Reforma szkolnictwa wyższego coraz bliżej. Projekt zmian trafił do konsultacji społecznych

Ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym, wprowadzenie co najmniej trzymiesięcznych praktyk zawodowych na kierunkach o profilu praktycznym, jak również stypendiów naukowych studentom od pierwszego roku studiów – to niektóre zmiany, zaproponowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Resort chce też wprowadzić zmiany, które zachęcą naukowców do komercjalizacji swoich wynalazków. Projekt zmian w przepisach trafił do konsultacji społecznych.

 – Chcemy wprowadzić uwłaszczenie naukowców, co oznacza, że będą im przysługiwały nie tylko prawa autorskie, ale także prawa majątkowe do wynalazku. Jestem przekonana, że dzięki temu więcej naukowców będzie zainteresowanych tym, aby pracować nad nowymi rozwiązaniami technologicznymi i ich komercjalizacją – podkreśla prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego w rozmowie z Agencją Informacyjną Newseria.

Projekt nowelizacji przewiduje, że naukowcy będą właścicielami praw majątkowych do wynalazków oraz innych efektów realizowanych przez nich badań i projektów naukowych. Ma to na celu zmotywowanie naukowców do komercyjnego wdrożenia wyników badań naukowych poprzez zapewnienie im bezpośrednich korzyści finansowych.

 – Obecnie wiele osób pracuje nad projektami i badaniami, ale potem traci zainteresowanie projektem, nie zawsze przedsiębiorcy są tym zainteresowani. Nam zależy na tym, żeby zmobilizować naukowców do tego, aby dane rozwiązanie technologiczne zostało w przyszłości sprzedawane – zapewnia minister nauki.

Stypendia od I roku i dualny system kształcenia

Przygotowany przez ministerstwo projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym zakłada wprowadzenie stypendiów naukowych od pierwszego roku studiów. Minister zapewnia, że są na ten cel zagwarantowane środki. Stypendia naukowe od pierwszego roku otrzymają najlepsi studenci, według wyników osiągniętych na egzaminie maturalnym. Stypendia te będą przyznawane od 1 października 2014 r.

 – Wprowadzamy też uznawalność kształcenia nieformalnego, czyli zaliczanie wiedzy i umiejętności praktycznych w poczet programu studiów – wyjaśnia prof. Kudrycka.

Proponowana nowelizacja umożliwi osobom dojrzałym z doświadczeniem zawodowym, wiedzą zdobytą na specjalistycznych kursach i szkoleniach, uzupełnienia wykształcenia i zdobycia dyplomu szkoły wyższej poza formalnym tokiem studiów. Uczelnie będą mogły potwierdzać efekty uczenia uzyskane poza systemem szkolnictwa wyższego np. w pracy, na kursach i szkoleniach, przez samodoskonalenie, wolontariat. To rozwiązanie korzystne zwłaszcza dla osób pracujących – będą mogły uzupełnić kwalifikacje i ukończyć studia w krótszym, indywidualnym trybie.

 – Chcemy także podzielić uczelnie na akademickie i zawodowe. Zawodowe będą kształciły praktycznie  do wykonywania zawodu – wyjaśnia minister.

Projekt zakłada również prowadzenie profili ogólnoakademickich oraz praktycznych, a także studiów dualnych, zapewniających kształcenie w uczelni na przemian z odbywaniem praktyk. Uczelnie będą miały obowiązek zapewnienia studentom trzymiesięcznych praktyk na studiach o profilu praktycznym. 

Projekt zmian definuje również pracę dyplomową. Uczelnie będą zobligowane do sprawdzania prac dyplomowych – przed ich obroną – z wykorzystaniem programu antyplagiatowego.

Ministerstwo nauki chce także wprowadzić listę ostrzeżeń przed uczelniami, które nie przestrzegają prawa, zwłaszcza praw studentów, co pozwoli ostrzec kandydatów na studentów. Upubliczniane listy ostrzeżeń będą zawierały informacje o uczelniach, w stosunku do których zakończono postępowania w sprawie zawieszenia i cofnięcia uprawnień do prowadzenia studiów na określonych kierunkach, poziomach i profilach kształcenia, cofnięcia pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej lub jej likwidacji (prawomocne decyzje) oraz informacje o toczących się tego typu postępowaniach. Nie będzie możliwe wprowadzanie nowych opłat w trakcie studiów. Określony zostanie również termin podpisywania z kandydatami na studia (lub studentami) umów w sprawie warunków odpłatności związanych ze studiami.