News powiązane z e-papierosy

– Szacujemy, że szara strefa w branży płynów do elektronicznych papierosów osiąga około 350 mln zł – mówi Piotr Zieliński, prezes Vaping Association Polska. Jak wskazuje, nielegalny rynek kwitnie od czasu wprowadzenia akcyzy na tego rodzaju wyroby, a źródłami problemu są przede wszystkim wysoki poziom opodatkowania i nieprecyzyjne regulacje w ustawie o podatku akcyzowym. Branża apeluje do Ministerstwa Finansów o gruntowne uszczelnienie przepisów.

W części państw e-papierosy uważane są za narzędzie, które dzięki niższej toksyczności w porównaniu do tradycyjnych papierosów może pomóc ograniczyć społeczne szkody związane z aktywnym i biernym paleniem oraz koszty ponoszone przez służbę zdrowia. Takie podejście regulacyjne wdrożyły m.in. Kanada, Nowa Zelandia czy Wielka Brytania, gdzie e-papierosy są oficjalnie rekomendowanym sposobem rzucania palenia, obok np. gum czy plastrów. Organizacja World Vapers’ Alliance apeluje do Unii Europejskiej, aby przyjęła podobne stanowisko. Dlatego zbiera podpisy pod petycją o potraktowanie e-papierosów jako narzędzia walki z tradycyjnym paleniem i wpisania tego w Europejski Plan Walki z Rakiem. Parlament Europejski zajmie się tym planem na początku grudnia.

Nierówne traktowanie różnych grup wyrobów tytoniowych – to największa wada ministerialnego projektu podwyżki akcyzy, na którą wskazuje Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP). Eksperci zauważają, że już od nowego roku akcyza kwotowa na tytoń do podgrzewania ma wzrosnąć o 100 proc., podczas gdy na zwykłe papierosy będzie rosnąć o 10 proc. i to dopiero od 2023 roku. Tymczasem to właśnie wyroby nowatorskie – do których zaliczają się podgrzewacze tytoniu – są od lat wskazywane jako mniej szkodliwa zdrowotnie alternatywa dla tradycyjnych papierosów. – Rząd deklarował ograniczanie najbardziej szkodliwych używek na rzecz tych mniej szkodliwych, które powodują zdecydowanie mniejsze negatywne skutki. To działanie akurat temu przeczy – mówi ekonomista Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha.

Federacja Przedsiębiorców Polskich nie zgadza się z postulatem podnoszenia stawek akcyzy na nowatorskie produkty tytoniowe. Z wyliczeń wynika, że po uwzględnieniu zawartości tytoniu w opakowaniu opodatkowanie VAT i akcyzą 1 g w tradycyjnych papierosach wynosi w tej chwili 82 gr, natomiast w podgrzewaczach tytoniu – 76 gr. – To oznacza, że nie ma potrzeby kolejnej zmiany stawek – podkreślają eksperci FPP i zwracają też uwagę na potencjalnie mniejszą szkodliwość nowatorskich wyrobów tytoniowych. – Polityka akcyzowa państwa też powinna to uwzględniać – dodają.

W Wielkiej Brytanii e-papierosy są rekomendowanym przez rządową agendę ds. zdrowia publicznego sposobem na rzucenie palenia. Badania wskazują, że mogą być one o 95 proc. mniej szkodliwe od tradycyjnych, ponieważ nie zawierają substancji smolistych obecnych w dymie tytoniowym. Podobne podejście mają też m.in. rządy Kanady czy Nowej Zelandii, które wskazują, że e-papierosy mogą stanowić etap pośredni w drodze do definitywnego rozstania się z nałogiem. Zapoczątkowana właśnie w Polsce kampania „Prawo dla ludzi” chce, aby przyznała to również Unia Europejska, i zbiera podpisy pod petycją kierowaną w tej sprawie do nowo utworzonej europejskiej Komisji Specjalnej ds. Walki z Rakiem.

Od początku października producenci podgrzewaczy tytoniu i płynów do e-papierosów muszą płacić od nich akcyzę. Jak wynika z analiz KIG, obecny system jest tak skonstruowany, że powoduje nierówne obciążenia podatkowe produktów z tej samej kategorii. Uderza to w polskich producentów e-papierosów i polskich rolników produkujących tytoń do podgrzewaczy tytoniu. Najwyższą akcyzę płacą bowiem producenci wkładów z liquidem do otwartych e-papierosów, a są to zwykle polskie małe i średnie firmy. Różnica w obciążeniu podatkowym między różnymi produktami jest nawet sześciokrotna.

Branża tytoniowa od kilku lat stawia mocny akcent na rozwijanie alternatywnych produktów nikotynowych, do których zaliczają się e-papierosy. Część dotychczasowych badań potwierdza, że ich palenie – nawet jeśli nie są one całkowicie nieszkodliwe – powoduje mniej szkód niż tradycyjne wyroby tytoniowe. Niektóre państwa, jak Wielka Brytania, Nowa Zelandia czy Kanada, rekomendują palaczom przejście na papierosy elektroniczne, zakładając, że dzięki niższej toksyczności mogą ograniczyć szkody społeczne związane z aktywnym i biernym paleniem oraz m.in. ograniczyć koszty ponoszone przez system ochrony zdrowia.

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków ostrzega przed dodawaniem do papierosów elektronicznych marihuany i kupowaniem płynów nikotynowych na ulicy. Jak się okazało, za przypadki niewydolności płuc u palaczy e-papierosów w USA odpowiada przede wszystkim THC, czyli związek psychoaktywny izolowany z konopi indyjskich. Nie ma to nic wspólnego z typowymi papierosami elektronicznymi. Były to produkty kupowane pokątnie na czarnym rynku – podkreśla prof. Andrzej Sobczak.

Po papierosa codziennie sięga 31 proc. Polaków. Rocznie z powodu palenia umiera w Polsce ok. 70 tys. osób. Problem mógłby być mniejszy, gdyby większa była świadomość o zdrowszych alternatywach. Takie produkty jak e-papierosy czy produkty oparte na technologii podgrzewania tytoniu mogą znacznie ograniczyć szkodliwość nałogu. Prawo zabrania jednak sprzedawcom informowania o ofercie sklepu. Polska Izba Handlu chce to zmienić i postuluje zmiany w przepisach.

Mimo że w ubiegłym roku spożycie papierosów z banderolą wzrosło o 11,5 proc., to jednak w długiej perspektywie widać znaczący spadek konsumpcji wyrobów tytoniowych, a liczba palaczy w ciągu ostatniego ćwierćwiecza zmniejszyła się niemal o połowę. Zdaniem analityka Magdaleny Bodył z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, po części jest to efekt wzrostu akcyzy i cen papierosów, jaki nastąpił po wejściu Polski do UE. Nowe unijne regulacje i nowelizacja ustawy tytoniowej, która weszła w życie na początku września, wpłyną na dalszy spadek konsumpcji.

Rynek papierosów elektronicznych rośnie w siłę. Szacuje się, że w Polsce jego wartość przekracza już milion złotych. Rocznie branża zyskuje od 10 do 20 proc. Problemem pozostaje brak uregulowań prawnych, określających zasady sprzedaży tego typu produktów. Chodzi m.in. o łatwy dostęp do e-papierosów wśród dzieci i młodzieży.