Wszystkie newsy

Terapia CAR-T wykorzystuje zaawansowaną inżynierię genetyczną i własny układ odpornościowy pacjenta do niszczenia komórek nowotworowych. To aktualnie jedna z najnowocześniejszych metod leczenia, którą określa się mianem przełomu w walce z nowotworami. W Europie jest dostępna już od kilku lat, w Polsce po raz pierwszy zastosowano ją wiosną ubiegłego roku u dziecka z oporną białaczką limfoblastyczną, dzięki czemu udało się doprowadzić do niemal pełnego wyleczenia. Teraz podobną szansę dostaną też inni pacjenci, bo od września terapia CAR-T będzie refundowana przez NFZ.

W Polsce każdego roku wykonuje się ok. 1,7 mln transfuzji krwi. Nie można pozyskać jej sztucznie ani wyprodukować w laboratorium, można ją pobrać tylko od dawców. W Polsce ich liczba oscyluje wokół 600 tys. i z każdym rokiem nieznacznie spada. Dodatkowy problem to wzrost liczby potencjalnych dawców, którzy nie zostają zakwalifikowani do oddania krwi, np. z powodu nieprawidłowego stężenia hemoglobiny albo restrykcyjnych procedur. Tymczasem zapotrzebowanie na krew skokowo rośnie, zwłaszcza w takich dziedzinach jak transplantologia, onkologia czy hematologia. Szacuje się, że maksymalnie do 2025 roku wzrost zapotrzebowania na krew będzie już ponaddwukrotny.

– Jeśli każdy miałby przyjąć kolejną dawkę, potrzebowalibyśmy 800 mln dodatkowych dawek szczepionek, których obecnie nie mamy – mówi dr Paloma Cuchi, przedstawicielka Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce. WHO na razie oficjalnie nie rekomenduje szczepień trzecią, przypominającą dawką. Niedawno zaapelowała też, żeby poszczególne kraje nie zamawiały dodatkowych szczepionek w czasie, kiedy te biedniejsze wciąż nie otrzymały preparatu do przeprowadzenia pierwszej rundy szczepień. – Ważne, żeby na razie wszyscy zaszczepili się jedną lub dwoma dawkami, w zależności od preparatu. A myślenie o trzeciej dawce zostawmy sobie na przyszłość. W tym momencie i na podstawie informacji, które mamy, trzecia dawka nie wydaje się konieczna – mówi ekspertka.

Na pozaszpitalne zapalenie płuc każdego roku choruje w Polsce nawet kilkaset tysięcy osób, a kilka tysięcy z tego powodu umiera. Lekarze przypominają, że tę chorobę wywołuje nie tylko koronawirus, lecz także powszechnie występujące bakterie – pneumokoki. Są one oporne na działanie antybiotyków, a wywołane przez nie zakażenia trudno się leczy. Do grona najbardziej narażonych na infekcję i ryzyko ciężkiego przebiegu choroby należą osoby po 65. roku życia i ze współistniejącymi problemami zdrowotnymi. – Zapaleniu płuc, które wywołują pneumokoki, można bardzo skutecznie zapobiegać za pomocą szczepionek. Takie szczepienia wykonuje się tylko raz w życiu, więc tym bardziej warto to zrobić – podkreśla prof. Adam Antczak z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Zmiany w rysach twarzy i sylwetce, powiększony nos i język, pogrubiałe usta, rosnące dłonie i stopy, poszerzające się przerwy między zębami – to charakterystyczne objawy akromegalii nazywanej chorobą gigantów. Rokrocznie w Polsce rozpoznaje się ok. 250 przypadków tej choroby, ale chorzy – zanim zostanie im postawiona właściwa diagnoza – latami odwiedzają lekarzy różnych specjalizacji. Właściwe rozpoznanie zajmuje nawet ok. 10 lat. Wielu pacjentów wciąż pozostaje niezdiagnozowanych, nie wiedząc nawet o istnieniu tej choroby, która jednak może być niemal całkowicie uleczalna, pod warunkiem wykrycia na wczesnym etapie.

W krajach Unii Europejskiej 70 proc. dorosłej populacji otrzymało już przynajmniej jedną dawkę szczepionki przeciw COVID-19, a w pełni zaszczepionych jest 57 proc. Te statystyki plasują UE w światowej czołówce, a niekwestionowanymi liderami szczepień są w tej chwili Malta, Dania, Irlandia i Holandia. Polska plasuje się raczej w dole stawki, jednak co istotne – tempo szczepień w ostatnich tygodniach u nas zwalnia, podobnie jak w całej Europie. Dlatego coraz więcej państw bierze pod uwagę wprowadzenie przymusu szczepień albo ograniczenia swobód dla osób niezaszczepionych.

Szacuje się, że w Polsce zakażonych wirusem HCV jest ok. 150 tys. osób, z których aż 86 proc. nie zdaje sobie z tego sprawy. Wirus ten jest odpowiedzialny za wirusowe zapalenie wątroby typu C i około 40 proc. przypadków raka wątroby, który w Polsce powoduje rokrocznie ok. 2 tys. zgonów. Z okazji przypadającego 28 lipca Światowego Dnia Wirusowego Zapalenia Wątroby lekarze przypominają, że HCV bardzo łatwo się zakazić. np. w wyniku zwykłego skaleczenia, podczas wizyty u manicurzystki, kosmetyczki czy nawet u dentysty. Dlatego specjaliści zachęcają do poddania się bezpłatnym testom w tym kierunku, które do końca tego roku – bez rejestracji i zbędnych formalności – można wykonywać w ponad 300 placówkach w całej Polsce.

Migrena często bywa mylona ze zwykłym bólem głowy, tymczasem ta choroba neurologiczna w praktyce może wyłączyć chorego z normalnego życia, a w Polsce na jej różne odmiany cierpi nawet 3 mln osób. – Sytuacja chorych na migrenę w Polsce jest bardzo trudna, ponieważ od wielu lat – odkąd w ogóle są dostępne jakiekolwiek leki dedykowane temu rodzajowi bólu – nigdy nie były refundowane – mówi prof. Jarosław Sławek, prezes zarządu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Z okazji przypadającego 22 lipca Światowego Dnia Mózgu lekarze apelują, aby Ministerstwo Zdrowia – biorąc pod uwagę koszty zwolnień lekarskich i absencji w pracy – włączyło do refundacji nowoczesne leki na przewlekłą migrenę. Pomogłoby to zaoszczędzić w budżecie nawet 8 mld zł rocznie.

Dzięki multidyscyplinarnej opiece wielu specjalistów, w tym neurologów, kardiologów czy fizjoterapeutów, oraz sterydoterapii chłopcy z dystrofią mięśniową Duchenne’a mogą dziś dożyć 30.–40. roku życia. Włączenie do standardu leczenia kolejnych opcji, które nie tylko łagodzą objawy, ale też uderzają w defekt genetyczny, mogłoby jeszcze wydłużyć ten czas, poprawiając także jakość życia i sprawność pacjentów. Rozszerzanie dostępu do nowoczesnych terapii, już dziś dostępnych w innych krajach UE czy USA, jest o tyle istotne, że ta rzadka choroba ma wiele mutacji, a każda z nich wymaga innego podejścia w leczeniu. – Jedynie dla 5–10 proc. chorób rzadkich istnieją na świecie leki. Kiedy mamy możliwość leczenia, powinniśmy z niej korzystać – mówi farmakoekonomista Michał Jachimowicz.

Guzy neuroendokrynne (NET) to rzadkie i bardzo nietypowe nowotwory, które lubią „podszywać się” pod inne choroby. W efekcie pacjenci latami leczą się np. na astmę, nerwicę albo zespół jelita drażliwego, a w tym czasie guz się rozrasta. Jego rozpoznanie jest bardzo trudne nawet dla doświadczonych specjalistów, średnio zajmuje aż 52 miesiące. Dlatego lekarze podkreślają, że wiedzę o tym typie nowotworów trzeba rozpowszechniać, bo szybka diagnoza to lepsze rokowania, a nierzadko też szansa na całkowite wyleczenie.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami o działalności aptek decydują dziś dwa urzędy – Główny Inspektorat Farmaceutyczny oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Problem w tym, że decyzje obu tych instytucji często różnią się od siebie, co wprowadza dużą niepewność na rynku. Właściciele aptek, w szczególności tych franczyzowych, nie wiedzą, do decyzji którego z urzędów mają się stosować i czy wydane im zezwolenie na prowadzenie działalności nie zostanie z dnia na dzień cofnięte. Eksperci oceniają, że dualizm prawny na rynku aptekarskim uderza już nie tylko w swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, ale może też wstrzymać inwestycje w branży, co odbije się na pacjentach.

Szacuje się, że ok. 1–2 proc. populacji dzieci w Polsce może doświadczać alergii na jad owadów błonkoskrzydłych i być narażonych na ciężką ogólnoustrojową reakcję alergiczną po użądleniu osy, pszczoły albo szerszenia. – Rodzice boją się wysyłać dzieci na dwór. One chciałyby się bawić z rówieśnikami, ale siedzą w domu – mówi psycholog Katarzyna Korpolewska. W czasie pandemii COVID-19 ok. 30–40 proc. pacjentów straciło na dodatek możliwość odczulania, czyli dostęp do ratującej życie immunoterapii alergenowej, w naszym kraju podawanej wyłącznie w szpitalach. Dlatego lekarze i środowiska pacjenckie od ponad roku prowadzą starania o to, żeby umożliwić pacjentom odczulanie w warunkach ambulatoryjnych, bez potrzeby hospitalizacji.

Lekarze wskazują, że m.in. przez starzenie się społeczeństwa liczba zachorowań na nowotwór prostaty rokrocznie wzrasta, a na dodatek pandemia spowodowała duże opóźnienia w diagnostyce i leczeniu chorych. Tymczasem w Polsce – choć jakość i dostęp do świadczeń i nowoczesnych terapii powoli się poprawiają – skuteczność leczenia pacjentów z rakiem prostaty wciąż znacząco odbiega od państw Europy Zachodniej i krajów rozwiniętych. – Współczynnik śmiertelności dla raka prostaty w Polsce jest wyższy o ok. 50 proc. w porównaniu z Europą. To oznacza, że coś złego dzieje się w leczeniu pacjentów – mówi dr n. farm. Leszek Borkowski, prezes Fundacji Razem w Chorobie.

Tylko 45 proc. kobiet wykonuje regularne badania ginekologiczne. To o jedną czwartą mniej niż w ubiegłym roku – wynika z badań przeprowadzonych w ramach kampanii „W kobiecym interesie”. 53 proc. pań nie wykonało od stycznia 2020 roku żadnego badania: USG, cytologii czy testu HPV. Podobny odsetek zrezygnował w tym czasie z wizyty u ginekologa. Wiele kobiet podkreśliło, że powstrzymywał je strach przed zakażeniem koronawirusem, ale też obawa o diagnozę, jaką mogą usłyszeć. Lekarze apelują do partnerów i rodzin o wspieranie kobiet, bo pomoc ze strony najbliższych jest najlepszym sposobem na przełamanie barier.

Nietrzymanie moczu (NTM) to w Polsce wciąż wstydliwy i bagatelizowany problem – mimo że dotyka on nawet 2,5 mln Polaków. Ta liczba jest jednak prawdopodobnie mocno zaniżona, bo intymny charakter tego schorzenia utrudnia gromadzenie rzetelnych danych. Pacjentki i pacjenci niechętnie mówią o nim podczas wizyt lekarskich. NTM ma tymczasem poważne konsekwencje społeczne i generuje duże koszty dla systemu ochrony zdrowia – przypominają eksperci z okazji Światowego Tygodnia Kontynencji. Może ono być skutecznie leczone, ale Polska – jako jedyny kraj w UE – nadal nie refunduje nowoczesnego leku, który mógłby istotnie poprawić jakość życia pacjentów.