Wszystkie newsy

Prezydent Andrzej Duda zakończył dziś kilkudniową wizytę w Afryce Wschodniej, gdzie w Kenii, Rwandzie i Tanzanii promował polski biznes i zacieśniał relacje gospodarcze. Mówił też m.in. o pomocy rozwojowej i sytuacji związanej z rosyjską agresją na Ukrainę, która uderzyła również w Afrykę, wywołując kryzys żywnościowy. Eksperci wskazują, że wciąż jest to kontynent z ogromnymi problemami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi oraz główny odbiorca globalnej pomocy rozwojowej. Jednocześnie jest regionem liczącym 1,3 mld potencjalnych konsumentów, może się poszczycić najmłodszą i najszybciej rosnącą klasą średnią na świecie oraz ogromnymi zasobami kadrowymi i naturalnymi. Wszystko to stwarza potencjał dla biznesu, z którego do tej pory korzystały głównie Chiny.

– Mam wrażenie, że na razie nowy rząd zajmuje się bardziej odzyskiwaniem państwa niż wspieraniem przedsiębiorczości. Ale znamy deklaracje i te zaplanowane reformy, jak np. wakacje ZUS-owskie, są dla polskich przedsiębiorców szalenie ważne – mówi Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. Przedsiębiorcy mają wobec koalicyjnego rządu wiele oczekiwań, ale jednym z najważniejszych jest przywrócenie klimatu wolności gospodarczej oraz stabilności prowadzenia biznesu. – Liczylibyśmy przede wszystkim na potraktowanie przedsiębiorców jako tych, którzy kreują gospodarkę w tym kraju i mają duży wpływ na to, co się dzieje także w innych sektorach życia – mówi Jarosław Grzywiński z BCC. Styczniowe wskaźniki nastrojów firm pokazują większy optymizm, mimo wielu wyzwań i to nie tylko gospodarczych.

Po blisko dwóch latach wojny poziom poparcia dla działań wojsk rosyjskich w Ukrainie wciąż utrzymuje się wśród Rosjan na wysokim poziomie i wynosi 74 proc. Podobny odsetek uważa, że sprawy w kraju idą we właściwym kierunku, a działania Władimira Putina popiera 85 proc. Rosjan – wynika z ostatnich sondaży Centrum Lewady. Analitycy podkreślają jednak, że do wyników rosyjskich badań trzeba się odnosić z dużą ostrożnością, ponieważ – z powodu cenzury, rozbudowanej machiny propagandowej i wzrostu represji wobec społeczeństwa – ich wyniki wcale nie muszą odzwierciedlać rzeczywistych poglądów obywateli. W zbliżających się wyborach szansą na wyrażenie antywojennych postaw będzie oddanie głosu na Borysa Nadieżdina, otwarcie krytykującego „specjalną operację wojskową”, o ile Kreml pozwoli mu wystartować w wyborach.

Polskie firmy weszły w 2024 rok z optymizmem. Pozytywne nastroje przeważają zwłaszcza wśród firm dużych i średnich, wśród mikro- i małych przedsiębiorstw wciąż utrzymuje się lekka przewaga nastrojów negatywnych, co jest m.in. efektem odczuwalnych przez nie spadków wartości sprzedaży i nowych zamówień. – Jest kilka barier, które utrudniają dziś działalność biznesu – wskazuje prezes Business Centre Club dr Jacek Goliszewski. Wśród nich są rosnące koszty pracownicze i niedobór rąk do pracy, inflacja, wysokie koszty finansowania i ceny energii, ale także niestabilność prawna i podatkowa. Tak trudne otoczenie to wyzwanie dla firm i ich liderów. Przedsiębiorcy, którzy mimo piętrzących się trudności zrealizowali w 2023 roku swoje cele i co najmniej utrzymali swoją wysoką pozycję rynkową, zostali właśnie uhonorowani nagrodami BCC.

– Tym, co istotne z mojego punktu widzenia, jest naprawa sądownictwa, ponieważ bez tego nie będzie pozytywnego klimatu dla inwestycji, w tym także inwestycji zagranicznych. A druga kwestia to odzyskanie publicznego zaufania do prokuratury – mówi minister sprawiedliwości, prokurator generalny i były Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Adam Bodnar, który w miniony weekend odebrał nagrodę specjalną Business Centre Club za swoje działania na rzecz praworządności i stabilności prawa. W Polsce ten ostatni czynnik jest często wymieniany w kontekście barier w prowadzeniu biznesu. Przedsiębiorcy wskazują m.in. na częste zmiany przepisów bez konsultacji z zainteresowanymi branżami oraz krótki okres na przygotowanie do wdrożenia nowego prawa.

Wzrost gospodarczy na poziomie 2,9 proc. z perspektywą w górę, który będzie napędzany przede wszystkim przez odradzającą się konsumpcję prywatną, obniżenie średniorocznej inflacji do poziomu nieco ponad 5 proc. oraz możliwe cięcia stóp procentowych RPP o 50–75 pb. – to najważniejsze prognozy gospodarcze Banku Millennium na 2024 rok. – To będzie okres powrotu do równowagi w gospodarce, ale nie we wszystkich aspektach uda się ten proces w pełni przeprowadzić – ocenia główny ekonomista banku Grzegorz Maliszewski. Tym bardziej że na horyzoncie wiele wydarzeń, które będą mocno wpływać na rynki i inwestorów.

– W ubiegłym roku aż 40 proc. pensji w instytutach PAN było poniżej minimalnej pensji i trudno było nam przekonać młodych ludzi, że ścieżka rozwoju naukowego jest tym, co powinni w życiu robić – mówi prezes PAN, prof. Marek Konarzewski. Wskazuje, że zapisana w budżecie na ten rok kwota 180 mln zł dotacji pozwoli zaledwie na zrekompensowanie podwyżek kosztów utrzymania potencjału badawczego instytutów. Żeby mówić o dalszym rozwoju PAN, trzeba wrócić do rozmów o finansowaniu, ale także o zmianach organizacyjnych w tej instytucji. Reformę PAN zapowiedział już minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zadecydował 11 stycznia br. o unieważnieniu w całości uchwały dotyczącej strefy czystego transportu w Krakowie ze względu na braki formalne. – Teraz będą nowe przepisy i nowa strefa. Jednak obstawiałbym, że projekt SCT w Krakowie wejdzie do procedowania dopiero jesienią tego roku lub nawet później – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. Jak wskazuje, Kraków i Warszawa to jak na razie jedyne miasta, w których planowane jest wdrożenie SCT. Stołeczna strefa ma zacząć funkcjonować już w połowie tego roku.

Co czwarty Polak ma 60 lat lub więcej, a duża część z nich jest nieaktywna zawodowo i społecznie. Ta grupa społeczna ma w sobie duży potencjał, który jednak trudno wyzwolić. Od pięciu dekad pomagają w tym różnego typu organizacje senioralne, w tym uniwersytety trzeciego wieku, ale również biblioteki, domy kultury i świetlice. W wielu miejscach, zwłaszcza mniejszych miastach i miejscowościach, wciąż jednak nie ma oferty dla tej grupy. Nowy rząd zapowiada, że polityka senioralna będzie jednym z jej priorytetów, o czym ma świadczyć powołanie ministra specjalnie do tego celu.

Tuż po inwazji Rosji na Ukrainę Polska otworzyła swoje granice dla uchodźców, przyjmując 2 mln osób w ciągu miesiąca. Największy ciężar wzięły na siebie regiony sąsiadujące z zaatakowanym krajem, ale też największe miasta. Teraz napływu Ukraińców nie ma, wielu z nich wróciło do kraju lub wyjechało do innych krajów UE, ale pojawiają się inne wyzwania w zakresie pomocy osobom pozostałym, m.in. w ich adaptacji do życia, pracy i nauki w Polsce. W dłuższej perspektywie polskie firmy i samorządy myślą także o wsparciu Ukrainy w procesie odbudowy gospodarki, m.in. infrastruktury. Drugi obszar współpracy to przygotowywanie tego kraju do akcesji do Unii Europejskiej.

Obecnie osób starszych, w wieku 65 i więcej lat, jest w Polsce ponad 7 mln. Według prognoz GUS w 2050 roku, w zależności od scenariusza, może ich być między 9 a prawie 11 mln, przy czym wszystkie one zakładają zdecydowany spadek liczby ludności w Polsce. Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie dla całej polityki społeczno-ekonomicznej. Problem w tym, że to bardzo zróżnicowana grupa o różnych potrzebach: począwszy od aktywnych zawodowo seniorów, na osobach niesamodzielnych, wymagających specjalistycznej opieki skończywszy. Wspólna dla całej grupy jest potrzeba bezpieczeństwa ekonomicznego i zdrowotnego.

Udział influencerów zaangażowanych politycznie w debacie publicznej wywiera wpływ na wyborców i odgrywa rolę w kształtowaniu ich decyzji, szczególnie osób niezdecydowanych – stwierdzili naukowcy z Uniwersytetu Stanu Pensylwania. Co ciekawe, influencerzy pośrednio zmuszają też spin doktorów partyjnych do moderowania taktyki wyborczej, a tradycyjne redakcje, w ramach konkurencji o odbiorców, do radykalizacji przekazu. To może mieć wpływ na coraz większą polaryzację postaw społecznych w debacie publicznej.

W sobotę, 13 stycznia br. na Tajwanie odbędą się wybory parlamentarne i prezydenckie, w których Tajwańczycy będą wybierać między opozycyjną partią Kuomintang, umiarkowaną Tajwańską Partią Ludową i rządzącą dziś Demokratyczną Partią Postępową. Zwycięstwo tej ostatniej nie byłoby na rękę Chin, które próbują wpłynąć na wyniki – wokół Tajwanu wielokrotnie w ostatnich miesiącach dochodziło do chińskich ćwiczeń wojskowych i naruszania przestrzeni powietrznej. – Gdyby wygrała DPP, to spodziewam się dużego pohukiwania ze strony Pekinu, ostrej retoryki, być może nawet kolejnych manewrów wojskowych, nie wykluczałbym nawet jakiejś blokady – mówi politolog, prof. Bogdan Góralczyk. Jego zdaniem mniej prawdopodobna jest bezpośrednia inwazja, ale nie można jej wykluczyć.

Protest polskich przewoźników na granicy z Ukrainą trwa nieprzerwanie od 6 listopada ub.r. Blokowane są cztery najważniejsze przejścia drogowe, a ruch przez granicę odbywa się w ślimaczym tempie. W efekcie wymiana towarowa między UE i Ukrainą została już poważnie zakłócona, a działające po obu stronach granicy przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe ponoszą znaczne straty. Prezes Związku Pracodawców „Transport i Logistyka Polska” Maciej Wroński wskazuje, że rząd jak na razie nie przedstawił przewoźnikom konkretnych pomysłów na rozwiązanie ich problemów i zakończenie protestu, zasłaniając się unijnymi przepisami. Administracja dysponuje jednak narzędziami, które mogłyby wesprzeć firmy w trudnej sytuacji.

Pod względem nominalnego produktu krajowego brutto wyrażonego w dolarach Polska znajduje się około 20.–21. miejsca na świecie, choć w przeliczeniu na mieszkańca jesteśmy dwa razy dalej. Ekonomiści podkreślają, że możemy się znaleźć na stałe w pierwszej 20-tce największych gospodarek świata, ale do tego potrzebne są inwestycje – nie tylko większe, ale też skupione na nowoczesnych sektorach, np. technologicznym. Warto też zachęcać do budowania rodzimego kapitału na inwestycje. To jednak zadania długoterminowe, a na początku nowy rząd musi się zająć przywróceniem transparentności oraz kontroli parlamentu i ministra finansów nad finansami publicznymi.