Wszystkie newsy

Zakończenie rządowego programu Bezpieczny Kredyt 2% sprawiło, że na rynku jest mały wybór mieszkań, zarówno od deweloperów, jak i z drugiej ręki. To dlatego coraz częściej inwestorzy rozważają budowę własnego domu. W dodatku może być to alternatywa korzystna finansowo, bo ceny materiałów budowlanych się ustabilizowały. – Koszty są podobne. Decydując się jednak na budowę domu, mamy większy wybór lokalizacji oraz odpowiedniego dla nas czasu i tempa budowy – przekonuje Wojciech Rynkowski, ekspert Extradom.pl.

W spółkach kolejowych od tygodni trwają strajki maszynistów, którzy domagają się przede wszystkim wyższych płac, ale wśród postulatów związkowców są też inne. – Bardzo mocno doskwierają nam też kwestie bezpieczeństwa ruchu kolejowego, nacisków na zwiększenie czasu pracy, pracę w nadgodzinach, duże obciążenia tego środowiska – wymienia Leszek Miętek, prezydent Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce. Jak wskazuje, od lat mówi się o tym, że przewoźnicy kolejowi borykają się z problemem niedoboru maszynistów, ale w tej chwili problemem jest raczej nieefektywne zagospodarowanie ich czasu pracy. – Średnio 40 proc. czasu maszyniści poświęcają na to, do czego zostali przeszkoleni – zauważa ekspert.

AI Act, czyli unijny akt o sztucznej inteligencji, ma w założeniu zmienić cyfrowy krajobraz Europy, kategoryzując narzędzia SI według poziomów ryzyka oraz nakładając nowe obowiązki na rządy i firmy. Eksperci zwracają jednak uwagę, że akt odnosi się w swoim zasięgu tylko do poszczególnych, krytycznych obszarów związanych z funkcjonowaniem SI. Ma regulować kwestie takie jak m.in. sprawa deepfake’ów, biometrii czy social scoringu. Regulacja jest przede wszystkim odpowiedzią na pojawiające się nowe i coraz bardziej zaawansowane modele generatywnej sztucznej inteligencji. Ostatnim przykładem takiego rozwiązania jest Sora od OpenAI – narzędzie do tworzenia filmów. Prawdopodobnie unijne prawo nie będzie jednak inspiracją dla prawodawców w USA czy Azji.

Światowy rynek paliw w ostatnich trzech latach znalazł się pod ogromną presją nieprzewidywalnych czynników, przede wszystkim pandemii i wojny w Ukrainie, której destabilizujący wpływ na ceny i łańcuchy dostaw wciąż jest odczuwalny. Ważnym czynnikiem oddziałującym na rynek paliw jest też polityka klimatyczna UE, nastawiona na zieloną transformację i odwrót od paliw kopalnych. To powoduje, że spółki paliwowe już zaczęły szukać alternatywnych gałęzi działalności. – W ciągu najbliższych 25 lat na stacjach paliw nadal będzie można znaleźć benzynę i olej napędowy, choć będą tam dostępne również ładowarki do pojazdów elektrycznych i opcje zasilania pojazdów wodorowych. Natomiast odchodzenie spółek paliwowych od paliw kopalnych rozpocznie się w dłuższej perspektywie, być może po 2050 roku – ocenia Péter Ratatics, wiceprezes MOL Group.

– Trzymamy kciuki za wspólnotę europejską, bo jest ewidentnie liderem procesu ograniczania emisji gazów cieplarnianych – mówi Kamil Wyszkowski, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland. W lutym Komisja Europejska przedstawiła nowy, ambitny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych netto do 2040 roku o 90 proc. w porównaniu z poziomem z 1990 roku. Działania pozostałych państw świata – zwłaszcza dużych gospodarek i krajów G20 – wciąż są jednak dalece niewystarczające w kontekście realizacji zobowiązań wynikających z Porozumienia Paryskiego. Według raportu „Broken Record” UNEP w najbardziej optymistycznym scenariuszu prawdopodobieństwo ograniczenia globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C wynosi obecnie zaledwie 14 proc.

Zanieczyszczenie plastikiem z niedopałków papierosów kosztuje globalną gospodarkę 26 mld dol. rocznie, w tym 5 mld to koszt gospodarowania odpadami, a ponad 20 mld to straty w ekosystemach morskich. W ciągu 10 lat, bo tyle rozkłada się niedopałek, będzie to koszt rzędu 186 mld dol. – wynika z badania analitycznego opublikowanego w internetowym czasopiśmie „Tobacco Control”. Problem z tego typu odpadami jest tym poważniejszy, że są one toksyczne, a w dodatku trudne do zbierania i ewentualnego przetworzenia. Jak podkreślają eksperci, większą odpowiedzialność za tę kwestię powinien wziąć na siebie przemysł tytoniowy, a jedynym wyjściem wydaje się najprawdopodobniej wycofanie filtrów z produkcji.

Wysoka inflacja spowodowała, że wielu Polaków zainteresowało się inwestowaniem swoich oszczędności, aby zapobiec utracie ich wartości. – Ten trend przybiera na sile, obecnie dużo więcej osób interesuje się inwestowaniem, niż miało to miejsce jeszcze kilka lat temu – mówi ekonomista dr Wojciech Świder. Jak ocenia, Polacy wciąż jednak nadganiają pod tym względem bardziej rozwinięte, zachodnioeuropejskie gospodarki. Tym, co mogłoby skłonić ich do większego zainteresowania tematem inwestycji, byłoby złagodzenie 19-proc. podatku od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatku Belki. – W Polsce przydałaby się kwota wolna, która umożliwiłaby drobnym inwestorom inwestowanie bez tego podatku – ocenia ekspert.

Według danych NielsenIQ sprzedaż piwa w 2023 roku spadła o prawie 7 proc., co oznacza, że Polacy kupili aż 400 mln mniej półlitrowych butelek i puszek napoju z pianką niż rok wcześniej. Piwo już od kilku sezonów jest pod presją rosnących kosztów, a konsumenci są bardzo wrażliwi na wzrost jego ceny – zwłaszcza że inflacja i wysokie koszty życia zmieniły ich priorytety w zakresie domowego budżetu. Mimo wszystko branża piwna liczy na odbicie. – W nadchodzących latach oczekujemy stabilności i wolno postępującego ożywienia – oceniają eksperci Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie.

Przepisy chroniące gospodarstwa domowe przed wyższymi rachunkami za prąd prawdopodobnie przestaną obowiązywać z końcem czerwca. Bez tych działań osłonowych podwyżki sięgnęłyby nawet kilkudziesięciu procent, choć – jak podkreślają eksperci – nawet połowa kwoty z rachunku zależy od innych czynników niż koszty wytwarzania energii. Wysokość dodatkowych opłat dystrybucyjnych jest w dużej mierze zależna od tego, ile energii zużywamy w gospodarstwach domowych, więc eksperci PKEE zalecają własne domowe działania osłonowe. Kampania „Liczy się energia” ma pomóc odbiorcom racjonalnie wykorzystywać prąd w domach, począwszy od zmiany nawyków, na wyborze sprzętu RTV i AGD skończywszy.

W obliczu globalnych wyzwań związanych ze zmianami klimatu i degradacją środowiska coraz więcej firm uwzględnia ten obszar w swoich strategiach i decyzjach biznesowych. – Przedsiębiorstwa są gotowe do wprowadzania zmian prośrodowiskowych, a nawet pójścia o krok dalej, wyprzedzająco w stosunku do legislacji unijnej i krajowej – mówi ekonomistka UW dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek. Widać to na przykładzie branży opakowaniowej, która już w tej chwili wdraża na szeroką skalę recykling i szuka możliwości zastąpienia tworzyw sztucznych. Takie działania to w coraz większym stopniu wymóg szerokiego grona interesariuszy, ale podstawowym motorem zmian jest legislacja, przede wszystkim na poziomie UE.

– W porównaniu do reszty świata UE nałożyła na Rosję największą liczbę sankcji i z pewnością w przyszłości będzie tę politykę sankcyjną zaostrzać. Jest jeszcze dużo pracy i wiele obszarów, gdzie można by nałożyć obostrzenia, żeby jeszcze bardziej zwiększyć rosyjskie koszty prowadzenia wojny w Ukrainie – mówi prof. Agnieszka Legucka, analityczka Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Jak wskazuje, uszczelnienie unijnych sankcji jest potrzebne, bo – choć Europa mocno ograniczyła swoją zależność – wiele krajów w dalszym ciągu sprowadza rosyjskie surowce. Mimo że nie jest to dla Rosji już tak bardzo intratne, ze względu na niższe ceny, to nadal umożliwia to Moskwie finansowanie ataków na Ukrainę.

Prezydent Andrzej Duda zakończył dziś kilkudniową wizytę w Afryce Wschodniej, gdzie w Kenii, Rwandzie i Tanzanii promował polski biznes i zacieśniał relacje gospodarcze. Mówił też m.in. o pomocy rozwojowej i sytuacji związanej z rosyjską agresją na Ukrainę, która uderzyła również w Afrykę, wywołując kryzys żywnościowy. Eksperci wskazują, że wciąż jest to kontynent z ogromnymi problemami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi oraz główny odbiorca globalnej pomocy rozwojowej. Jednocześnie jest regionem liczącym 1,3 mld potencjalnych konsumentów, może się poszczycić najmłodszą i najszybciej rosnącą klasą średnią na świecie oraz ogromnymi zasobami kadrowymi i naturalnymi. Wszystko to stwarza potencjał dla biznesu, z którego do tej pory korzystały głównie Chiny.

Rada Polityki Pieniężnej na lutowym posiedzeniu nie zmieniła poziomu stóp procentowych. Tak prawdopodobnie pozostanie jeszcze przez jakiś czas. Zdaniem Grzegorza Maliszewskiego, głównego ekonomisty Banku Millennium, przestrzeń na obniżki pojawi się w II połowie roku i będą to raczej stopniowe i nieznaczne cięcia. Radę skłonią do tego dalsze umacnianie się złotego, a także inflacja, która po wygaśnięciu tarcz antyinflacyjnych może wzrosnąć do 6,5–7 proc. Ewentualne obniżki stóp procentowych wpłyną na wzrost zainteresowania kredytami hipotecznymi, choć pewnie nie tak mocno jak zapowiadany przez rząd program.

– Mam wrażenie, że na razie nowy rząd zajmuje się bardziej odzyskiwaniem państwa niż wspieraniem przedsiębiorczości. Ale znamy deklaracje i te zaplanowane reformy, jak np. wakacje ZUS-owskie, są dla polskich przedsiębiorców szalenie ważne – mówi Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. Przedsiębiorcy mają wobec koalicyjnego rządu wiele oczekiwań, ale jednym z najważniejszych jest przywrócenie klimatu wolności gospodarczej oraz stabilności prowadzenia biznesu. – Liczylibyśmy przede wszystkim na potraktowanie przedsiębiorców jako tych, którzy kreują gospodarkę w tym kraju i mają duży wpływ na to, co się dzieje także w innych sektorach życia – mówi Jarosław Grzywiński z BCC. Styczniowe wskaźniki nastrojów firm pokazują większy optymizm, mimo wielu wyzwań i to nie tylko gospodarczych.

– Relacje handlowe między USA a Polską są solidne i zyskują na sile, obserwuję ogromne zainteresowanie prowadzeniem tu interesów – mówi Mark Brzezinski, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, który w miniony weekend odebrał nagrodę specjalną w 31. edycji konkursu Lider Polskiego Biznesu Business Centre Club m.in. za zasługi na rzecz pogłębiania więzi transatlantyckich. Jak wskazuje, po wybuchu wojny za wschodnią granicą Polska zaprezentowała się z bardzo dobrej strony, czym zwróciła uwagę także przedstawicieli amerykańskiego biznesu i inwestorów. Z drugiej strony środowisko biznesowe w Polsce również wykazuje duże zainteresowanie współpracą z amerykańskimi firmami. – Zadaniem dyplomatów jest umożliwianie rozwijania tych kontaktów – podkreśla ambasador.