliższej w związku i umowie o wspólnym pożyciu przewiduje m.in. możliwość wspólnego rozliczania się w przypadku wspólności majątkowej, dostęp partnera do informacji o stanie zdrowia czy też testamentowe dziedziczenie. Przedstawiciele Nowej Lewicy zaznaczają, że uregulowanie kwestii związków nieformalnych ma zapewnić bezpieczeństwo pozostającym w nich osobom, ale kompromis ten pozostaje daleki od oczekiwań tej partii.

– Sytuacja praw człowieka na Białorusi pozostaje dramatyczna – wskazuje Swiatłana Cichanouska, liderka białoruskiej opozycji. Cały czas trwają represje po protestach, które wybuchły w 2020 roku po sfałszowanych wyborach prezydenckich, a ludzie są aresztowani za swoje poglądy. Według danych Centrum Praw Człowieka „Wiasna” w białoruskich więzieniach przebywa ponad 1,2 tys. więźniów politycznych. Opozycja apeluje o dalsze wsparcie Zachodu dla społeczeństwa białoruskiego i walczących instytucji demokratycznych za granicą oraz utrzymanie sankcji na reżim.

Parlament Europejski na listopadowej sesji zajmie się uproszczeniem wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. To część pakietu Omnibus I przedstawionego przez Komisję Europejską w lutym br. Według Tomasza Bocheńskiego zaproponowane przez KE zmiany są kosmetyczne i nie wprowadzą realnych uproszczeń, dlatego trzeba się tym zająć podczas sesji plenarnej, a nie tylko na forum komisji parlamentarnych.

Naukowcy ze Stanfordu doszli do wniosku, że dwukrotna zmiana czasu w roku zaburza rytm dobowy, co w długim terminie prowadzi do częstszego występowania udarów i otyłości. Korzystniejszym rozwiązaniem byłoby zniesienie zmiany czasu, bez względu na to, czy zostaniemy przy czasie letnim, czy zimowym. Mimo głosów poparcia ze strony mieszkańców państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego dla zniesienia obowiązku przestawiania zegarów na czas letni i zimowy w UE wciąż nie ma porozumienia w tej kwestii.

Od 1 października 2025 roku w Polsce obowiązuje system kaucyjny, który na razie jest w fazie przejściowej. Codzienne podpisywane są umowy między sklepami, sieciami handlowymi a operatorami i pojawiają się nowe punkty zbiórek w kolejnych gminach w Polsce. Tempo rozwoju systemu w dużej mierze zależy od producentów napojów i wprowadzania przez nich odpowiednio oznaczonych kaucjonowanych opakowań na rynek. W okresie przejściowym kary za brak takich opakowań są nieznaczne, ale od przyszłego roku wzrosną.