Wszystkie newsy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zadecydował 11 stycznia br. o unieważnieniu w całości uchwały dotyczącej strefy czystego transportu w Krakowie ze względu na braki formalne. – Teraz będą nowe przepisy i nowa strefa. Jednak obstawiałbym, że projekt SCT w Krakowie wejdzie do procedowania dopiero jesienią tego roku lub nawet później – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. Jak wskazuje, Kraków i Warszawa to jak na razie jedyne miasta, w których planowane jest wdrożenie SCT. Stołeczna strefa ma zacząć funkcjonować już w połowie tego roku.

W ciągu prawie pół roku funkcjonowania programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV udało się wyszczepić zaledwie 16 proc. docelowej grupy 12- i 13-latków. Po roku funkcjonowania programu ten odsetek wzrośnie prawdopodobnie do 30–40 proc. – informuje dr hab. n. med. Andrzej Nowakowski z Narodowego Instytutu Onkologii. – To jednak wciąż za mało. Dlatego potrzebna jest szersza edukacja, skierowana zarówno do rodziców nastolatków, jak i personelu medycznego – podkreśla ekspert.

Co czwarty Polak ma 60 lat lub więcej, a duża część z nich jest nieaktywna zawodowo i społecznie. Ta grupa społeczna ma w sobie duży potencjał, który jednak trudno wyzwolić. Od pięciu dekad pomagają w tym różnego typu organizacje senioralne, w tym uniwersytety trzeciego wieku, ale również biblioteki, domy kultury i świetlice. W wielu miejscach, zwłaszcza mniejszych miastach i miejscowościach, wciąż jednak nie ma oferty dla tej grupy. Nowy rząd zapowiada, że polityka senioralna będzie jednym z jej priorytetów, o czym ma świadczyć powołanie ministra specjalnie do tego celu.

Niemal 80 proc. Polaków zrobiło postanowienia noworoczne na 2024 rok – wynika z badań przeprowadzonych na panelu Ariadna. Najczęściej dotyczyły one poprawy kondycji fizycznej i zdrowia, np. przejścia na zdrowe odżywianie i rozpoczęcia aktywności sportowej. Większość osób jednak nie potrafi wytrwać w swoich postanowieniach przez dłuższy czas. Przyczyną jest często nierealny, zbyt ambitny cel i stawianie sobie wygórowanych wymagań. – Należy pamiętać, że zasady my ustalamy i to my też możemy ustalić ewentualne odstępstwa – przypomina Aleksandra Dejewska-Wysogrocka, psycholożka, terapeutka zaburzeń odżywiania.

Deficyt kadr medycznych jest w Polsce problemem od lat. W tej chwili niedobory widać zwłaszcza wśród specjalistów kluczowych dla funkcjonowania systemu ochrony zdrowia – internistów, pediatrów i ginekologów-położników. Spada też popularność specjalizacji takich jak geriatria czy chirurgia ogólna, co w najbliższych latach może skutkować koniecznością zamykania takich oddziałów szpitalnych. Na dodatek kadra lekarska w Polsce sukcesywnie się starzeje – lekarze w wieku emerytalnym są w tej chwili istotnym wsparciem systemu. Natomiast młodzi coraz częściej wybierają pracę w otwartej służbie zdrowia: bez konieczności pełnienia dyżurów – co pogłębia niedobór lekarzy na oddziałach szpitalnych – albo w placówkach niepublicznych, które oferują im lepsze warunki zatrudnienia i wyższe płace.

Roślinne burgery, kotlety czy parówki plant-based są coraz częściej dostępne na sklepowych półkach, a sięgają po nie nie tylko weganie i wegetarianie. Według badania InsightOut Lab blisko połowa polskich konsumentów próbowała już – głównie z ciekawości – produktów tego rodzaju. 65 proc. z nich uważa, że są smaczne, a 43 proc. zaczęło kupować je regularnie. – To jest coś, co jest obecnie gorącym tematem, powiązanym m.in. z troską o dobrostan zwierząt. Stąd rosnące zainteresowanie białkami roślinnymi – mówi Mateusz Kowalewski, prezes zarządu Hortimex.

Obecnie osób starszych, w wieku 65 i więcej lat, jest w Polsce ponad 7 mln. Według prognoz GUS w 2050 roku, w zależności od scenariusza, może ich być między 9 a prawie 11 mln, przy czym wszystkie one zakładają zdecydowany spadek liczby ludności w Polsce. Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie dla całej polityki społeczno-ekonomicznej. Problem w tym, że to bardzo zróżnicowana grupa o różnych potrzebach: począwszy od aktywnych zawodowo seniorów, na osobach niesamodzielnych, wymagających specjalistycznej opieki skończywszy. Wspólna dla całej grupy jest potrzeba bezpieczeństwa ekonomicznego i zdrowotnego.

Praca hybrydowa po okresie pandemii COVID-19 stała się standardem – aż 92 proc. osób pracujących przynajmniej w części zdalnie nadal oczekuje takiej możliwości. – Biura będą musiały mocno się dostosować do tego, żeby przyciągnąć pracowników, zachęcić ich do uczestnictwa w życiu biurowym – mówi Przemysław Chimczak-Bratkowski, partner zarządzający ThinkCo. Z raportu firmy wynika, że firmy istotnie zmniejszyły wolumeny wynajmów, a jednocześnie zmieniły się oczekiwania dotyczące standardów zarówno powierzchni biurowej, jak i całych biurowców.

W polskim systemie ochrony zdrowia nie brakuje innowatorów, którzy wprowadzają rozwiązania czy procedury wybijające ich na arenie międzynarodowej i którzy mogą stanowić przykład do naśladowania. Cały system trudno jednak określić jako innowacyjny, co potwierdzają światowe rankingi. I mowa nie tylko o zaawansowanych technologiach, ale również o lekach i metodach leczenia, badaniach naukowych czy innowacjach organizacyjnych. W wielu przypadkach wdrażanie nowoczesnych rozwiązań hamuje brak finansowania. Przyczyniają się do tego również obawy przed konsekwencjami ewentualnych błędów.

Leki zalecane w profilaktyce migreny wykazują dużą skuteczność, która przekłada się na spadek recept na środki przeciwbólowe stosowane w trakcie ataków – wykazali naukowcy z Norwegii. Złotym standardem w profilaktyce są przeciwciała monoklonalne, ale to opcja droga i trudno dostępna dla chorych, dlatego badacze pochylili się nad wykorzystaniem tańszych alternatyw i ich skutecznością w walce z bólami migrenowymi. Jak wskazują ich obserwacje, leki z grupy beta-blokerów, a także środki na nadciśnienie, padaczkę i depresję mają równie wysoką skuteczność. Migrena staje się poważnym problemem społecznym. Światowa Organizacja Zdrowia wymienia ją wśród 20 chorób najbardziej wpływających na jakość życia pacjentów, ich aktywność zawodową i społeczną.

Pracoholicy zgłaszają gorsze samopoczucie niż inne osoby w organizacjach. Nie poprawia go nawet zajęcie się pracą i obowiązkami, czyli rzeczami, od których są uzależnieni – wykazali włoscy naukowcy. Oznaki spłaszczenia emocjonalnego, które zaobserwowano u osób zmagających się z uzależnieniem od pracy, są podobne do tych, których doświadczają osoby uwikłane w inne nałogi. Pracoholizm niesie szereg konsekwencji zdrowotnych, przede wszystkim dla zdrowia psychicznego, ale nie tylko. To czynnik zwiększający też ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Dieta roślinna, często składająca się z nowinek w postaci zamienników mięsa i nabiału, może być nieco droższa niż ta złożona z odzwierzęcych produktów. Jednak w ostatnich latach mamy do czynienia z procesem zrównywania się cen. Wpłynął na to z jednej strony dynamiczny wzrost cen mięsa i innych produktów odzwierzęcych w porównaniu do żywności roślinnej, a z drugiej strony polityka sieci handlowych stale poszerzających ofertę w tej drugiej kategorii. Dynamika tego rynku nieco wyhamowała, ale zdaniem ekspertów nie jest to zjawisko niepokojące.

Aktywność cyfrowa wpływa na plastyczność mózgu u dzieci w krytycznych okresach ich rozwoju. Efektem przeciążenia ekspozycją na bodźce wzrokowe może być pogorszenie pamięci roboczej i spowolnienie reakcji. Spędzanie przez dzieci dużo czasu przed ekranem negatywnie wpływa też na zdolności językowe i koncentrację. Jednocześnie granie w gry wideo może stymulować pewne obszary mózgu, odpowiedzialne m.in. za podejmowanie decyzji. Do takich wniosków doszli naukowcy z Hongkongu po przeanalizowaniu dziesiątek badań z tego obszaru.

W ramach programu pilotażowego działa już 100 centrów zdrowia psychicznego. Kolejne placówki będą uruchamiane w I kwartale br. Wkrótce ma być ich 129, co pozwoli zapewnić opiekę dla 52,45 proc. populacji powyżej 18. roku życia, czyli prawie 16,4 mln osób. Pilotaż CZP to ważny element reformy psychiatrii w Polsce. Równolegle cały czas toczy się też reforma psychiatrii dzieci i młodzieży, która ma wprowadzić dla nich całkowicie nowy model opieki. W tym obszarze udało się wyprzedzić założone cele – środowiskowych ośrodków pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej działa już więcej, niż planowano. To pozytywne zmiany, których efekty będą widoczne w ciągu kilku lub kilkunastu kolejnych lat, ale reformę można jeszcze usprawnić.

Dane Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) wskazują, że doping wykrywany jest w 1–1,5 proc. pobieranych od sportowców próbek. Jednak ponowna ich analiza może dać zaskakujące wyniki, bo często właśnie w ich trakcie odkrywany jest znacznie większy odsetek naruszeń przepisów antydopingowych. Niektóre badania sugerują, że odsetek sportowców sięgających po niedozwolone substancje może wynosić nawet 15–18 proc. W skutecznej walce z dopingiem potrzebna jest po pierwsze międzynarodowa współpraca i edukacja sportowców, a po drugie pojawiają się też postulaty zaostrzenia kar w kwestii odpowiedzialności prawnokarnej.