Wszystkie newsy

Projekt nowych ram finansowych Unii Europejskiej na lata 2028–2034 spotkał się z licznymi głosami krytyki. – Nigdy start negocjacji nie był takim falstartem – ocenia europoseł Janusz Lewandowski. Propozycji Komisji Europejskiej zarzuca się przede wszystkim przesadne scentralizowanie, co może podważać decyzyjność np. krajowych samorządów. Również pomysł stworzenia zasobów własnych UE z części podatków zbieranych od obywateli państw członkowskich może być trudny do przeforsowania.

Większość młodych Europejczyków popiera Unię Europejską i ma świadomość związanych z członkostwem korzyści. Nie zawsze jednak zgadzają się z jej sposobem funkcjonowania. Chcą mieć wpływ na jej przyszłość i angażują się w proces jej kształtowania coraz silniej. Pokazują to przykłady z programu edukacyjnego Szkoła-Ambasador Parlamentu Europejskiego. W całej UE uczestniczy w nim 2 tys. szkół i 35 tys. uczniów, którzy chętnie uczestniczą w ogólnokrajowych lub międzynarodowych inicjatywach. Docieranie do młodych ludzi z pogłębioną wiedzą na temat wspólnych wartości i inicjatyw instytucji unijnych może być ważnym elementem walki z eurosceptycznymi ruchami w krajach członkowskich.

– Decyzja Chin to bardzo zła informacja dla Europy, która chce się zbroić. Bez surowców krytycznych absolutnie jest to niemożliwe – mówi europosłanka na temat wprowadzonych przez Pekin ograniczeń dla importerów chińskich metali ziem rzadkich. Eksperci podkreślają, że silna zależność Europy od Chin w tym obszarze stanowi ryzyko zarówno dla bezpieczeństwa państw członkowskich, jak i konkurencyjności ich gospodarek.

Po ponad dwóch latach wojny między Izraelem a Hamasem Strefa Gazy leży w ruinach. Jak podaje palestyńskie ministerstwo, od października 2023 roku zginęło ponad 68 tys. osób, a 95 proc. gruntów rolnych i znaczna część infrastruktury miejskiej zostały zniszczone. Zawieszenie broni wynegocjowane przy udziale USA, Egiptu, Kataru i Turcji pozwoliło na uwolnienie 20 izraelskich zakładników w zamian za 2 tys. palestyńskich więźniów. W niedzielę Izrael oskarżył Hamas o złamanie zawieszenia broni i zbombardował co najmniej 20 celów. To pokazuje, jak kruchy jest podpisany rozejm.

– Poczta Polska odgrywa ważną rolę w systemie bezpieczeństwa państwa – podkreślił podczas trwającego Europejskiego Forum Nowych Idei prezes spółki Sebastian Mikosz. Chodzi o zapewnienie ciągłości obiegu gospodarczego, czyli obiegu gotówki, w sytuacjach kryzysowych, ale także o wsparcie logistyczne czy komunikacyjne. Dysponując rozbudowaną siecią placówek, personelem terenowym i zespołem CERT monitorującym cyberzagrożenia, spółka stanowi istotny element niemilitarnego podsystemu bezpieczeństwa, gotowy do działania w obliczu wojny hybrydowej.

Gospodarka UE, choć pozostaje drugą po USA największą na świecie, nie rozwija się tak dynamicznie jak Chiny, Indie czy Brazylia. Również inne wskaźniki mogą świadczyć, że pozycja Europy na arenie międzynarodowej słabnie, również politycznie. Nie pomagają w tym napięte relacje ze Stanami Zjednoczonymi pod rządami Donalda Trumpa. Zdaniem Jana Truszczyńskiego, byłego ambasadora Polski w UE, potrzebne są nam stabilne relacje z partnerem zza oceanu, a także wewnętrzna jedność w kluczowych tematach. Na przeszkodzie stoi jednak rosnąca siła eurosceptycznych partii w krajach członkowskich.

Ponad połowa placówek prowadzących działalność leczniczą ocenia swoją dojrzałość cyfrową jako średnią, a co piąta – jako wysoką i bardzo wysoką – wynika z badania Centrum e-Zdrowia. Nowe technologie wdrażane są na coraz szerszą skalę zarówno w zarządzaniu placówką, jak i w opiece nad pacjentem. Ze sztucznej inteligencji w ubiegłym roku korzystało 4,7 proc. podmiotów. Oparte na tej technologii rozwiązania najczęściej stosowane były w szpitalach.

202,7 tys. dzieci z Ukrainy, w tym 148,6 tys. dzieci-uchodźców, uczy się w polskich szkołach. Nowy rządowy program, który będzie realizowany przez najbliższe dwa lata, ma wspierać szkoły w procesie ich integracji. Dofinansowanie trafi np. na zatrudnienie asystentów międzykulturowych, podwyższanie poziomu dobrostanu całej społeczności szkolnej, m.in. poprzez wsparcie psychologiczno-pedagogiczne zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli oraz rodziców. Kadra pedagogiczna będzie mogła także podnosić swoje kompetencje zawodowe z zakresu pracy z uczniami z doświadczeniem migracyjnym lub uchodźczym.

Rozwiązania sztucznej inteligencji stosowane w wymiarze sprawiedliwości zaliczane są do kategorii wysokiego ryzyka, zgodnie z unijnym rozporządzeniem AI Act. To oznacza m.in. konieczność wdrożenia procedur nadzoru nad algorytmami. Dlatego nie ma ryzyka, że sztuczna inteligencja zastąpi sędziego i będzie za niego wydawać wyroki. W przyszłości może się jednak stać jego asystentem odpowiedzialnym m.in. za analizę dowodów czy przygotowywanie treści orzeczeń. Eksperci uważają, że może to znacząco usprawnić postępowania sądowe.

Zgodnie z informacjami Banku Danych Lokalnych GUS w Polsce w 2022 roku w zasobach gminnych było 72 885 niezamieszkałych mieszkań, a zgodnie z ostatnim Narodowym Spisem Powszechnym – 1,8 mln. Zdaniem ekspertów w statystykach nie jest uwzględnionych wiele pustostanów należących do osób fizycznych. Przywracanie takich nieruchomości do użytku wiąże się z wieloma wyzwaniami, w tym finansowymi i prawnymi.

Na początku października na Politechnice Warszawskiej oficjalnie otwarto Centrum Wiarygodnej Sztucznej Inteligencji, które jest jednym z nielicznych ośrodków badawczych w Polsce specjalizujących się w tym obszarze. Centrum powstało dzięki środkom w wysokości prawie 30 mln zł z Funduszy Europejskich z programu FENG, które przyznała Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w ramach działania Międzynarodowe Agendy Badawcze. Prowadzone w ośrodku badania mają sprawić, że AI stanie się bardziej wiarygodna i wyjaśnialna. To powinno otworzyć drogę do szerokiego i bezpiecznego jej wykorzystania w przemyśle i przyspieszenia odkryć naukowych np. w medycynie czy chemii.

Polityka gospodarcza Donalda Trumpa, jego podejście do relacji międzynarodowych i transformacji energetycznej mogą – zdaniem prof. Zbigniewa Krysiaka, przewodniczącego Rady Programowej Instytutu Myśli Schumana – przynieść Polsce wymierne korzyści. Ekonomista wskazuje, że jeśli będziemy potrafili współpracować z amerykańską administracją i wykorzystać dwustronne relacje, przed naszym krajem i przemysłem mogą się otworzyć zupełnie nowe możliwości. Tym bardziej że – również na skutek trendów zza oceanu – coraz więcej mówi się o zmniejszeniu tempa transformacji energetycznej.

W Polsce działa ok. 430 biogazowni i jedna biometanownia. Z szacunków European Biogas Association wynika, że jesteśmy jednym z pięciu krajów europejskich o największym potencjale w produkcji biometanu. Przedstawiciele branży podkreślają, że polski rynek rozwija się zbyt mało dynamicznie, a powodem są opóźnienia legislacyjne. Inwestorzy liczą na dalsze procedowanie przepisów, które były „zaszyte” w ustawie wiatrakowej zawetowanej w sierpniu przez prezydenta.

Chociaż w obszarze wykorzystania sztucznej inteligencji powstaje coraz więcej regulacji prawnych, to nie ma wśród nich na razie kwestii dotyczących ochrony praw własności intelektualnej. W tym zakresie powstaje wiele wątpliwości związanych np. z wynagradzaniem twórców za wykorzystanie ich prac w trenowaniu AI czy określeniem, kto jest autorem dzieła zmienionego przez AI i jakie są reguły jego wynagradzania. Ciekawy jest także wątek wykorzystania sztucznej inteligencji w procesie uzyskiwania ochrony patentowej.

Zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej Polska w ramach programu pożyczkowego SAFE otrzyma 43,7 mld euro środków na obronność. Tym samym stanie się największym beneficjentem unijnego funduszu, który łącznie wynosi 150 mld euro. Pieniądze będą mogły zostać przeznaczone m.in. na obronę powietrzną i przeciwrakietową, drony i systemy antydronowe czy też mobilność wojsk. Przedstawiciele polskiego przemysłu obronnego uważają, że wykorzystanie środków z programu może być dużą szansą dla krajowych podmiotów, również na większą ekspansję w UE.