Wszystkie newsy

– System opieki medycznej w Ukrainie uległ załamaniu – mówi prof. Dariusz A. Kosior, prezes Fundacji przy Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA. Warszawska placówka jest w stałym kontakcie m.in. ze szpitalami w Kijowie i Lwowie, którym cały czas brakuje m.in. środków opatrunkowych i dezynfekujących, narzędzi chirurgicznych, środków ortopedycznych oraz leków ratujących życie, przeciwbólowych i znieczulających. Wyzwaniem jest nie tylko brak podstawowego sprzętu i leków, ale i transport medyczny, który pozwalałby np. udzielić szybkiej pomocy rannym w trakcie ostrzału i bombardowań albo przewozić ich dalej, do szpitali w Polsce. Fundacja przy Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie przekazała więc karetkę do szpitala w Mościskach.

Sejm przyjął w piątek rządowy projekt ustawy o obronie Ojczyzny, który zakłada m.in. podniesienie wydatków na obronność, zwiększenie liczebności Wojska Polskiego i odtworzenie systemu rezerw. Polski Instytut Ekonomiczny zauważa jednak, że – choć w ostatnich latach polskie wydatki na ten cel oscylowały wokół 2,2 proc. PKB – to tylko niewielka ich część była faktycznie przeznaczana na modernizację wojska. Dlatego teraz Polska będzie musiała wydawać znacznie więcej na sprzęt i modernizację swojej armii. Podobne plany ma już wiele europejskich państw, które w ostatnich latach zaniedbywały wydatki na obronność. – Te deklaracje to szansa dla polskich firm zbrojeniowych – wskazuje prof. Paweł Soroka z Polskiego Lobby Przemysłowego.

Działania wojenne w Ukrainie spowodowane agresją Rosji uniemożliwiają przedsiębiorcom prowadzenie biznesu na terenie kraju. Już niedługo obywatele Ukrainy będą mogli kontynuować działalność w Polsce, a w załatwieniu potrzebnych formalności wspomoże ich m.in. Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Istnieją także kancelarie, które mają doświadczenie w sprowadzaniu firm do Polski, bo zajmowały się tym już w 2014 roku po aneksji Krymu przez Rosję.

– Sprawy Krajowego Planu Odbudowy i uchodźców z Ukrainy to są dwa różne porządki, dwie sytuacje i nie warto tego łączyć. Ja bym obstawiał, że te pieniądze będą przekazane do Polski w bardzo szybkim czasie, że Unia odblokuje te środki. Aczkolwiek zdarzy się to dopiero, jeżeli Polska spełni większość warunków postawionych przez UE – ocenia dr Marek Prawda, dyplomata, były dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Jak podkreśla, obecna sytuacja jest ogromną szansą na nowe otwarcie w relacjach z Unią Europejską, która jest w tej chwili gwarantem polskiego bezpieczeństwa.

– Nie widzę groźby, aby konflikt w najbliższym czasie przeniósł się na teren naszego kraju. Czasami jednak dynamika konfliktu jest taka, że może się on wymknąć spod kontroli – mówi prof. Paweł Soroka, koordynator Polskiego Lobby Przemysłowego. Jak podkreśla, mimo to Polska powinna brać pod uwagę scenariusz potencjalnego konfliktu z Rosją. Dlatego też polski przemysł obronny i jego zaplecze badawczo-rozwojowe wymagają szybkiego wzmocnienia i dodatkowych inwestycji. Przyspieszenia potrzebuje zwłaszcza program Narew i polska Marynarka Wojenna, która od lat znajduje się w opłakanym stanie.

Od początku agresji Rosji na Ukrainę do Polski trafiło w ciągu niespełna dwóch tygodni ponad 1,2 mln uchodźców, głównie kobiety i dzieci. Wszyscy próbują wymienić pieniądze, by móc funkcjonować w Polsce lub krajach, do których docelowo się wybierają. – Większość kantorów nie chce jednak kupować hrywny, a jeśli już to robi, to po drastycznie zaniżonym kursie – mówi Aleksander Pawlak, prezes zarządu firmy Tavex, która zadeklarowała, że będzie przyjmować ukraińską walutę po stałym kursie. Choć obecnie nie ma ona wartości rynkowej, to apel o jej kupowanie spotkał się z dużym odzewem jako forma pomocy humanitarnej.

Zakaz handlu z Moskwą czy zamrożenie aktywów Kremla i jego popleczników zaczynają się odbijać na rosyjskiej gospodarce i będą miały dla niej długofalowe skutki. Jednak kraje świata zachodniego staną w obliczu coraz wyższych cen wszelkich produktów, a zwłaszcza żywności. To skutek ograniczenia podaży rosyjskich surowców i towarów oraz zakłóceń w dostawach. – Jeżeli walczymy o podstawowe wartości, to koszty ekonomiczne nie są najważniejsze – podkreśla ekonomista Ignacy Morawski.

Solidarność i stanowczość Zachodu w kwestii sankcji na Rosję po agresji na Ukrainę stanowi silny cios dla rosyjskiej gospodarki, którego Władimir Putin się nie spodziewał, podobnie jak tak silnego oporu Ukraińców. I choć Kreml przez ostatnie lata przygotowywał się na możliwe sankcje, gospodarka rosyjska pogrąży się w recesji. Największe kwoty stracą oligarchowie, ale w dłuższym terminie najmocniej ucierpią obywatele. Szokowa podwyżka stóp procentowych ma zatrzymać pieniądze w bankach, ale zatrzyma też inwestycje firm.

– Ten węgiel, który od 2014 roku kupowaliśmy podobno od Rosji, był tak naprawdę kopany w Donbasie, czyli w zajętych przez Rosjan republikach ukraińskich – mówi dr hab. inż. Zbigniew Karaczun, profesor SGGW i ekspert Koalicji Klimatycznej, która wspólnie z innymi organizacjami apeluje do polskiego rządu o wstrzymanie importu węgla, gazu i ropy z Rosji tak szybko jak to możliwe i bezpieczne dla krajowej gospodarki. W apelu, który podpisały 33 organizacje pozarządowe, eksperci wskazują, że dalsze importowanie z Rosji surowców energetycznych służyłoby finansowaniu zbrojeń prokremlowskiego reżimu, co ostatecznie może dotknąć nie tylko Ukrainę, ale również Polskę. – Myślę, że ta świadomość spowoduje, iż będziemy chcieli zrobić to jak najszybciej – mówi ekspert.

Anonymous, najbardziej znany kolektyw haktywistów, opublikował kolejne zdjęcia zhakowanych, rządowych stron internetowych w Rosji i na Białorusi. Od początku inwazji na Ukrainę grupa, która oficjalnie wytoczyła cyberwojnę Władimirowi Putinowi, nie przestaje atakować także prokremlowskich instytucji i mediów. – To jest bez wątpienia coś, o czym mówi cała Rosja. Te strony w dużym stopniu wciąż dziś nie działają, co paraliżuje m.in. funkcjonowanie mediów lokalnych, które są ośrodkiem propagandy. Dlatego te działania mają dziś ogromne znaczenie – mówi dr Maciej Kawecki z warszawskiej Wyższej Szkoły Bankowej.

W niedzielę szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen poinformowała o kolejnych sankcjach nałożonych przez UE i kraje sojusznicze na Rosję. Jednym z nich jest określane jako „opcja atomowa” odcięcie agresora od międzynarodowego systemu SWIFT. W opinii ekspertów Polskiego Instytutu Ekonomicznego może to się okazać niewystarczające, bo tylko tymczasowo zdestabilizuje działanie rosyjskiego systemu bankowego. Zdaniem PIE potrzebne jest również zamrożenie aktywów rosyjskich oligarchów oraz zakaz transakcji w euro dla rosyjskich banków. Podobne sankcje powinny objąć także Białoruś. Prace nad nimi zapowiedziała już przewodnicząca KE.

– Jeśli Rosja zdecydowałaby się na wstrzymanie dostaw gazu, to przede wszystkim zdyskredytowałaby się jako stabilny dostawca dla Europy. Przede wszystkim byłby to jednak poważny argument za tym, że duża część Europy Środkowej ma rację, uznając, że Rosja wykorzystuje gaz jako broń polityczną – mówi Konrad Popławski z Ośrodka Studiów Wschodnich. Wstrzymanie dostaw to jeden ze scenariuszy reakcji Władimira Putina na decyzje Zachodu. W środę prezydent USA Joe Biden ogłosił kolejne sankcje wobec operatora rosyjskiego gazociągu – spółki Nord Stream 2 AG i członków jej zarządu. Dzień wcześniej o wstrzymaniu certyfikacji i zawieszeniu projektu zadecydowały Niemcy. To pierwsza transza sankcji gospodarczych nakładanych na Rosję w związku z agresją wobec Ukrainy.

Możliwość zbrojnego ataku Rosji na Ukrainę, która w lutym zaczęła wyglądać bardzo realnie, wciąż wisząca w powietrzu groźba inwazji Chin na Tajwan i niezakończona pandemia – to tylko część czynników stojących za spadkami, jakie w ostatnich tygodniach przetoczyły się przez globalne giełdy. To przekłada się na zachowania i decyzje inwestorów. Jednak zdaniem Cezarego Chybowskiego, autora książki „Gra na giełdzie”, w każdych warunkach da się zarabiać, trzeba tylko dobrze wybrać aktywa, które w danych warunkach powinny przyciągać pieniądze, a więc zyskiwać na wartości.

Osób niesamodzielnych wymagających opieki jest w Polsce coraz więcej. To nie tylko osoby starsze, których z roku na rok przybywa, ale także dzieci w rodzinach zastępczych czy ludzie młodzi, którzy cierpią na różne choroby skutkujące niesamodzielnością. Długoterminowa opieka domowa – zarówno formalna, w różnego typu placówkach, jak i nieformalna, domowa – boryka się z szeregiem wyzwań, z których najpoważniejszym są braki kadrowe. Sytuacja jest alarmująca. Aby ją zmienić, konieczne są m.in. poszerzenie kompetencji opiekunów, wzrost wynagrodzeń i prestiżu zawodów w opiece długoterminowej – radzi Koalicja „Na pomoc niesamodzielnym”.

10 lutego br. Ukraina odblokowała już tranzyt pociągów z Azji do Polski przez swoje terytorium. To efekt porozumienia ministrów infrastruktury wypracowanego pod koniec stycznia. Z kolei 15 lutego br. odbywa się posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji Mieszanej ds. międzynarodowego transportu drogowego oraz następne spotkanie przedstawicieli polskich i ukraińskich kolei. Zdaniem ekspertów, aby na stałe usprawnić transport na granicy, konieczne będzie m.in. zwiększenie przepustowości polsko-ukraińskich przejść granicznych. Nie jest to jednak jedyny problem, bo zagrożeniem dla ciągłości przewozów jest także potencjalna inwazja Rosji na wschodnią Ukrainę.