News powiązane z fundusze europejskie

Po prawie trzech latach oczekiwania polskie samorządy mogą się już ubiegać o fundusze z Krajowego Planu Odbudowy. Do pozyskania mają prawie 40 mld zł w formie preferencyjnych pożyczek, z przeznaczeniem na zazielenianie, transport, transformację energetyczną i wszystkie inwestycje, dzięki którym duże metropolie i mniejsze miasteczka mają się stać ekologiczne i bardziej zielone. Co istotne, z tych środków można finansować projekty, które już się toczą. – Ponieważ wyzwania klimatyczne są priorytetowe dla miast, to myślę, że te inwestycje będą prowadzone sprawnie i że na ich efekty nie będzie trzeba długo czekać – mówi Tomasz Robaczyński z Banku Gospodarstwa Krajowego, instytucji odpowiedzialnej za wdrażanie Instrumentu Zielonej Transformacji Miast.

W obecnej unijnej siedmiolatce rozwój regionu będzie wspierany w ramach Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027, którego wartość sięga 2,1 mld euro, czyli ok. 9,5 mld zł. Nabory w pierwszych konkursach już się odbyły, a w przygotowaniach są kolejne. W ostatnich latach na Mazowszu dzięki środkom z UE udało się zrealizować tysiące inwestycji, m.in. budowę lotniska w Modlinie, bulwary wiślane w Płocku i zachodnią obwodnicę Grodziska Mazowieckiego. Z unijnego dofinansowania skorzystały samorządy i przedsiębiorcy, którzy dostali fundusze na założenie i rozwijanie własnej działalności, szkolenia i wdrażanie innowacji, ale także rolnicy, uczelnie i instytuty badawcze oraz organizacje pozarządowe.

W latach 2019–2023 z udziałem unijnych funduszy zrealizowano w Polsce prawie 110 tys. inwestycji i projektów, na które beneficjenci pozyskali w sumie 103,07 mld zł – wynika z analizy przeprowadzonej przez wywiadownię gospodarczą InfoCredit. Ze statystyk wynika, że handel hurtowy i detaliczny oraz naprawa pojazdów to branże, które najbardziej skorzystały na unijnym wsparciu. W latach 2018–2021 firmy z tych sektorów, które otrzymały środki z UE, zwiększyły swoje przychody aż o 55 proc. Dla porównania przychody firm niekorzystających z unijnego wsparcia wzrosły w tym samym czasie o 27 proc.

– Ten rok będzie przełomowy, jeśli chodzi o nowe pomysły Unii Europejskiej na walkę z korupcją – mówi Marcin Waszak, specjalista etyki biznesu z Linii Etyki. Chodzi zarówno o regulacje ogólnorynkowe, które będą zapobiegać nadużyciom np. przy wydatkowaniu środków unijnych z nowej perspektywy, jak i wewnętrzne procedury w instytucjach UE. Potrzebę wypracowania nowych standardów w tym zakresie uwidoczniła niedawna afera w Parlamencie Europejskim, tzw. Katargate, w której aresztowana została wiceprzewodnicząca Eva Kaili. Część antykorupcyjnych przepisów w UE ma już ok. 20 lat i nie uwzględnia nowych form korupcji dotyczących np. nadużywania władzy, sprzeniewierzenia publicznych środków czy płatnej protekcji.

Zielona transformacja, odnawialne źródła energii i transport niskoemisyjny, innowacje, cyfryzacja, rozwój przedsiębiorczości i niwelowanie nierówności społecznych – to główne obszary, które będą finansowane z nowego programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027. Komisja Europejska zatwierdziła program regionalny 2 grudnia br. To długo wyczekiwana decyzja – zarówno przez samorządy, jak i przedsiębiorców – która kończy proces negocjacyjny i otwiera drogę do ogłaszania naborów. Pierwsze z nich mają ruszyć już w I kwartale 2023 roku.

Chociaż blisko dwie trzecie Polaków uważa, że założenie firmy w naszym kraju jest proste, nie przekłada się to na intencje przedsiębiorcze, które z roku na rok słabną – wynika z raportu PARP „Global Entrepreneurship Monitor”. Dla wielu barierą jest strach przed porażką i niewiara we własne umiejętności, ale też obawa przed biurokracją i zmieniającymi się przepisami, które stanowią duże wyzwanie dla firm, szczególnie z sektora MŚP. Dlatego tak duże jest ich zainteresowanie wszelkiego rodzaju inicjatywami edukacyjnymi. Aby wesprzeć przedsiębiorców PARP oraz Ministerstwo Rozwoju i Technologii, już po raz kolejny zorganizowali cykl wideokonferencji zatytułowanych „Idea rozwoju Twojego biznesu”. Ich celem jest przybliżenie przedsiębiorcom najbardziej aktualnych tematów związanych z prowadzeniem firmy, w tym nowych rozwiązań i regulacji prawnych.

– Programy wciąż są negocjowane przez polski rząd z Komisją Europejską i późną jesienią powinniśmy móc uruchamiać pierwsze konkursy – zapowiada Mikołaj Różycki, zastępca prezesa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. W nowej perspektywie finansowej na lata 2021–​2027 Polska otrzyma z Unii Europejskiej łącznie ok. 770 mld zł, a firmy znów będą mogły korzystać z całego wachlarza instrumentów wsparcia w ramach programów krajowych i 16 programów regionalnych.

Gdyby w 2004 roku Polska nie weszła do Unii Europejskiej, dochody Polaków byłyby realnie niższe o 25–30 proc. i porównywalne z dochodami mieszkańców Bułgarii, najuboższego państwa w całej Unii. Gorszy byłby bilans handlu zagranicznego, mniej rozwinięta infrastruktura drogowa i słabsze wyniki inwestycji zagranicznych. To wnioski z raportu „Gdzie naprawdę są konfitury? Najważniejsze gospodarcze korzyści członkostwa Polski w Unii Europejskiej” przygotowanego dla Fundacji Schumana oraz Fundacji Konrada Adenauera. – Główną gospodarczą korzyścią z członkostwa w Unii jest udział Polski w jednolitym rynku, a fundusze europejskie pełnią jedynie funkcję pomocniczą – mówi ekonomista, prof. Witold Orłowski, jeden z autorów raportu.

W całej Polsce realizowanych jest ponad 92 tys. różnych inwestycji o łącznej wartości blisko 530 mld zł z wykorzystaniem środków unijnych. Stopień wykorzystania pieniędzy z perspektywy finansowej 2014–2020 stawia nas wśród unijnych prymusów. Od przyszłego roku do Polski zaczną napływać również fundusze z nowej perspektywy na kolejne siedem lat. Resort funduszy chce usprawnić ich wykorzystanie. Od lipca przedsiębiorcy, samorządy i wszystkie podmioty, które korzystają ze środków UE, mogą zgłaszać bariery i swoje propozycje zmian za pośrednictwem nowego portalu Głos Beneficjenta.

Komisja Europejska zobowiązała się przeznaczyć 1,4 mld euro na walkę z pandemią koronawirusa. 122 mln euro z tej kwoty trafi do puli programu Horyzont 2020, o dodatkowe środki mogą się ubiegać naukowcy i przedsiębiorcy pracujący nad innowacyjnymi metodami diagnostyki, leczenia oraz produkcji szczepionek na SARS-CoV-2.

Komisja Europejska wciąż prowadzi formalne postępowanie dotyczące pomocy publicznej dla spółki Przewozy Regionalne, która od miesiąca funkcjonuje pod nazwą Polregio. To oznacza, że przewoźnik wciąż nie może korzystać z unijnych grantów, ale realizuje plany inwestycyjne we własnym zakresie. W tym roku rozpocznie obliczony na kilka lat program modernizacji swojego taboru. Czteroletnia restrukturyzacja spółki zaowocowała też systematycznym przyrostem liczby pasażerów – na koniec tego roku Polregio chce ich mieć już ponad 91 mln.

Kondycja przewoźników regionalnych jest dziś dobra, do czego w dużej mierze przyczyniły się środki pozyskiwane z UE w dwóch ostatnich perspektywach finansowych – ocenia prezes Kolei Mazowieckich Robert Stępień. Spółki notują wzrosty liczby pasażerów, a głównym wyzwaniem dla kolei samorządowych jest poprawa i ugruntowanie swojej pozycji rynkowej, głównie dzięki inwestycjom w tabor i obsługującą go infrastrukturę. Transport kolejowy jest jednym z najbardziej bezpiecznych i ekologicznych, a na dodatek przyczynia się do rozwoju gospodarczego, dlatego takie inwestycje – choć kosztowne – są opłacalne w długofalowej perspektywie.

Brak finansowania, know-how i świadomości władz samorządowych, a przede wszystkim brak długoterminowej strategii i koncepcji rozwoju inteligentnych miast – to w Polsce główne bariery dla rozwoju smart cities. Włodarze miast nadal w dużej mierze traktują je jako nowinkę technologiczną. Metropolie wdrażają co prawda inteligentne systemy, ale działają one w oderwaniu od siebie, przez co nie w pełni efektywnie. Tymczasem, jak pokazuje raport opracowany dla Ministerstwa Cyfryzacji, rozwiązania typu smart city mogą przynieść nawet 30-proc. korzyści w różnych obszarach: od bezpieczeństwa, poprzez poprawę jakości życia i zdrowia mieszkańców, po istotne oszczędności w zużyciu mediów.

Wspieranie innowacyjności polskich firm poprzez finansowanie prac badawczo-rozwojowych jest priorytetem w polityce spójności w tej perspektywie finansowej – mówi minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński. W przyszłej perspektywie środków na ten cel ma być jeszcze więcej. Dzięki unijnym środkom Polska nadrabia dystans dzielący ją od najbogatszych gospodarek Europy. Za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego, który wdraża instrumenty finansowe z obecnej perspektywy unijnej, do polskich firm trafiają znaczące sumy z Unii Europejskiej, m.in. na rozwój innowacji. Wartość innowacyjnych projektów inwestycyjnych, które otrzymają dofinansowanie z BGK, to ponad 13 mld zł.

1 maja minęło 15 lat od momentu przystąpienia Polski do struktur Unii Europejskiej. Jak podkreśla dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce Marek Prawda, w tym czasie udało się przede wszystkim zniwelować różnice rozwojowe i nadgonić dystans dzielący nas od najbogatszych gospodarek Europy. Gospodarcze efekty członkostwa Polski w UE są nie do przeceniania, a z danych Komisji wynika, że od 2003 roku w Polsce nastąpił też dwukrotny wzrost zamożności społeczeństwa. Badania KE pokazują, że poziom zaufania do unijnych instytucji oraz pozytywnego nastawienia do Unii Europejskiej są w Polsce wyższe od europejskiej średniej.