Wszystkie newsy

Zły stan polskich sieci elektroenergetycznych to największa bariera blokująca rozwój OZE i polską transformację energetyczną. Odpowiedzią na ten problem ma być podpisana pod koniec ubiegłego roku Karta Efektywnej Transformacji, czyli porozumienie URE i pięciu największych spółek dystrybucji, zgodnie z którym nakłady inwestycyjne na modernizację i rozwój sieci mają sięgnąć ok. 130 mld zł. KET tworzy też stabilne otoczenie regulacyjne w wieloletnim horyzoncie czasowym, co ma ułatwić prowadzenie inwestycji w transformację sieci. Obecnie w żaden sposób nie uwzględnia ona jednak mniejszych przedsiębiorstw dystrybucyjnych, ale to może się wkrótce zmienić.

Polski przemysł cementowy zużywa rocznie kilka milionów ton popiołów z tzw. UPS-ów, czyli produktów ubocznych spalania węgla. Jednak wykorzystanie tego surowca w polskiej energetyce będzie – zgodnie z założeniami zielonej transformacji – nieuchronnie spadać. To z kolei będzie skutkować spadkiem dostępności popiołów lotnych. Dlatego duzi producenci cementu w Polsce chcą zagospodarować popioły, które wcześniej przez dziesięciolecia były składowane na hałdach. Szacuje się, że zalega na nich nawet kilkaset ton popiołów, które – po oczyszczeniu i waloryzacji – mogłyby zostać wykorzystane właśnie do produkcji cementu. To stworzyłoby również szansę na wykorzystanie terenów, które teraz zajmują hałdy. Cały proces wstrzymują na razie niewystarczające regulacje, a nie brak technologicznych możliwości.

W ostatnim półroczu ustabilizowały się ceny węgla, pelletu i drewna kominkowego, choć wciąż są znacznie powyżej poziomów z 2021 roku – wynika z danych zgromadzonych przez Polski Alarm Antysmogowy. Organizacja policzyła też, że w tegorocznym sezonie grzewczym najtańszą opcją ogrzania domu wciąż pozostaje gruntowa pompa ciepła. Z kolei jedną z najdroższych metod jest ogrzewanie domu tzw. kopciuchem za pomocą węgla bądź drewna. Mimo to z takiego źródła ogrzewania w tym roku nadal będzie korzystać wiele polskich gospodarstw domowych, co – w połączeniu z dużym nagromadzeniem zapasów węgla z importu z ubiegłego roku i jego niską jakością – po raz kolejny przełoży się na pogorszenie jakości powietrza.

Na początku listopada w Lidzbarku Warmińskim zostanie uruchomiona Ciepłownia Przyszłości – demonstrator technologii, który ma w praktyce pokazać, jak może wyglądać w przyszłości nowoczesne i zdekarbonizowane ciepłownictwo. Realizacja projektu Euros Energy oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju zajęła półtora roku i kosztowała 38 mln zł. Zastosowano w nim cały szereg technologii, które mają duży potencjał wykorzystania w tym sektorze, w tym m.in. pompy ciepła, trójstopniowy system magazynowania ciepła, hybrydowe kolektory słoneczne i innowacyjny system zarządzania oparty na algorytmach. – Rynek jest bardzo zainteresowany takimi rozwiązaniami – mówi dr Kamil Kwiatkowski z Euros Energy. Tym bardziej że przed polskim ciepłownictwem stoi wyzwanie w postaci konieczności wypełnienia unijnych wymogów klimatycznych.

Equinor i Polenergia osiągają kolejne kamienie milowe w drodze do realizacji morskiej farmy wiatrowej Bałtyk I. To najbardziej zaawansowany projekt rozwoju drugiej fazy offshore, przygotowywany do aukcji w 2025 roku. Wiosną zakończyły się badania wietrzności, a w październiku – badania dna morskiego, które pozwolą stworzyć studium wykonalności projektu, a także zaprojektować układ farmy i przygotować strategię zakupową. – Skupiamy się teraz na pozyskaniu decyzji środowiskowej, zarówno dla morskiej, jak i lądowej części morskiej farmy wiatrowej Bałtyk I. Po uzyskaniu tej decyzji, mając już zabezpieczone pozwolenie lokalizacyjne i umowę przyłączeniową z PSE, będziemy w stanie wystartować w aukcji – mówi Michał Jerzy Kołodziejczyk, prezes zarządu Equinor Polska. Wcześniej realizowane projekty – Bałtyk II i Bałtyk III – będą gotowe do eksploatacji za kilka lat.

W 2035 roku w UE nie będzie można zarejestrować samochodów spalinowych. – W bogatszych krajach jak Niemcy, Francja czy Hiszpania pojawi się bardzo dużo pojazdów elektrycznych, natomiast duża część używanych samochodów spalinowych trafi na biedniejsze rynki, w tym m.in. do Polski. Musimy się zastanowić, w jaki sposób zapobiec sytuacji, w której Polska stanie się skansenem Europy – mówi Jakub Faryś, prezes Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego. Jak podkreśla, przechodzenie na zeroemisyjność będzie wyzwaniem zwłaszcza dla mniejszych firm i indywidualnych klientów, dla których największą barierą pozostają wysokie ceny elektryków. Duże zmiany czekają też krajowych producentów części i podzespołów dla branży motoryzacyjnej. Natomiast sami producenci pojazdów już od dłuższego czasu są gotowi na 2035 rok.

Spółka PGE Energia Ciepła prowadzi dziewięć projektów inwestycyjnych związanych z budową nowych źródeł nisko- i zeroemisyjnych w ciepłownictwie, a 15 kolejnych jest w fazie przygotowania. Do 2030 roku ciepło we wszystkich należących do spółki elektrociepłowniach będzie już produkowane wyłącznie w takich źródłach. Na inwestycje w transformację wytwarzania ciepła przeznaczone zostało 7,7 mld zł. Najnowsza, oddana właśnie do użytku inwestycja to zmodernizowana elektrociepłownia w Zgierzu. Obiekt będzie zasilany gazem i kolektorami słonecznymi, co ma znacznie poprawić jakość życia mieszkańców miasta.

Naukowcy, branża budowlana i eksperci środowiskowi apelują o nadanie ubocznym produktom spalania węgla kamiennego i brunatnego statusu produktów priorytetowych w inwestycjach finansowanych z publicznych środków. Brakuje niektórych regulacji, które utorowałyby drogę do wykorzystania surowców zalegających na powstałych przez ostatnie dziesięciolecia hałdach. Tymczasem ich zagospodarowanie zabezpieczyłoby chociażby potrzeby cementowni na najbliższe 20–30 lat. Polem do wykorzystania ubocznych produktów spalania mogłyby być planowane inwestycje strategiczne, takie jak budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wdrożenie takich zasad realizowałoby założenia gospodarki cyrkularnej.

Wypłatę ok. 158 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy przez ostatnie prawie dwa lata blokował spór o praworządność, który rząd Zjednoczonej Prawicy prowadził z Komisją Europejską. Te pieniądze są pilnie potrzebne w budżetach samorządów, firm i w całej gospodarce, dlatego ekonomiści podkreślają, że zakończenie sporu z Unią i odblokowanie środków będzie jednym z najważniejszych zadań dla nowego rządu, który będzie znany najprawdopodobniej na początku grudnia. – Polska cały czas ma szansę na odblokowanie tych środków i realizację reform zawartych w Krajowym Planie Odbudowy – mówi dr Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych.

W ciągu ostatniej dekady w UE udało się ograniczyć zapotrzebowanie na energię w budownictwie o 14 proc., ale wciąż odpowiada ona za 40 proc. całkowitego zużycia, a co za tym idzie także za 35 proc. emisji gazów cieplarnianych. Bez renowacji budynków trudno więc myśleć o realizacji ambitnych celów klimatycznych. W Polsce programy wsparcia dla inwestycji w termomodernizację cieszą się rosnącym zainteresowaniem, ale eksperci podkreślają, że potrzeba w większym stopniu zająć się sektorem budynków wielorodzinnych, domami, których właścicieli nie stać na taki wydatek, oraz zabytkami. Warunkiem powodzenia całego procesu jest także zachęcanie do kompleksowej termomodernizacji, nie tylko wymiany kopciuchów.

Transformacja energetyczna to dla polskich firm wymóg podyktowany ekonomią, potrzebą konkurencyjności, oczekiwaniami klientów i kontrahentów oraz wymogami regulacyjnymi i społeczną odpowiedzialnością. Niezależnie od firmy i branży od transformacji energetycznej nie ma już odwrotu. Ważne, aby na początku tej drogi firmy wyliczyły swój ślad węglowy, żeby na tej podstawie móc opracować i zacząć wdrażać strategię redukcji emisji. – Stworzyliśmy w tym celu kalkulator śladu węglowego dla firm. Każda firma może samodzielnie dokonać pomiaru emisji. To ważne, ponieważ odpowiedzialność za klimat dziś jest już istotnym czynnikiem przy doborze kontrahentów – mówi Marcin Hajduga z ING Banku Śląskiego.

Rosnąca liczba instalacji fotowoltaicznych rodzi obawy o wzrost odpadów pochodzących ze zużytych lub uszkodzonych paneli. Współczesna technologia umożliwia odzyskanie większości surowców z paneli pierwszej i drugiej generacji. Recykling niektórych pierwiastków wciąż jest jednak nieopłacalny. Eksperci przewidują, że zmieni się to w najbliższych latach. Mogą w tym pomóc technologie opracowane przez polskich naukowców. Tematykę analizują również specjaliści Centrum Badań i Rozwoju Gospodarki Obiegu Zamkniętego Grupy PGE.

PGE angażuje się w projekty, które mają przybliżać historię Polski na świecie. Jednym z nich jest „Polska energia zmienia świat”, w ramach którego Fundacja Opoka zrealizowała film „Rycerz” o św. Maksymilianie Marii Kolbe. – Zakładamy, że na świecie film ten obejrzy kilkadziesiąt milionów ludzi – podkreśla Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE. Twórcy liczą na sukces podobny do tego, który odniosła poprzednia wspólna realizacja – film o kardynale Wyszyńskim.

Komisja Europejska określiła 34 surowce jako „krytyczne” ze względu na ich duże znaczenie gospodarcze, ale też duże ryzyko dla bezpieczeństwa dostaw. Większość z nich jest bowiem sprowadzana z dalekiej zagranicy, głównie z Chin, ale też Kazachstanu, Brazylii, RPA czy Demokratycznej Republiki Konga. Aby zmniejszyć zależność od poszczególnych dostawców, KE chce, by z jednego państwa nie pochodziło więcej niż 65 proc. rocznego unijnego zużycia każdego z surowców strategicznych. Więcej ma pochodzić z krajowej produkcji, rafinacji i recyklingu. – To istotne, bo niezakłócony dostęp do metali ziem rzadkich warunkuje rozwój nowych technologii – przekonuje dr hab. Joanna Kulczycka, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej.

43 proc. Polaków zna mechanizm zamrożenia cen energii elektrycznej na poziomie z 2022 roku, a 31 proc. wie o podwyższonych limitach, do których obowiązują preferencyjne stawki – wynika z badań YOTTA dla Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej. – To świadczy o wysokiej świadomości działań wspierających odbiorców energii elektrycznej – podkreślają eksperci PKEE. Z badań wynika także, że większość badanych uznaje wdrożone mechanizmy jako wystarczające.